کاربردهای پودر ماهی و قیمت خرید و فروش آن

پودر ماهی توسط محققان تغذیه به عنوان یک ماده غذایی  مغذی و بسیار قابل هضم برای حیوانات شناخته شده است که برای جیره غذایی ، به ویژه در پرورش ماهی و میگو مورد استفاده قرار می گیرد. پودر ماهی مقدار زیادی انرژی در واحد وزن دارد و منبع عالی از پروتئین ، لیپیدها (روغن ها) ، مواد معدنی و ویتامین ها می باشد و کربوهیدرات بسیار کمی دارد. پودر ماهی یک اصطلاح عمومی برای یک ماده غذایی غنی از مواد مغذی است که عمدتا در رژیم غذایی حیوانات استفاده می شود و گاهی اوقات به عنوان کود ارگانیک با کیفیت بالا نیز کاربرد دارد.

این پودر تقریباً از هر نوع جانور دریایی تهیه می شود اما به طور کلی از ماهی های دریایی کوچک صید شده که درصد بالایی از استخوان و روغن را دارند ، تولید می شود و معمولاً برای مصرف مستقیم انسان مناسب نیست و اکثر آنها تنها به منظور تولید پودر و روغن ماهی صید می شوند. درصد کمی از پودر ماهی از طریق صید سایر ماهیان و محصولات جانبی که طی فرآوری (به عنوان مثال در کارخانه کنسروسازی) از محصولات مختلف غذاهای دریایی برای مصرف مستقیم انسان تهیه می شود ، تأمین می شود. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.

تولید پودر ماهی در جهان

مقدار زیادی پودر ماهی روزانه در سراسر جهان تولید می شود و برخلاف تصور رایج  بیشتر پودر و روغن ماهی  از ذخایر ماهی پایدار ، مدیریت شده و تحت نظارت تولید می شود و احتمال ماهیگیری بیش از حد را کاهش می دهد. تقریبا ۴ تا ۵ تن ماهی کامل برای تولید ۱ تن پودر ماهی خشک مورد نیاز است. پرو تقریباً یک سوم کل این ترکیب مغذی را در جهان تولید می کند و سایر کشورهای اصلی تولید کننده این پودرعبارتند از شیلی ، چین ، تایلند ، ایالات متحده .

روش تولید پودر ماهی :

روش تهیه این ترکیب شامل پختن ، فشردن ، خشک کردن و آسیاب کردن ماهی می باشد. چندین روش پردازش برای تولید این پودر با کیفیت خوب وجود دارد ، اما اصل اساسی شامل جداسازی جامدات از روغن و آب است. هنگامی که نیازی به حذف روغن نباشد ، مانند ماهی بدون چربی ، مرحله پرس اغلب حذف می شود. در حین پخت ، ماهی از طریق یک استوانه نقاله مارپیچ بخار حرکت می کند که پروتئین های بافت را منعقد می کند. این یک فرایند بحرانی است. پس از پخت روغن با فشار دادن خارج می شود و باقی مانده جامدی که باقی می ماند که کیک پرس نامیده می شود.

پس از حذف روغن و جامدات معلق از محصول بدست آمده ، مایع باقی مانده “آب چسبنده” نامیده می شود . آب چسبنده یک محصول ارزشمند است که حاوی مواد معدنی ، ویتامین ها ، مقداری روغن باقی مانده و تا ۲۰ درصد پروتئین های محلول و حل نشده است. این ماده را می توان به عنوان “محلول ماهی متراکم” به فروش رساند ، یا می توان آن را به کیک اضافه کرد و یا آن را خشک کرد. خشک کردن می تواند مستقیم یا غیر مستقیم باشد.

خشک شدن مستقیم سریع ترین روش است و نیاز به عبور هوای بسیار گرم از روی محصول دارد. اگر فرآیند خشک شدن با دقت کنترل نشود یا خشک شدن بیش از حد اتفاق بیفتد ، ممکن است این پودر بسوزد و ارزش غذایی این محصول تحت تأثیر منفی قرار گیرد.

برای خشک کردن غیر مستقیم نیاز به یک استوانه با روکش بخار یا یک استوانه حاوی دیسک های گرم شده با بخار است که محصول را به هم می زند. هنگامی که پودر ماهی به خوبی خشک  شد  آن را آسیاب کرده و با اندازه ذرات مناسب غربال می کنند و در کیسه های مناسب بسته بندی می کنند یا در سیلوها این پودر را ذخیره می کنند.

