چه صداهایی، صداهای غیر طبیعی ریه به شمار می روند؟ | دارو و درمان صداهای غیر طبیعی ریه

امروز در این مطلب از جهان شیمی فیزیک قصد داریم تا شما را با صداهای غیر طبیعی ریه و راه درمان آن آشنا کنیم. یکی از اصلی ترین ارگان های بدن که بروز هر مشکلی در آن می تواند بسیار نگران کننده باشد، ریه است. کاهی اوقات صداهای غیر طبیعی ریه در بیماری های مختلف می تواند بیمار را بترساند و احساس کند که به بیماری غیر قابل درمانی دچار شده است. در این مطلب سعی کردیم تا تمامی آنچه را که لازم است در رابطه با صداهای غیر طبیعی ریه بدانید به شما آموزش دهیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

لازم به ذکر است شما در نشریه ی الکترونیکی جهان شیمی فیزیک می توانید اطلاعات بسیار کامل و مفیدی در رابطه با انواع داروها به دست آورید. کافی است در کادر جستجو که در قسمت سمت چپ و بالای صفحه ی اصلی سایت قرار گرفته است، نام داروی خود را وارد کرده و مقالات مربوط به آن را بخوانید. اگر به دنبال اطلاعات دارویی خاص هستید و مطلبی در رابطه با آن در سایت ما نیست، لطفا در قسمت بیان دیدگاه ها عنوان کرده تا مقاله ی کاملی در رابطه با آن برای شما قرار دهیم.

برای مثال خواندن مطلبی در رابطه با دفع سنگ از ادرار را به شما پیشنهاد می کنیم. برای مطالعه ی این مقاله ی ارزشمند اینجا کلیک کنید.

صداهای غیر طبیعی ریه چیست

به هنگام تنفس صداهای مختلفی از ریه شنیده می شود که بسیاری از آن ها طبیعی بوده و حاصل باز و بسته شدن نایژه ها، نایژک ها و دیگر اجزای ریه هستند. به طور کلی به این صداها، صداهای تنفسی گفته می شود. البته این صداهای به قدری کم هستند که به سختی شنیده می شوند و معمولا افراد به آن توجهی نمی کنند. در صورتی که صدهای غیر طبیعی از ریه شنیده می شود، همراه با آن تنفس شخص نیز سخت شده و در هنگام دم و بازدم، صداهایی به گوش می رسد که عادی نیستند.

زمانی که شخص بیمار با گوشی پزشکی مورد معاینه قرار می گیرد، این صداها با وضوح بیشتری شنیده می شوند. در برخی موارد صداهای غیر طبیعی ریه به حدی بلند هستند که با گوش عادی نیز شنیده خواهند شد. این صداها همراه با تنفس غیر عادی، می تواند بیانگر بروز یک بیماری جدی باشد.

معمولا بروز عفونت‌ ها و سایر شرایطی که سبب بروز التهاب یا تجمع مایع در ریه ‌ها شده باشند، سبب شنیده شدن صداهای غیر طبیعی ریه می شوند.

انواع صداهای ریه

برای این که بدانیم کدام یک از صداهای ریه غیر معمول هستند، بهتر است ابتدا صداهای عادی و رایج آن را بشناسیم. در ادامه این مقاله به شرح صداهای رایج ریه پرداخته ایم.

صداهای ویزیکولار

این نوع صدا در تمام ریه به جز روی استخوان جناغ و بین کتف ها شنیده می شود. صداهای ویزیکولار به دلیل عبور هوا از برونشیول های انتهایی و آلوئول ها پدیدار می شوند. اگر بخواهیم این صدا را به صدایی در طبیعت تشبیه کنیم، باید بگوییم که شبیه به صدای نسیم و وزش باد در بین شاخه درختان است. صداهای ویزیکولار در زمان دم نسبت به بازدم طولانی تر هستند.

 صدای برونشیال ( توبولر )

این صدا به دلیل عبور هوا از راه های بزرگ هوایی ایجاد می شود. از همین رو، روی تراشه و برونش های اصلی شنیده خواهد شد. صدا برونشیال حالت زبر و خشن دارد و مانند عبور هوا از لوله شنیده می شود. این صدا در مرحله باز دم طولانی تر از مرحله دم است.

صدای برونکووزیکولار

این نوع صدای طبیعی ریه، در حد فاصل بین صدای برونشیال و ویزیکولار شنیده می شود. مکان آن دقیقا در طرفین استخوان جناغ و بین استخوان های کتف است. اگر بخواهیم این صدا را به یکی از صداهای طبیعت تشبیه کنیم، باید بگوییم که شبیه به صدای وزش باد است. صدای برونکووزیکولار در نسبت دم به بازدم مساوی است.

صداهای غیر طبیعی ریه

حال که با صداهای طبیعی ریه آشنا شدیم، بهتر است صداهای غیر طبیعی ریه را نیز شناسایی کنیم. همان طور که گفتیم این صداها با گوشی پزشکی راحت تر شنیده می شوند، با این حال اگر این صداها را با گوش عادی شنیدید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

انواع صداهای غیر طبیعی ریه به شرح زیر شناخته می شوند.

