بیماری ذات الریه چیست و ریسک فاکتورهای آن کدامند؟

ذات الریه (Pneumonia) یک اصطلاح عمومی برای انواع بیماری ها است که باعث التهاب ریه ها می شود. این بیماری بیشتر در اثر عفونت باکتریایی (bacterial pneumonia) یا عفونت ویروسی (viral pneumonia) ایجاد می شود و علائم معمول این بیماری شامل تب ، تنگی نفس و سرفه مرطوب است که باعث ایجاد خلط سفید ، زرد ، سبز یا قهوه ای رنگ غلیظ می شود.

ذات الریه یک بیماری بسیار شایع است که می تواند در هر زمان از سال رخ دهد و تقریباً در هر جمعیتی می تواند رخ دهد اما بیشتر در افراد سیگاری و افرادی که مبتلا به عفونت و بیماری های مزمن هستند خود را نشان می دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با این بیماری در ادامه مقاله با ما در نشریه جهان شیمی فیزیک همراه باشید.

چه بیماری هایی باعث ذات الریه می شوند؟

بیماری های دیگری که باعث ایجاد این بیماری می شوند عبارتند از :

• برونشیت حاد (Acute bronchitis)
• آسم
• نارسایی احتقانی قلب (Congestive heart failure)
• آمفیزم (Emphysema) یا بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)
• سرطان ریه

در بزرگسالان به طور کلی ، بیماری ذات الریه می تواند یک وضعیت نسبتاً متوسط ​​باشد و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد ، با این حال ، این بیماری یک عارضه شایع در به وجود آمدن بیماری های دیگر است و می تواند منجر به عوارض تهدید کننده جدی برای زندگی مانند سپسیس (sepsis) و نارسایی تنفسی (respiratory failure) شود . بیماری ذات الریه یک دلیل مکرر مرگ و میر ، به ویژه در نوزادان و بزرگسالان مسن با بیماری های مزمن ، یا افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی که در نتیجه شرایطی مانند HIV / AIDS به وجود می آید ، می شود.

در صورت مشاهده علائم بیماری ذات الریه ، مانند تب و سرفه مرطوب که باعث تولید بلغم سفید ، زرد ، سبز یا قهوه ای رنگ می شود ، به سرعت به دنبال مراقب پزشکی برای خود باشید و اگر شما یا کسی که با او در ارتباط هستید ، تنگی نفس متوسط ​​تا شدید ،  تغییر رنگ لب و ناخن های مایل به آبی یا تغییر در سطح هوشیاری مشاهده کردید، سریعاً به دنبال مراقبت پزشکی باشید .

علائم بیماری ذات الریه چیست؟

علائم این بیماری در اثر التهاب ریه ها به دلیل عفونت یا تحریک بیش از حد ایجاد می شود و در پاسخ ، ریه ها مقادیر زیادی بلغم غلیظ تولید می کنند  که باید  با سرفه از بدن دفع شود تا مجاری تنفسی برای تنفس موثر باز بماند.

انواع و شدت علائم این بیماری بسته به عوامل مختلفی از جمله سن ، سلامت عمومی و سابقه پزشکی فرد متفاوت است و در بزرگسالان ، علائم این بیماری نسبتاً متوسط ​​است. علائم این بیماری اغلب در افرادی که بیماری های مزمن دارند ، مانند بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) یا نارسایی احتقانی قلب ، یا در کودکان یا افراد بسیار پیر شدیدتر است .