مزایای پودر ماهی جیره غذایی ماهی

بیشتر این پودر تجاری از ماهی های کوچک ، استخوانی و روغنی تهیه می شود که برای مصرف انسان مناسب نخواهند بود و برخی دیگر از محصولات جانبی صنایع فرآوری غذاهای دریایی تولید می شوند. افزودن این پودر به رژیم غذایی حیوانات باعث افزایش کارایی و رشد خوراک از طریق طعم بهتر غذا می شود و هضم و جذب مواد مغذی را افزایش می دهد.

این پودر با کیفیت بالا ، میزان متعادلی از همه آمینو اسیدهای ضروری ، فسفولیپیدها و اسیدهای چرب (به عنوان مثال DHA یا دوکوزاهگزانوئیک اسید و EPA یا ایکوزاپنتانوئیک اسید) را برای رشد ، تولید مثل مطلوب ، به ویژه لاروها و موجودات زنده ، فراهم می کند. مواد مغذی موجود در این پودر نیز با افزایش و کمک به حفظ سیستم ایمنی عملکردی سالم ، به مقاومت در برابر بیماری ها به حیوانات کمک می کند. پودر ماهی با کیفیت بالا ، همچنین امکان ایجاد رژیم های غذایی غنی از مواد مغذی را فراهم می کند که باعث رشد مطلوب می شود.

کیفیت پروتئین پودر ماهی

پودر ماهی با کیفیت بالا معمولاً بین ۶۰ تا ۷۲ درصد پروتئین خام از نظر وزنی دارد. از نظر تغذیه ای ، این پودر اغلب منبع اصلی پروتئین در رژیم غذایی ماهی و میگو می باشد. رژیم های معمولی پرورش ماهی ممکن است از ۳۲ تا ۴۵ درصد پروتئین و رژیم غذایی میگو ۲۵ تا ۴۲ درصد پروتئین از نظر وزنی داشته باشند. معمولاً میزان آن در جیره های غذایی  دامداری  ۵ درصد یا کمتر می باشد.

مشخصات اسید آمینه موجود در  این پودر  چیزی است که این ماده غذایی را به عنوان یک مکمل پروتئینی بسیار جذاب تبدیل  کرده است. پروتئین های موجود در دانه های غلات و سایر کنسانتره های گیاهی ، حاوی مشخصات آمینو اسید کامل نیستند و معمولاً دارای کمبود اسیدهای آمینه ضروری لیزین و متیونین هستند. سویا و سایر وعده های غذایی حبوبات  که به طور گسترده در رژیم غذایی اکثر حیوانات مزرعه مانند خوک و مرغ استفاده می شوند ، منبع خوبی از لیزین و تریپتوفان هستند اما  از نظر اسیدهای آمینه حاوی گوگرد متیونین و سیستین محدود هستند.

نیاز یک حیوان به اسید آمینه محدود کننده را می توان با افزودن بیشتر پروتئین به تغذیه حیوان برآورده کرد. با این حال ، این عمل بسیار پرهزینه است و نیتروژن اضافی موجود در پروتئین به طور مضر روی کیفیت آب حیوانات آبزی تأثیرات منفی می گذارد.

کیفیت مواد خوراکی مختلف بستگی زیادی به مشخصات اسید آمینه در پروتئین های آنها ، قابلیت هضم پروتئین ها ، تازگی مواد اولیه و ذخیره این مواد دارد. پروتئین های گیاهی ، حتی اگر به درستی پردازش شوند ، معمولاً به اندازه پودر ماهی قابل هضم نیستند و میزان گنجاندن آنها در رژیم غذایی اغلب محدود است زیرا منجر به کاهش نرخ رشد و مصرف خوراک می شود. ارزش هضم پروتئین برای پودر ماهی معمولا بالای ۹۵ است.

دلیل بسیار مهم دیگری که باعث می شود ، پودر ماهی به عنوان عنصری مهم در رژیم های غذایی آبزیان مورد توجه قرار گیرد ، این است که این پودر حاوی ترکیبات خاصی است که خوراک را از نظر طعم ، قابل قبول تر و مطبوع تر می کند. این خاصیت باعث می شود خوراک به سرعت بلعیده شود و آبشویی مواد مغذی را کاهش می دهد. تصور می شود که اسید آمینه غیر ضروری گلوتامیک اسید یکی از ترکیباتی است که باعث خوش طعم شدن این پودر می شود.