تروق، رال یا کراکل

نام دیگر این صدا، رال یا کراکل است. هنگامی که شخص مشغول بوکشیدن است، صدای تروق شبیه به صدای کلیک، جغجغه یا حباب ناپیوسته شنیده می شود. صداهای غیر طبیعی ریه از نوع تروق ممکن است خیس یا خشک به نظر برسند. همچنین پزشکان ممکن است آن ها را خوب یا درشت توصیف کنند. صدای تروق عموما به دلیل تجمع مایع در ریه ها بروز می کند. بیماری هایی مانند ذات الریه یا نارسایی قلبی سمت چپ ممکن است سبب ایجاد این تجمع شود.

صدای کراکل خود به چند دسته تقسیم می شود. از جمله انواع این صدا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کراکل‌ انتهای دمی(late inspiration crackles)

در نیمه ابتدایی دم آغاز شده ولی تا انتهای دم ادامه دارد. معمولا ظریف و زیاد بوده و در حد فاصل تنفس‌ ها قطع نمی ‌شود. این کراکل ‌ها ابتدا در قاعده ریه ظاهر شده، همراه با وخیم ‌تر شدن شرایط به نواحی فوقانی گسترش پیدا می ‌کنند. با تغییر وضعیت بدن به نواحی درگیر جا به جا می ‌شوند. بیماری بینابینی ریه( مثل فیبروز) و اوایل نارسایی احتقانی قلب از علل بروز این کراکل ‌ها هستند.

کراکل‌ ابتدای دمی( early inspiratory crackles)

بلافاصله پس از آغاز دم شروع می ‌شوند و اغلب خشن هستند. گاهی با کراکل‌ های بازدمی همراه می ‌شوند. برونشیت مزمن و آسم از علل بروز این کراکل ‌ها هستند.

کراکل‌ بازدمی و میان ‌دمی( midinspiratory and expiratory crackles)

در برونشکتازی سمع می ‌شوند ولی برای تشخیص بیماری اختصاصی نیستند. شاید با ویزینگ و رونکای (انواع دیرگ صداهای غیر طبیعی ریه که ادامه توضیح خواهیم داد.) همراه باشند.

در رابطه با کراکل ها، دو نکته مهم هست که باید به آن ها توجه کرد:

هنگامی‌ که مجاری هوایی در طول بازدم، از هوا خالی می ‌شوند و در طول دم با صدا باز می‌ شوند، مجموعه‌ ای از انفجارهای کوچک( ترکیدن حباب‌ های هوا) باعث ایجاد کراکل می ‌شوند. این مکانیسم وجود کراکل‌ های انتهای دمی موجود در بیماری بینابینی ریه و اوایل نارسایی احتقانی قلب را توجیه می کند.

همچنین کراکل‌ ها از حرکت هوا در میان ترشحات یا مجاری هوایی با انسداد نسبی، در طی تنفس ناشی می‌ شوند. این مکانیسم برخی از کراکل‌ های خشن را توجیه می ‌کند.

خس خس سینه در صداهای غیر طبیعی ریه

یکی از رایج ترین صداهای غیر طبیعی ریه، صدای خس خس کردن است. این صدا مثل یک سوت نفس گیر به گوش می رسد. در برخی مواقع صدای خس خس سینه آنقدر بلند است که بدون گوشی پزشکی نیز شنیده می شود. این صدا در هنگام بو کشیدن شنیده می شود.

خس خس سینه یکی از صداهای غیر طبیعی ریه است که در بیماری هایی که سبب کوچک شدن راه های هوایی ریه می شوند، شنیده می شود؛ مانند بیماری آسم.

رونچی

به  صداهای پیوسته، با صدای پایین تر و خشن تر، رونچی می گیوند که بسیاری از مردم آن را شبیه به خروپف توصیف می کنند. زمانی که جریان هوا از طریق راه های هوایی بزرگ از جمله برونش ها مسدود شود، این صدا بروز می کند. همچنین ممکن است التهاب و مایع در این راه های هوایی وجود داشته باشد؛ شرایطی مانند برونشیت حاد و ممکن است باعث ایجاد رونچی شود.

استریدور

صدایی تند، بلند و خس خس مانند که در صورت مسدودی راه هوایی فوقانی در هنگام تنفس شنیده می شود. برخی از صداهای غیرطبیعی تنفس نیز ممکن است صدای فرد را تغییر دهند.

در صورتی که فردی در یک جسم خارجی، مواد شیمیایی یا سایر مواد مضر تنفس کند، ممکن است انسداد رخ دهد. آسیب تروماتیک گردن یا قفسه سینه که راه هوایی فوقانی را درگیر می کند نیز می تواند منجر به انسداد شود. استریدور همچنین می‌ تواند نشانه ‌ای از بیماری‌ های التهابی مانند التهاب لوزه، اپی گلوتیت یا کروپ باشد.

صداهای غیر طبیعی ریه ویزها (wheezes)

این نوع صدا هنگامی رخ می ‌دهد که هوا از میان برونش‌ های تنگ شده و از نزدیکی نقطه انسداد با سرعت جریان می ‌یابد. علل ویزینگ منتشر عبارتند از: آسم، برونشیت مزمن، COPD  و نارسایی احتقانی قلب. در بیماری آسم، ویزها ممکن است فقط در بازدم یا در هر دو مرحله چرخه تنفسی سمع شوند.

رونکای (Rhonchi)

صدای رونکای دلیل وجود ترشحات در مجاری هوایی بزرگ ‌تر است. در برونشیت مزمن ویزها و رونکای با سرفه از بین نمی‌روند.

پلورال راب (Pleural Rub)

اصطکاک سطوح ملتهب و خشن پلور این صدا را ایجاد می‌ کند.

علل بروز صداهای غیر طبیعی ریه

صداهای غیر طبیعی ریه، به دلیل مشکلات ریوی و مسدود شدن راه های هوایی بروز می کنند. بسته به این که این مشکلات ریوی چه هستند، صداهای متفاوتی از ریه شنیده می شود. از جمله دلایل بروز این صداهای نامعول، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آسم

برونشیت حاد

برونشکتازی، گشاد شدن غیر طبیعی راه های هوایی در ریه ها

بیماری مزمن انسدادی ریه، از جمله آمفیزم و برونشیت مزمن

جسمی که در ریه ها یا سایر راه های هوایی گیر کرده است

پنومونی

بیماری بینابینی ریه

ادم ریوی، که ممکن است به نارسایی احتقانی قلب یا بیماری کلیوی در مرحله نهایی مربوط باشد

راه تشخیص صداهای غیر طبیعی ریه

برای این که یک پزشک بتواند صداهای غیر طبیعی ریه را تشخیص دهد، باید از گوشی پزشکی استفاده کند. او از شما می خواهد که در هنگام معاینه، نفس های عمیق بکشید. در این شرایط، صداهای طبیعی از صداهای غیر طبیعی ریه تشخیص داده می شوند. اکثر مواقع این معاینه می تواند مشکلات تنفسی را برای پزشک آشکار کند. اگر چنین نشود، ممکن است پزشک از ابزارهای شنیداری دیگری نظیر آنالیز کامپیوتری صدای ریه نیز استفاده کند.

برای ادامه روند تشخیص بیماری، پزشک در رابطه با داروهای مصرفی شما سوالاتی می پرسد. همچنین ممکن است بپرسد که چه زمانی علائم مشکلات تنفسی شما شروع شده و آیا چیزی این علائم را تسکین می دهد یا تحریک می کند. این احتمال وجود دارد که پزشک آزمایش‌ های دیگری از جمله آزمایش‌ های تصویربرداری مانند اشعه ایکس ساده یا سی ‌تی اسکن را برای بررسی ساختار قفسه سینه تجویز کند.

در مواردی نیز ممکن است آزمایش خون را برای بررسی علائم بیماری های زمینه ای تجویز شود. چنانچه وجود عفونت در این آزمایشات تایید شود، ممکن است برای تشخیص علت صداهای غیرطبیعی ریه، آزمایش خلط ضروری باشد. برای انجام این آزمایش، فرد باید مقداری خلط را سرفه کند و سپس پزشک آن را برای بررسی وجود میکروب های عفونی به آزمایشگاه می فرستد. آزمایش عملکرد ریوی ممکن است به پزشکان کمک کند تا مشخص کنند راه های هوایی مسدود شده یا آسیب دیده اند یا خیر. این آزمایش میزان هوایی را که فرد استنشاق و بازدم می کند اندازه گیری می کند و نشان می دهد که آیا عملکرد تنفس او طبیعی است یا خیر.

درمان صداهای غیر طبیعی ریه

بعضی از درمان های خانگی می توانند برای مشکلاتی چون خس خس سینه مفید باشند. از جمله این درمان ها می توان به گرم و مرطوب نگه داشتن خانه باعث باز شدن راه های هوایی و تسهیل تنفس می شود. نشستن در یک حمام پر از بخار می تواند کمک کننده باشد. آب و هوای خشک و سرد باعث تشدید ویز بویژه در هنگام ورزش می شوند. داروهای مکمل نظیر گیاهان دارویی نیز ممکن است به کنترل ویز کمک کنند. توجه به این نکته حائز اهمیت است که قبل از استفاده از هر نوع دارو یا مکمل گیاهی باید با پزشک خود مشورت نمایید. درمان های خانگی جایگزین می توانند باعث تسکین ویز ناشی از آسم شوند. از جمله این درمان های خانگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مدیتیشن

یوگا

مرطوب کننده

مکمل های ویتامین C ، ویتامین E و کهن دار