تری اتیلن گلیکول چیست ؟ قیمت خرید و فروش آن

تری اتیلن گلیکول (Triethylene glycol) یک مایع شفاف، چسبناک، بی‌ رنگ، دارای بویی کم و با ویسکوزیته بالا است. این ماده شیمیایی، غیر قابل اشتعال، تقریبا سمی، اما بدون خطر محسوب می ‌شود. تری اتیلن گلیکول با نام های اتیلن تری گلیکول، تری گلیکول و TEG نیز شناخته می شود. تری اتیلن گلیکول، ترکیب جانبی اتیلن و دی اتیلن گلیکول می باشد.

به بیان دیگر از هیدراسیون اکسید اتیلن سه محصول مونو، دی و تری از اتیلن گلایکول حاصل می شود. در مباحث پیشین نشریه جهان شیمی فیزیک، مطالبی در خصوص مونو اتیلن گلیکول (MEG)، دی اتیلن گلیکول (DEG)، مونو پروپیلن گلیکول (MPG)، بوتیل گلایکول یا بوتیل گلیکول (Butyl glycol)، بوتیل دی گلایکول (BDG) و اتیلن گلایکول منو استئارات (EGMS) ارائه شده است. در این مقاله به طور ویژه به بررسی تری اتیلن گلیکول (TEG) پرداخته می شود و این ماده شیمیایی با جزئیات بیشتری بیان می گردند. لطفا با ما همراه باشید.

 

خواص فیزیکی و شیمیایی تری اتیلن گلیکول

تری اتیلن گلایکول حلالی مایع است که به خاطر داشتن خواص هیگروسکوپی و همچنین توانایی جذب رطوبت مایعات، مشهور می باشد. این ماده شیمیایی با داشتن ترکیب آلی، از خانواده الکل ‌های دو عاملی یا دی ال می باشد. در واقع همچون سایر اعضای خانواده الکل‌ های دو عاملی، دو گروه عاملی OH- دارد. به بیان دیگر، تری اتیلن گلایکول سه گروه اتیلنی دارد که به وسیله اتم های اکسیژن به یکدیگر متصل شده ‌اند. فرمول شیمیایی آن، به صورت HOCH_۲CH_۲OCH_۲CH_۲OCH_۲CH_۲OH است.

 

همانطور که بیان شد، این ماده شیمیایی نقطه جوش و ویسکوزیته بالا و فراریت پایینی دارد. در مقایسه با ترکیبات مونو و دی اتیلن گلیکول، قابلیت جذب رطوبت کمتری دارد. اما نسبت به گلیکول ها با نقطه جوش پایین، خیلی کمتر تبخیر می شود و همچنین ویسکوز تر نیز است. بنابراین، اغلب در مواردی که نیاز به دمای جوش بالاتر و یا فراریت کمتری دارند (در مقایسه با دی اتیلن گلایکول)، استفاده می شود.

تری اتیلن گلیکول در آب (با هر نسبتی) محلول است. علاوه بر آب، در استیک اسید، الکل ها (مانند متانول، اتانول و پروپانول)، گلیکول اتر های سبک، استون، گلیسیرین، پیریدین، بوتیل استات، ایزوبوتیل استات، اتیلن کلرید و آلدهید ها نیز قابل انحلال می باشد. در حالیکه در محلول هایی مثل دی اتیل اتر و هیدروکربن های آروماتیک حلالیت کمتری دارد. لازم به ذکر است که در روغن ها، چربی ها، نفت و اکثر هیدروکربن ها (هیدروکربن های آلیفاتیک) قابل انحلال نمی باشد.

 