محتوای چربی در پودر ماهی

لیپیدهای موجود در ماهی ها را می توان به روغن ماهی مایع و چربی جامد تقسیم کرد. اگرچه بیشتر روغن معمولاً در طی فرآوری پودر ماهی استخراج می شود ، اما لیپید باقی مانده معمولاً بین ۶ تا ۱۰ درصد وزن آن را نشان می دهد و می تواند از ۴ تا ۲۰ نیز درصد متغیر باشد. لیپیدهای ماهی برای همه گونه های جانوری بسیار قابل هضم می باشد و منابع عالی اسیدهای چرب اشباع نشده ضروری (PUFA) در هر دو خانواده اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ هستند.

اسیدهای چرب امگا ۳ غالب موجود در پودر ماهی و روغن ماهی عبارتند از اسید لینولنیک ، اسید دوکوزاهگزانوئیک (DHA) و ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA). اسیدهای چرب DHA و EPA هر دو توسط جلبک های کوچک و زئوپلانکتون نیز تولید می شوند و در امتداد زنجیره غذایی منتقل می شوند که توسط ماهی ها مصرف می شوند. اثرات مفید لیپیدها در رژیم غذایی ماهی به ویژه در ساختار و عملکرد غشای سلولی مشهود است.

غشای سلولی یک لایه نیمه نفوذ پذیر و انعطاف پذیر است  که هر سلولی را  محصور کرده و عبور مواد مغذی و سایر مواد را از داخل و خارج از سلول کنترل می کند. غشای سلولی از سلول محافظت می کند و در درجه اول از لیپیدها ، پروتئین ها و برخی کربوهیدرات ها را تشکیل شده است.

به دلیل ترکیب اسیدهای چرب ، غشای سلولی سیالیت خود را در کاهش یا افزایش دمای آب و تغییرات فشار چشمگیری که ماهیان در اعماق مختلف آب با آنها مواجه می شوند ، حفظ کنند. اسیدهای چرب ضروری برای رشد طبیعی لارو ، رشد ماهی و تولید مثل ضروری هستند. پودر ماهی همچنین حاوی فسفولیپیدهای ارزشمند ، ویتامین های محلول در چربی و هورمون های استروئیدی است.

انرژی پودر ماهی

لیپیدهای موجود در پودر ماهی نه تنها مشخصات فوق العاده ای از اسیدهای چرب ضروری را به ارمغان می آورند ، بلکه محتوای بالایی از انرژی را نیز به رژیم غذایی اضافه می کنند. از آنجا که کربوهیدرات بسیار کمی در این پودر وجود دارد ، میزان انرژی پودر ماهی مستقیماً به درصد پروتئین و روغن موجود در آن مربوط می شود. کمیت و کیفیت روغن موجود در پودر ماهی به نوبه خود به گونه ، فیزیولوژی ، جنسیت ، وضعیت تولید مثل ، سن ، عادات تغذیه ماهیان صید شده و روش پردازش آنها بستگی دارد.

لیپیدهای موجود در  پودر و روغن ماهی به راحتی توسط همه حیوانات، به ویژه ماهی ، میگو ، مرغ ، خوک و نشخوارکنندگان مانند گاو ، گوسفند و بز قابل هضم است. قابلیت هضم بالای لیپیدهای ماهی به این معنی است  که آنها می توانند انرژی قابل استفاده زیادی را برای حیوانات تأمین کنند.

پودر ماهی با کیفیت خوب حاوی آنتی اکسیدان ها یا ترکیباتی است که احتمال آسیب ناشی از مواد سمی بسیار واکنشی را که به طور مداوم در سطح مولکولی در سلول های حیوانی تولید می شوند ، کاهش می دهد. به عنوان مثال ، لیپیدها به ویژه اسیدهای چرب اشباع نشده ضروری (PUFA) ، به آسانی آسیب می بینند و هنگام قرار گرفتن در معرض اکسیژن فاسد می شوند ، فرایندی که به عنوان اکسیداسیون شناخته می شود و باعث آزاد شدن گرما می شود.

استفاده از آنتی اکسیدان ها در حفظ پودر ماهی به منظور تثبیت ارزش انرژی آن ضروری است ، زیرا مقادیر زیادی اسیدهای چرب اشباع نشده ضروری (PUFA) در روغن ماهی وجود دارد . بدون تثبیت پودر ماهی با آنتی اکسیدان ها ، میزان انرژی موجود در وعده غذایی ممکن است تا ۲۰ درصد کاهش یابد.

