سرطان مغز یا تومور مغزی چیست و چگونه درمان می شود؟
سرطان مغز یا تومور مغزی یک رشد غیر طبیعی در بافت مغز است. تومورهای مغزی ممکن است به عنوان خوش خیم (غیر سرطانی) یا بدخیم (سرطانی) طبقه بندی شوند. تومور یا می تواند از خود مغز نشات گرفته باشد یا از قسمت دیگری از بدن آمده و به مغز (متاستاز) منتقل شده باشند.
تومور خوش خیم حاوی سلول های سرطانی نیست و معمولاً پس از برداشتن مجدداً عود نمی کند. بیشتر تومورهای خوش خیم به بافت اطراف حمله نمی کنند. تومورهای بدخیم مغز حاوی سلول های سرطانی هستند. تومورهای بدخیم مغزی معمولاً سریع رشد می کنند و به بافت های اطراف حمله می کنند.
این تومورها به ندرت به مناطق دیگر بدن گسترش می یابند ، اما ممکن است پس از درمان عود کنند. تومور مغزی چه خوش خیم باشد و چه بدخیم در حال بزرگ شدن است و می تواند به بافت سالم مغز آسیب برساند – مناطقی که گفتار ، تحرک ، حتی افکار شما را تحت تأثیر قرار می دهند. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.
علائم سرطان مغز
سردرد اغلب اولین علامت تومور مغزی است. سردردها ممکن است خفیف ، شدید ، مداوم و یا بیایند و بروند. سردرد همیشه نشانه تومور مغزی نیست اما اگر نگران هستید ، حتماً به پزشک عمومی مراجعه کنید. علائم دیگر عبارتند از:
- اندازه مردمک غیرطبیعی
- مشکلات تعادل ، مشکل در راه رفتن و زمین خوردن
- تاری یا دو بینی
- تغییر در شنوایی ، چشایی یا بویایی
- تغییر در خلق و خو ، شخصیت یا رفتار
- مشکلات در حافظه ، فکر کردن ، صحبت کردن ، درک مطلب ، نوشتن یا خواندن
- سرگیجه
- افتادگی پلک
- سردرد که ممکن است خواب را مختل کند ، ممکن است صبح یا هنگام خوابیدن بدتر شود
- عدم توانایی چرخش چشم
- ناهماهنگی
- گرفتگی عضله ، اسپاسم یا تشنج
- ضعف عضلانی
- تهوع و استفراغ
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن در بازوها یا پاها
- اختلال خواب
علل ابتلا به سرطان مغز
برخی از عواملی که می توانند خطر ابتلا به سرطان مغز را افزایش دهند عبارتند از:
برخی از تومورهای مغز و نخاع که بیشتر در افراد با برخی شرایط ژنتیکی ارثی یا ژنتیکی دیده می شود. افرادی که در معرض تابش بسیار زیاد سر قرار دارند. پزشکان علت بیشتر تومورهای مغزی بزرگسالان را نمی دانند و عوامل خطر شناخته شده چندانی نیز در این رابطه وجود ندارد.
انواع تومور مغزی
مغز پیچیده ترین اندام در بدن است و صدها نوع مختلف سرطان مغز وجود دارد. به طور کلی ، سرطان مغز ممکن است اولیه یا متاستاتیک باشد: تومورهای اولیه از مغز سرچشمه می گیرند ، در حالی که تومورهای متاستاتیک از تومور دیگری در جای دیگری از بدن به مغز گسترش می یابند.
بیش از ۱۲۰ نوع تومور اولیه مغزی وجود دارد که به طور کلی براساس محل تومور در مغز یا نوع سلول سرطان در آن طبقه بندی می شود. تومورهای اولیه مغز ممکن است خوش خیم باشند ، این تومورها رشد کند و غیر سرطانی دارد. یا بدخیم هستند که تومور سرطانی خطرناک تر است و سریع رشد می کند.
تومورهای خوش خیم معمولاً به آرامی رشد می کنند ، اما با تداخل در عملکردهای طبیعی مغز می توانند برای شما دردسر ایجاد کنند و بنابراین خطرناک هستند. این نوع تومورها را معمولاً می توان با جراحی از بین برد و دیگر رشد نمی کند. در برخی موارد ، تومورهای خوش خیم با گذشت زمان می توانند بدخیم شوند.
تومورهای بدخیم مغزی تهدیدی جدی برای زندگی شما هستند. آنها معمولاً سریع رشد می کنند و می توانند به طور تهاجمی بافت اطراف مغز را از بین ببرند. سلول های سرطانی حاصل از این تومورها معمولاً به سایر قسمتهای بدن گسترش نمی یابند اما حتی یک تومور بدخیم مغزی نیز یک مشکل جدی است.