خواص ویژه اتیلن گلایکول

در سری پلی اتیلن گلیکول ها، تری گلیکول بعد از دی اتیلن گلیکول، پلیمری با وزن مولکولی بالاست. این پلیمر شامل مونومر های اتیلن گلیکول است که به وسیله یک پیوند اتری به یکدیگر متصل می شوند. این ترکیبات در دمای اتاق به شکل مایع می باشند. حال اگر وزن مولکولی آنها بالاتر از ۱۰۰۰ دالتون گردد، به شکل جامد در آمده که کربو واکس نامیده می شوند. نام گذاری آیوپاک این ماده شیمیایی به صورت ۲ و۲- {اتان-۱ و ۲-ای ایل بیس (اوکسی)} دی (اتان-۱-آل) می باشد. از دیگر خواص این ماده شیمیایی می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• حالت فیزیکی آن در دمای ۲۵ درجه سلسیوس و فشار ۱ اتمسفر به صورت مایع است.
• دمای ذوب و دمای جوش این عنصر به ترتیب ۷− و ۲۸۵ درجه سانتی گراد است.
• فرمول مولکولی آن به صورت C_۶H_۱۴O_۴ است.
• جرم مولی آن برابر با ۱۵۰.۱۷۴ g/mol است.
• چگالی آن نیز برابر با ۱.۱۲۵۵ g/ml می باشد.
• نقطه اشتعال آن نیز برابر با ۱۶۵ درجه سانتی گراد می باشد.
• ویسکوزیته آن نیز ۴۷.۸ سانتی پویز می باشد.

 

 

سنتز تری اتیلن گلیکول

تری اتیلن گلیکول در صنعت و به صورت تجاری، به عنوان یک محصول جانبی از اکسیداسیون اتیلن در حضور کاتالیست (اکسید نقره) و در دمای بالا تولید می شود. در واقع، بعد از هیدراسیون اتیلن اکسید، سه محصول مونو، دی و تری از اتیلن گلایکول حاصل می شود. به بیان دیگر، اتیلن تری گلیکول از طریق گرمایش اتیلن اکسید و گلیکول ساخته شده است. در این فرآیند، دو مولکول اتیلن گلیکول را از طریق پیوند اتری به یکدیگر متصل می کنند.

 

تولید کنندگان تری اتیلن گلیکول

در ایران، پتروشیمی شازند، پتروشیمی مارون و مجتمع پتروشیمی مروارید از جمله تولید کنندگان بزرگ و عمده این ماده شیمیایی محسوب می شوند

 

کاربرد های مهم تری اتیلن گلیکول

بیشترین کاربرد تری اتیلن گلایکول در صنایع نفت و گاز است. در واقع به خاطر نوسان پذیری پایین ‌تر و همچنین نقطه‌ جوش بالاتر نسبت به ترکیبات مونو و دی اتیلن گلایکول، در رطوبت ‌زدایی از گاز طبیعی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. می توان گفت که آب زدایی از گاز طبیعی، در حقیقت بیش از نیمی از مصرف تری گلیکول را شامل می شود. پالایشگاه ها از این ماده شیمیایی جهت آب زدایی از گاز طبیعی و همچنین گاز های دی اکسید کربن (CO_۲)، سولفید هیدروژن (H_۲S) و سایر گازهای اکسیژن دار استفاده می کنند. این فرآیند مانع از یخ زدن و در نتیجه آسیب رسیدن به خطوط لوله می شود.

تری اتیلن گلیکول به طور گسترده به عنوان یک حلال و همچنین ماده شیمیایی تشکیل دهنده متداول در اغلب محصولات تجاری کاربرد دارد. این ماده شیمیایی همچنین به عنوان یک ماده سنتز کننده جهت سنتز رزین های آلکیدی و رزین های پلی استر اشباع و غیر اشباع بکار برده می شود. علاوه بر آن، استر های تری گلیکول با اسید های چربی مانند اولئیک اسید، اسئاریک اسید، لائوریک اسید و… به عنوان امولسیفایر و یا پلاستی سایزر پلیمر ها مورد استفاده قرار می گیرد. از طرفی دیگر، می توان آن را به جای گلیسیرین استفاده کرد. خواص فیزیکی آن در بسیاری موارد با گلیسیرین شبیه است.

تری اتیلن گلیکول به دلیل داشتن خاصیت ضد میکروبی طبیعی، بو و سمیت پایین کاندید مناسبی برای استفاده در ضد عفونی کننده های هوا و همچنین دیگر محصولات خانگی است. در واقع به عنوان یک ضد عفونی‌ کننده به نسبت ملایم نسبت به انواع باکتری ‌ها، ویروس ‌های آنفلوانزای A و همچنین اسپور قارچ‌ های پنیسیلیوم نوتاتوم، پنوموکوک نوع ۱، استرپتوکوک، استافیلوکوک آلبوس و اشرشیاکلی شناخته می شود.