قبل از توسعه و استفاده از آنتی اکسیدان ها در صنعت تولید ماهی ، چرخاندن این پودر ، عمل متداولی بود که برای از بین بردن گرمای ناشی از اکسیداسیون این محصولات استفاده می شده است . گاهی اوقات ، پودر ماهی خود به خود مشتعل می شود و هنگام حمل یا ذخیره سازی باعث آتش سوزی می شود. در طول تاریخ دیده شأه است که کشتی ها در دریا به دلیل آتش سوزی ناشی از احتراق خود به خود پودر ماهی که حمل می کردند ، غرق شده اند. امروزه آنتی اکسیدان هایی که به پودر ماهی اضافه می شوند از وقوع چنین فجایع جلوگیری می کند.

ترکیبات معدنی و ویتامین پودر ماهی

هنگامی که یک نمونه خوراک به آزمایشگاه برده می شود و از نظر محتوای مواد مغذی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد ، باید نمونه سوزانده شود . خاکستر ماده ای است که پس از سوختن کامل نمونه خوراک باقی می ماند و به طور معمول ، میزان خاکستر پودر ماهی با کیفیت خوب بین ۱۷ تا ۲۵ درصد است. خاکستر بیشتر نشان دهنده میزان بالای مواد معدنی ، به ویژه کلسیم ، فسفر و منیزیم است.

کلسیم و فسفر بیشتر خاکستر موجود در پودر ماهی را تشکیل می دهند. برخلاف فسفر موجود در گیاهان ، فسفر موجود در پودر ماهی به شکلی است که برای اکثر حیوانات بسیار در دسترس است. فسفر موجود در گیاهان به آسانی در دسترس حیوانات تک معده (دارای معده یک قسمتی مانند خوک ، سگ و انسان) قرار نمی گیرد ، زیرا در درجه اول به شکل آلی آن یعنی فیتات است.  محتوای ویتامین پودر ماهی بسیار متغیر است و تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند منشاء و ترکیب ماهی ، روش پردازش غذا و طراوت محصول است. این ترکیب منبع غنی ویتامین های ب کمپلکس به ویژه کوبالامین (B12) ، نیاسین ، کولین ، پانتوتنیک اسید و ریبوفلاوین است.

ملاحظات اقتصادی و زیست محیطی استفاده از پودر ماهی

کیفیت و غلظت بالای مواد مغذی ضروری ، به ویژه اسیدهای آمینه متعادل اسیدهای چرب ضروری و محتوای انرژی ، پودر ماهی را به عنصری ضروری در رژیم های غذایی اکثر گونه های آبزیان و بسیاری از حیوانات مزرعه تبدیل کرده است. این پودر به دلیل دارا بودن مواد مغذی ، قابلیت هضم و خوش طعم بودن ، به عنوان عنصر اصلی رژیم غذایی آبزیان عمل می کند.

در سالهای اخیر، آبزی پروری تقریباً ۴۶ درصد از کل تولید سالانه این ترکیب را استفاده کرده است ، رقمی که انتظار می رود با افزایش تقاضا برای آبزی پروری در دهه های آینده افزایش یابد. استفاده بهینه از پودر ماهی در رژیم های عملی آبزی پروری برای به حداقل رساندن هزینه های تغذیه ضروری است. غلظت مواد مغذی با کیفیت بالا ، به ویژه پروتئین این ترکیب را به یکی از پرمصرف ترین و گران ترین خوراک تبدیل کرده است.

متعادل سازی مواد مغذی در رژیم های غذایی با استفاده از حداقل مقدار این پودر برای برآوردن نیازهای خاص آمینو اسید برای رشد سریع ، تولید مثل و کاهش هزینه های خوراک یکی از اهداف اصلی در تهیه غذای ماهی است. یکی دیگر از اهداف مهم در فرمولاسیون خوراک افزایش تراکم مواد غذایی و قابلیت هضم خوراک برای افزایش عملکرد بیولوژیکی و کاهش شستشوی مواد مغذی و تخریب کیفیت آب است.

قیمت خرید و فروش پودر ماهی

پودر ماهی بر اساس کیفیت قیمت خرید و فروش متفاوتی دارد و در بسته بندی هایی با وزن مختلف در بازار موجود است. شما می توانید بر اساس نوع کاربرد انواع آنها را با خرید حضوری یا اینترنتی تهیه کرده و مورد استفاده قرار دهید.