علائم این بیماری عبارتند از:

• احتقان سینه
• درد یا گرفتگی قفسه سینه هنگام سرفه
• لرز
• خستگی
• تب
• سردرد
• سرفه شل و مرطوب که باعث ایجاد خلط سفید ، زرد ، سبز یا قهوه ای رنگ ضخیم می شود
• درد عضلات بدن
• حالت تهوع یا استفراغ
• تعریق
• ضعف (از دست دادن قدرت)

علائم جدی بیماری ذات الریه

در برخی موارد ، بیماری ذات الریه می تواند زندگی را تهدید کند. اگر هرکدام از این علائم زیر را مشاهده کردید فورا بدنبال مراقبت های پزشکی برای  خود یا دیگران باشید :

• تغییر رنگ مایل به آبی در لب و ناخن (سیانوز)
• تغییر در سطح هوشیاری
• گیجی یا گمراهی
• صدای غرغر در گلو
• تب بالا (بالاتر از ۱۰۱ درجه فارنهایت)
• بی حالی
• تنگی نفس متوسط ​​تا شدید
• تنفس سریع و سخت
• نبض سریع
• خس خس ، صدای سوت که با تنفس ایجاد می شود

چه عواملی باعث ایجاد بیماری ذات الریه می شود؟

ذات الریه معمولاً در اثر عفونت باکتریایی (bacterial pneumonia) یا عفونت ویروسی (viral pneumonia ) ایجاد می شود.  بیماری ذات الریه ناشی از عفونت (infectious pneumonia ) معمولاً در صورت سرفه ، صحبت یا عطسه ، از شخصی به فرد دیگر منتقل می شود و این عمل  قطرات آلوده را به هوا می ریزد و  دیگران می توانند آنها را  تنفس کنند.

بیماری ذات الریه می تواند به دلیل موارد زیر نیز ایجاد شود:

• خفگی و یا آسپیراسیون (spiration) غذا یا مایع به داخل شش ها
• عفونت قارچی (Fungal infection)
• التهاب ریه ها به دلیل قرار گرفتن در معرض گازهای سمی یا محرک های ریه
• نزدیک به غرق شدن
• عفونت مخمر (Yeast infection)

ریسک فاکتور ابتلا به بیماری ذات الریه چیست؟

این بیماری می تواند در هر گروه سنی یا جمعیتی رخ دهد و تعدادی از عوامل خطر می تواند ابتلا به این بیماری یا ایجاد آن را افزایش می دهند. عوامل خطر برای این بیماری عبارتند از:

1. برونشیت حاد
2. نوزاد ، کودک خردسال  بودن
3. برای مدت طولانی بی حرکت یا در بستر بودن
4. بیش از حد بیمار یا ضعیف بودن برای سرفه موثر مخاط دستگاه تنفسی
5. بیماری های مزمن ، مانند نارسایی قلب ، بیماری انسدادی مزمن ریوی ( COPD ) ، آسم و سرطان ریه
6. بیماری هایی که منجر به نقص یا ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می شوند ، مانند HIV / AIDS
7. داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند ، مانند کورتیکواستروئیدها (corticosteroids) و شیمی درمانی
8. استنشاق گازهای سمی یا سایر مواد تحریک کننده ریه ، مانند دود زیاد
9. زندگی در یک مرکز مراقبت طولانی مدت
10. واکسینه نشدن در برابر ذات الریه
11. مشکلات جویدن یا بلع و خفگی در غذاها یا مایعات
12. سیگار کشیدن
13. ضربه شدید ، مانند شکستگی دنده یا آسیب هایی که باعث بی حرکتی طولانی مدت می شوند

چگونگی خطر ابتلا به بیماری ذات الریه را کاهش دهیم؟

همه افرادی که دارای عوامل خطر برای این بیماری هستند به بیماری ذات الریه مبتلا نخواهند شد ، اما شما می توانید با انجام کار های زیر ، خطر ابتلا به  این بیماری یا شیوع آن را کاهش دهید :

• اجتناب از تماس با فردی که بیماری ذات الریه ، سرماخوردگی یا آنفولانزا دارد
• جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آلاینده های هوا ، گازهای سمی و مواد تحریک کننده ریه ، مانند دود شدید
• پرهیز از بی تحرکی طولانی مدت
• هنگام عطسه یا سرفه دهان و بینی خود را با آرنج  یا یک دستمال بپوشانید
• پیروی از توصیه های ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی  در مورد ورزش و تمرینات تنفس عمیق و پیروی از برنامه درمانی خود برای بهبود بیماری های مزمن و زمینه ای
• انجام واکسیناسیون برای بیماری ذات الریه
• سیگار نکشیدن
• دست ها را حداقل به مدت ۱۵ ثانیه با آب و صابون شستن

بیماری ذات الریه چگونه درمان می شود؟

اهداف درمان شامل به حداقل رساندن خطر عوارض جدی و کنترل علائم برای بهبودی این بیماری می باشد .

موارد خفیف تا متوسط ​​این بیماری که در بزرگسالان در سلامت کامل اتفاق می افتد ، ممکن است در خانه درمان شود ولی  موارد شدیدتر این بیماری یا مواردی که در نوزادان ، افراد مسن یا افرادی که بیماری های مزمن دارند رخ می دهد ، اغلب نیاز به بستری در بیمارستان دارند.

درمان بیماری ذات الریه باکتریایی شامل استفاده از داروهای آنتی بیوتیکی است و آنتی بیوتیک ها برای درمان ذات الریه ویروسی موثر نخواهند بود. یک نوع جدی از ذات الریه باکتریایی به نام Staphylococcus aureus (MRSA) وجود دارد که درمان آن بسیار دشوار است زیرا باکتری های ایجاد کننده MRSA در برابر اثرات آنتی بیوتیک ها مقاوم می باشد . درمان بیماری ذات الریه معمولاً شامل موارد زیر است:

استفاده از داروهای آنتی بیوتیکی برای درمان ذات الریه باکتریایی :

• آنتی بیوتیک ها ممکن است در موارد متوسط ​​تا شدید ، برای نوزادان و افراد مبتلا به بیماری های مزمن به صورت وریدی تجویز شوند.
• برای تسکین تنفس و رفع تنگی نفس ممکن است داروهای به نام Bronchodilators نیز تجویز شود. Bronchodilators   مجاری تنفسی تحتانی ریه ها را باز کرده و با استفاده از دستگاهی به نام استنشاق ، مصرف می شود.
• دستگاه بخور خنک
• نوشیدن مایعات فراوان برای جلوگیری از کمبود آب بدن ، برای جلوگیری یا درمان کم آبی بدن ، ممکن است مایعات به صورت داخل وریدی برای شما تجویز شوند.
• لوله گذاری مجاری تنفسی با لوله تنفسی و تهویه مکانیکی ممکن است در موارد شدید که هیپوکسی ( hypoxia ) ، نارسایی تنفسی و شوک رخ می دهد یا احتمال وقوع دارد ، مورد نیاز باشد.

داروهایی برای تسکین تب و بدن درد

اکسیژن درمانی  ، اکسیژن اضافی را از طریق شاخک های بینی یا ماسک به فرد بیمار انتقال می دهد. اکسیژن اضافی می تواند به رفع تنگی نفس کمک کند و اطمینان دهد که اعضای حیاتی مانند قلب و مغز اکسیژن کافی دریافت می کنند.

عوارض احتمالی بیماری ذات الریه چیست؟

در برخی از افراد ، به ویژه نوزادان ، افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری های مزمن ، عوارض بیماری ذات الریه می تواند بسیار شدید باشد و حتی تهدید کننده جدی برای زندگی فرد باشد . عوارض احتمالی این بیماری  می تواند شامل موارد زیر باشد:

• سندرم دیسترس تنفسی حاد (Acute respiratory distress syndrome)
• فیستول (Brochopleural fistula )
• مرگ
• کمبود آب بد
• آمیما (Empyema)
• هیپوکسی (Hypoxia)
• آبسه ریه (Lung abscess)
• پلورال افیوژن (Pleural effusion)
• نارسایی تنفسی و ایست تنفسی
• سپسیس (sepsis)
• شوکه شدن