 

دیگر کاربرد ها

علاوه بر کاربرد گفته شده، تری گلایکول در تولید بسیاری از محصولات صنعتی و تجاری همچون حلال ها، روان کننده ها و گریس ها، چسب ها، فوم های پلی اورتان، امولسیفایر ها، محصولات اتومبیل، محصولات چرمی، تجهیزات ساختمانی، محصولات پلاستیکی، نوار های کاغذ دیواری، ضد یخ ها، تهیه الیاف مصنوعی، تهیه فیلم و نوار، مواد منفجره، کفپوش ها، کاغذ ها، شیشه های ایمنی خودرو، خمیر های رنگی و بتونی برای دیوار ها، پنجره های تجاری و اداری، استخراج حلال ها، ترموپلاستیک ها، فرمولاسیون پولیش های سطحی و فرمولاسیون مواد شیمیایی کشاورزی کاربرد دارد. همچنین در ماشین های سرگرم کننده و تفریحی تولید مه مصنوعی و یا دود نیز استفاده می شود.

ترکیب شیمیایی تری اتیلن گلیکول دی استئارات، از مشتقات تری گلیکول است. این ماده به عنوان امولسیفایر و پاک کننده در انواع محصولات آرایشی و همچنین محصولات شستشو دهنده و مراقبت شخصی مثل شامپو ها، نرم کننده های مو، پاک کننده های صورت و… کاربرد دارد. علاوه بر آن از ترکیب تری اتیلن گلیکول دی متاکریلات نیز در رقیق سازی مواد شیمیایی با ویسکوزیته بالا و یا در رزین های اتصال دندان استفاده می شود. این ماده شیمیایی همچنین به عنوان پلاستی سایزر در تولید پلیمر هایی با پایه وینیل کاربرد دارد. در واقع باعث بهبود انعطاف پذیری پلیمر های وینیلی می شود.

ماده شیمیایی تری اتیلن گلیکول به عنوان مواد ضد خوردگی در دیگ های بخار، عامل ضد زنگ آهن (مانع از اکسیداسیون آن)، حلال ثانویه در فرمولاسیون تولید روغن ترمز و روغن‌ های هیدرولیکی مقاوم در برابر آتش، یک ماده آنتی باکتریال ایده آل (به دلیل سمیت پایین، داشتن بوی کم و سازگاری گسترده با محیط زیست) و به عنوان حلال در فرآیند رنگرزی در صنعت نساجی و در تولید جوهر ها (جوهر پرینت و چاپ) بکار می رود.

 

قیمت و فروش تری اتیلن گلیکول

به دلیل کاربرد های زیاد این ماده شیمیایی در صنایع مختلف، با تقاضای زیادی در بازار های بین ‌المللی مواجه است. جالب است بدانید که حدود نیمی از این میزان تقاضا، مربوط به کشور های آسیایی است. اتیلن تری گلیکول در صنایع مختلف، اغلب با خلوص بالای ۹۹ درصد استفاده می شود. از آنجاییکه این محصول در دمای اتاق به شکل مایع است، بنابراین تولید کنندگان، معمولا آن را در بشکه ‌های ۲۳۰ لیتری بسته ‌بندی نموده و به فروش می ‌رسانند. دقت داشته باشید که اگر به حجم بالا نیاز دارید، می ‌توانید تری گلیکول را به صورت تانکری نیز خریداری کنید.

قیمت تری اتیلن گلیکول را بر حسب کیلو محاسبه می‌ کنند. توجه داشته باشید که قیمت این محصول با توجه به درجه خلوص و حتی شیوه تحویل آن می تواند متفاوت باشد. علاوه بر آن، قیمت مواد اولیه نیز از عوامل موثر و بسیار مهم در هزینه نهایی تری گلایکول خواهد بود. بنابراین قبل از خرید تری اتیلن گلیکول، قیمت آن را از تولید کننده‌ ها و یا شرکت ‌های عرضه ‌کننده عمده موجود در بازار داخلی استعلام کنید.

 

حمل و نقل و بسته بندی تری اتیلن گلایکول

جهت حمل و نقل این ماده شیمیایی، می توان از بشکه های آلومینیومی، استنلس استیل و یا فلزی دارای پوشش اپوکسی و همچنین تانکر های فلزی استفاده نمود. به منظور حمل و نقل تری گلایکول توصیه می شود که این ماده، کمترین میزان تماس با هوا و رطوبت را داشته باشد. این حلال شیمیایی معمولا در بشکه ‌های ۲۳۰- ۲۵۰ کیلو گرمی و همچنین به صورت فله موجود می باشد. حمل آن به صورت فله ‌ای، از طریق تانکر های ۲۵ تنی، امکان پذیر خواهد بود. به طور کلی می توان گفت که ذخیره سازی و حمل و نقل تری گلایکول در مخازن و بشکه‌ های آلومینیومی، فلزی، پلی اتیلنی و غیر خورنده انجام می شود.