عوارض بالقوه سرطان مغز چیست؟
عوارض سرطان مغز تهدید کننده زندگی است. عوارض سرطان مغز به دلیل رشد غیر عادی سریع سلولهای قدیمی یا آسیب دیده ایجاد می شود که به توده یا تومور بدخیم تبدیل می شوند و سلول های سالم مغز را از بین می برند. تومورهای مغزی باید به سمت داخل گسترش پیدا کنند زیرا جمجمه سفت و سخت اجازه نمی دهد تومور مغزی به سمت خارج گسترش یابد. این امر باعث فشار بیش از حد به نخاع و مغز می شود و در آن فشار داخل جمجمه افزایش می یابد. با گذشت زمان این مسئله می تواند منجر به عوارض جدی از جمله:
- آسیب دائمی مغز
- ناتوانی جسمی
- تشنج و لرزش
- بیهوشی و کما
با دنبال کردن برنامه درمانی که شما و تیم مراقبت های بهداشتی مخصوص شما طراحی کرده اید ، می توانید به بهترین روش سرطان مغز را درمان کرده و خطر ابتلا به عوارض را کاهش داده یا رشد آنها را به تأخیر بیندازید.
ریسک فاکتورهای سرطان مغز چیست؟
تعدادی از عوامل ممکن است احتمال ابتلا به سرطان مغز را افزایش دهند. همه افرادی که دارای عوامل خطر هستند به سرطان مغز مبتلا نخواهند شد و برخی از افرادی که عوامل خطرزا ندارند ، به سرطان مغز مبتلا می شوند. ریسک فاکتورها عبارتند از:
- برخی از شرایط ارثی از جمله نوروفیبروماتوز ، سندرم Von Hippel-Lindau ، سندرم Li- Fraumeni و سندرم Turcot
- سابقه شخصی سرطان یا سابقه خانوادگی سرطان مغز
- نقص در سیستم ایمنی بدن
- پرتودرمانی سر
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
لازم به ذکر است که مواد شیمیایی ممکن است از طریق رژیم غذایی وارد بدن شوند. مثلا استفاده از رنگ خوراکی ، افزودنی های شیمیایی ، نگهدارنده های غذا مانند بنزوات سدیم و سوربات پتاسیم و افزودنی های شیمیایی موجود در غذاهای فراوری شده می توانند خطر ابتلا به انواع سرطان را افزایش دهند.
پیش آگهی سرطان مغز
پیش آگهی برای افراد مبتلا به سرطان مغز بسته به نوع ، محل و مرحله پیشرفت سرطان سن ، وضعیت سلامت عمومی و سابقه پزشکی شما متفاوت است. سایر عوامل تشخیص سرطان مغز در اولین مرحله بهترین امید را برای درمان یا بهبودی موفقیت آمیز می دهد.
سرطان مغز می تواند منجر به عوارض تهدید کننده زندگی شود و کشنده باشد ، به خصوص اگر شناسایی و درمان نشود. جستجوی مراقبت های پزشکی منظم بهترین شانس را برای کشف سرطان در اولین مرحله و قابل درمان دارد. اگر به تومور مغزی مبتلا هستید ، پیروی از برنامه درمانی می تواند به کاهش خطر ابتلا به عوارض جدی سرطان مغز کمک کند.
انواع تومور مغزی و ملاحظات درمانی
تومورهای مغزی به دو دسته گسترده تقسیم می شوند: خوش خیم (غیر سرطانی) و بدخیم (سرطانی). تومورهای بدخیم مغزی بیشتر به دسته های اصلی (از منشا مغز) یا ثانویه تقسیم می شوند (متاستاتیک نیز نامیده می شود) به این معنی که سرطان از جاهای دیگر بدن منشا گرفته و متعاقباً به مغز گسترش می یابد به طور کلی ، برای درمان اولیه تومور مغزی ، پزشک شما موارد زیر را در نظر می گیرد:
- مارکرهای ژنتیکی خاصی که می تواند نشان دهد که یک نوع خاص از تومور چقدر قابل درمان است
- موقعیت تومور در مغز که می تواند توانایی برداشتن کامل یا بخشی از تومور را با جراحی تحت تأثیر قرار دهد
- شدت علائم شما
- نوع تومور و درجه سرطانی شدن آن
- تومور خوش خیم باشد یا بدخیم
- تومور جدید باشد یا عود تومور قبلی مغز باشد
- سن و وضعیت کلی سلامتی شما در زمان تشخیص. افراد جوانتر و قوی تر نسبت به سایرین پیش بینی مثبت تری برای تومور دارند.
ملاحظات درمانی برای تومورهای ثانویه مغز عبارتند از:
- چه تعداد تومور در مغز وجود دارد
- تومور چقدر به درمان پاسخ می دهد
- جایی که تومور واقع شده است
- این که آیا سرطان اولیه به درمان پاسخ می دهد یا در حال گسترش است
درمان تومور مغزی برای سرطان های اولیه
پزشکان چندین گزینه برای درمان تومورهای بدخیم که در مغز بوجود می آیند ارائه می دهند. اولین قدم معمولاً جراحی مغز برای تومورهایی است که می تواند به طور کامل یا جزئی برداشته شود. سایر درمان های تومورهای بدخیم مغز عبارتند از:
درمان با میدان الکتریکی متناوب
این روش درمانی جدید نتایج مثبتی را در درمان گلیوبلاستوما نشان داده است. در این روش درمانی از دستگاه قابل حمل (با نام تجاری Optune) متصل به شبکه ای از الکترودهای پوشیده شده روی سر استفاده می شود. الکترودها یک میدان الکتریکی در اطراف جمجمه ایجاد می کنند که در توانایی تقسیم و رشد سلول سرطانی اختلال ایجاد می کند.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از داروهای قوی برای از بین بردن سلول های سرطانی یا جلوگیری از تقسیم و رشد آنها استفاده می شود. شیمی درمانی برای تومورهای مغزی ممکن است شامل دوز خوراکی دارو ، تزریق دوره ای وریدی (IV) یا دارویی باشد که در حین جراحی در محل تومور قرار می گیرد. داروهای شیمی درمانی سرطان مغز متداول شامل کارموستین (ویفرهای گلیادل) ، تموزولومید و ترکیبی از لوموستین ، پروکاربازین و وین کریستین است.
مراقبت تسکینی
مراقبت تسکینی درد و سایر علائم ناشی از درمان یا خود سرطان را برطرف می کند. درمان های تسکینی می تواند شامل داروهایی برای رفع علائمی مانند درد و حالت تهوع ، مراقبت از پوست برای رفع خشکی پوست در مکان های پرتودرمانی یا مراقبت های حمایتی مانند ماساژ و آروماتراپی باشد.
پرتودرمانی
پزشکان در حال حاضر حداقل از شش نوع مختلف پرتودرمانی برای درمان تومورهای مغزی خوش خیم و بدخیم استفاده می کنند. پرتودرمانی معمولاً پس از جراحی برای برداشتن تومور آغاز می شود. شما ممکن است پرتودرمانی متداول ، پرتودرمانی همبستگی سه بعدی (۳CRT) ، پرتودرمانی مدولاسیون شده با شدت (IMRT) ، پروتون درمانی ، جراحی رادیو استاتیک (که گاهی اوقات با نام تجاری Gamma Knife یا CyberKnife نامیده می شود) یا پرتو درمانی استریوتاکتیک تقسیم شده دریافت کنید.
درمان هدفمند
مشابه شیمی درمانی ، در درمان هدفمند از داروهایی استفاده می شود که جنبه های خاصی از سرطان خاص درگیر را هدف قرار می دهد. به عنوان مثال ، در یک سلول سرطانی که به پروتئین خاصی برای حمله به بافت های مجاور نیاز دارد ، یک درمان هدفمند ممکن است توانایی سلول در ایجاد آن پروتئین خاص را مسدود کند. دو داروی درمانی هدفمند اصلی که در حال حاضر برای تومورهای مغزی استفاده می شود ، بیوسیزوماب و لاروترکتینیب هستند.
سرطان های ثانویه مغز نیز ممکن است با استفاده از این روش های درمانی درمان شوند ، اگرچه ممکن است هدف از درمان بیش از دستیابی به بهبودی به تسکین علائم متمایل باشد. تومورهای متاستاتیک مغز بر اساس اینکه آیا سرطان اصلی در حال بهبود است یا به گسترش خود ادامه می دهد ، ممکن است با روش های کمتر تهاجمی نسبت به تومور اولیه درمان شود.
نرخ بقای سرطان مغز
بسیاری از افراد پس از تشخیص تومور مغزی ، می خواهند از شانس زنده ماندن در آن مطلع شوند. خبر خوب این است که نرخ زنده ماندن پنج ساله برای چندین نوع تومور با در دسترس قرار گرفتن درمان های جدید همچنان ادامه دارد.
تومورهای خوش خیم معمولاً پیش آگهی بسیار خوبی ارائه می دهند ، زیرا به بافت های مجاور یا در سراسر بدن گسترش نمی یابند. در چند مورد ، یک تومور خوش خیم ممکن است در یک منطقه حساس و غیر قابل جابجایی از مغز واقع شود که می تواند منجر به پیش آگهی ضعیف تری شود. اما به طور متوسط ، بیشتر افراد از تومورهای خوش خیم مغزی جان سالم به در می برند.
میزان زنده ماندن برای تومورهای بدخیم مغزی اولیه به عوامل مختلفی از جمله درجه سرطان ، میزان پاسخگویی تومور به درمان و سن بیمار و سلامت کلی بیمار در زمان تشخیص بستگی دارد. به عنوان مثال ، گلیوبلاستوما پیش بینی ضعیف تری برای زنده ماندن نسبت به اپاندیموم ارائه می دهد. پس از تشخیص و درجه بندی نوع خاصی از تومور مغز ، پزشک شما می تواند اطلاعات خاصی در مورد پیش آگهی شما به شما بدهد.