 

نگهداری و انبار داری تری اتیلن گلایکول

همانند دیگر مواد شیمیایی و حلال ‌های آلی، ذخیره سازی و نگهداری اتیلن تری گلایکول نیز باید در شرایط استاندارد و ایمن انجام گیرد. این ماده شیمیایی، ماده ای خطرناک متعلق به کلاس ۴ و شماره ۳ است. مخازن، بسته ها و بشکه های دارای مایع تری گلایکول بایستی در محل های خشک و خنک و به دور از مواد اکسید کننده قوی، اسید و باز های قوی نگهداری شوند. مکان انبار باید حتما از تهویه مناسبی برخوردار باشد. به علاوه، به تجهیزات کنترل آتش، انفجار و حفاظت شخصی نیز مجهز باشند. منابع حرارتی، گرما و حریق نباید در نزدیکی مخازن نگهداری تری گلایکول وجود داشته باشد. همچنین این مخازن را در نزدیکی مواد غذایی، دارو ها و یا منابع آب آشامیدنی به هیچ وجه نگهداری نکنید.

توجه داشته باشید که تری اتیلن گلیکول ترکیبی پایدار و غیر خورنده است. با این وجود، نگهداری این ماده شیمیایی در دماهای بالا می تواند سبب تخریب گلیکول ها گردد. از این جهت، کنترل دمایی در محل انبار بسیار مهم است. نباید اجازه دهید که دمای محیط از ۴۹ درجه سانتی گراد بالاتر رود. تجزیه آن بسته به شرایط محیط، محصولات متفاوتی از جمله آلدئید، کتون و اسید آلی تولید می کند. دقت داشته باشید که درب ظروف حاوی تری اتیلن گلیکول، به خوبی بسته و سفت شود. در واقع تا زمان استفاده دوباره از آن، به خوبی درزگيری گردد. در این صورت، از رسيدن اکسیژن به آن جلوگيری می شود.

 

خطرات و موارد ایمنی تری اتیلن گلیکول

به طور کلی، تری اتیلن گلیکول غیر قابل اشتعال است. اما دقت داشته باشید که اگر این ماده شیمیایی آتش گرفت، از اسپری آب و یا فوم و همچنین پودر های شیمیایی خشک استفاده نمایید. به هیچ وجه جت آب را جهت خاموش کردن آتش ناشی از تری گلیکول مورد استفاده قرار ندهید.

 

عوارض تماس با بدن

تری اتیلن گلایکول، بدون بخار سمی در محیط منتشر می شود، اما از طریق پوست جذب نمی گردد. در حالیکه تحریک کننده چشم ها است. بنابراین باعث ایجاد التهاب، قرمزی، آبریزش و همچنین خارش شدید چشم ها می گردد. این مایع در صورت بلع نیز بسیار خطرناک است. این ماده شیمیایی برای سیستم عصبی و کلیه ها بسیار سمی است. بنابراین، تماس مکرر و یا طولانی مدت با آن ممکن است به این اندام ها آسیب جدی برساند. علاوه بر آن، استنشاق بیش از حد بخارات این ماده نیز بسیار خطرناک خواهد بود.

متاسفانه اين ماده شیمیایی در زمان سوختن، بخارات سمی آزاد می کند. پس در صورت استنشاق توسط شخص، باید فرد آسیب دیده را بلافاصله به هوای آزاد برد. در صورتیكه تنفس شخص آسیب دیده قطع شده است، باید به مصدوم به سرعت تنفس مصنوعی بدهيد. حال اگر باز هم به سختی نفس می کشد، دستگاه اكسيژن را به مصدوم برسانید. در صورت خوردن یا آشامیدن این حلال شیمیایی، هرگز فرد مصدوم را وادار به استفراغ نكنيد. یا چيزی به مصدوم نخورانيد. در حقیقت با باز کردن كراوات، جليقه، یقه لباس، گردنبند، كمربند و امثال آن، امکان تنفس بهتر را برای فرد آسیب دیده فراهم کنيد. بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید.