مواد غذایی حاوی لسیتین بالا کدامند و چه فوایدی دارند؟
وقتی صحبت از لسیتین به میان می آید، اکثر مردم می پرسند برای چه چیزی خوب است. به نظر می رسد لسیتین یک مکمل غذایی است که هرگز به آن نیاز نخواهید داشت. با این حال، ممکن است تعجب کنید که این ماده به بهبود مشکلات کبدی و سلامت شما بسیار کمک می کند. اگرچه لسیتین به طور طبیعی توسط کبد ساخته میشود اما جهت دریافت دوز کافی برای عملکرد بهتر بدن، باید غذاهای حاوی لسیتین استفاده کنید.
لسیتین همچنین در گیاهان و حیوانات نیز یافت می شود و نقش مهمی در سنتز ویتامین ها و مواد معدنی به ویژه ویتامین های A، D، E و K ایفا می کند. همچنین برای حفظ سلامت سلول ها ضروری است زیرا به سلول ها کمک می کند تا مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کنند.
شما قبلا در مبحث لسیتین زیست دهم با این ماده آشنا شده اید. مواد غذایی زیادی وجود دارد که غنی از این ماده هستند ما در این مقاله از نشریه جهان شیمی فیزیک مواد غذایی حاوی لسیتین بالا را برای شما ارائه می دهیم لطفا تا انتها با ما همراه باشید.
Lecithin چیست
بدن انسان یک سیستم فوق العاده پیچیده است، اما تنها چهار مولکول اصلی بیولوژیکی وجود دارد که بدن ما را تشکیل می دهند. این مولکول ها عبارتند از چربی ها، پروتئین ها، کربوهیدرات ها و اسیدهای نوکلئیک. لسیتین چربی است که به طور طبیعی در بسیاری از گیاهان و حیوانات وجود دارد.
چربی ها ممکن است شهرت بدی داشته باشند، اما برای بقای ما ضروری هستند. این ترکیبات دمای بدن ما را تنظیم می کند، به ما اجازه می دهد مواد مغذی حیاتی را ذخیره کنیم و از اندام هایمان محافظت می کند. لسیتین نوع خاصی از چربی به نام فسفولیپید است که از سلول ها محافظت کرده و به آنها ساختار می دهد. همچنین به استیل کولین تبدیل می شود، یک پیام رسان شیمیایی که مغز شما از آن برای ارسال پیام به بدن استفاده می کند. با مصرف مواد غذایی حاوی لسیتین بالا می توانید این ماده مغذی را به راحتی تامین کنید.
خاصیت لسیتین
کبد به طور طبیعی لسیتین تولید می کند، اما برای سلامتی بیشتر لازم است که مقدار زیادی از این ماده را از مواد غذایی دیگر دریافت کنیم. لسیتین در منابع مختلف مواد غذایی از سویا گرفته تا دانه ها و ماهی به صورت فراوان یافت می شود.
لسیتین برای عملکرد مناسب سلول ها بسیار حیاتی است زیرا به جذب مواد مغذی کمک می کند. زنان باردار اغلب مکمل دریافت می کنند، زیرا جنین نیز برای رشد به لسیتین نیاز دارد اما مواد غذایی حاوی لسیتین بالا نیز می تواند کار مکمل را انجام دهد.
چه غذاهایی سرشار از لسیتین هستند؟
برای یافتن مواد غذایی حاوی لسیتین بالا نیازی به جستجوی زیادی نخواهید داشت. این ماده را می توانید در حبوبات و سبزیجاتی مانند کلم بروکسل، کلم بروکلی، گل کلم، لوبیا و بیشتر سبزیجات برگ دار یافت کنید. تخم مرغ، پنیر، ماست، شیر و سایر محصولات لبنی نیز منابع سالم لسیتین و بسیاری از مواد مغذی مفید دیگر هستند.
سویا به عنوان یکی از منابع برتر لسیتین در نظر گرفته می شود. می توانید غلات را با شیر سویا میل کنید یا سالاد را با پنیر سویا تزیین کنید. دانه های سویا یک غذای جانبی فوق العاده مقوی هستند.
جگر حیوانات نیز به طور کلی مملو از ماده غذایی است و مصرف منظم آن می تواند عملکرد کبد را تقویت کند. سایر منابع غذایی کامل که سرشار از این ترکیب هستند، عبارتند از ماهی کاد، ماهی آزاد و میگو.
فواید لسیتین برای سلامتی
لسیتین فواید بسیار زیادی برای سلامتی دارد. برای جلوگیری از اختلالات کبدی مانند بیماری کبد چرب، التهاب، سیروز و هپاتیت به یک رژیم غذایی غنی از لسیتین نیاز دارید. این اختلالات کبدی می توانند علائم ناراحت کننده ای مانند درد شکم، خستگی، حالت تهوع، کاهش وزن، خارش، بی خوابی، ریزش مو، تپش قلب و سرگیجه ایجاد کنند.
شما می توانید مقدار زیادی از این ماده را از مواد غذایی مختلف بدست آورید. برخی از مهمترین فواید لسیتین برای سلامتی عبارتند از:
کلسترول را کاهش می دهد
مطالعات نشان می دهد که رژیم غذایی غنی از لسیتین می تواند کلسترول HDL (خوب) را افزایش دهد و در عین حال کلسترول LDL (بد) را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. در یک مطالعه، شرکت کنندگان از مکمل لسیتین به صورت روزانه به مدت دو ماه استفاده می کردند. این مطالعه نشان دادن که مصرف این ماده سطح کلسترول خون را بیش از ۴۰ درصد کاهش می دهد.
سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند
این ترکیب می تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را به خصوص در افراد مبتلا به بیماری دیابت، بسیار افزایش دهد. مطالعات نشان می دهد مصرف مکمل های لسیتین، ممکن است باعث افزایش گلبول های سفید خون شده و در نتیجه سلول های سرطانی، میکروب ها، ویروس ها، مواد زائد و سایر مواد خارجی در بدن را از بین ببرد. این ترکیب همچنین تعداد سلول های کشنده طبیعی را افزایش می دهد، اجزای کلیدی در سیستم ایمنی بدن شما که با مهاجمان مبارزه می کنند.
تقویت سیستم گوارشی بدن
این ماده غذایی ممکن است به کاهش علائم مرتبط با کولیت اولسراتیو، یک بیماری التهابی روده که تعداد زیادی از انسان ها را تحت تاثیر قرار می دهد، کمک کند. همچنین می تواند به کاهش گرفتگی، درد، نفخ و خونریزی مرتبط با این بیماری به مبتلایان بسیار کمک کند. حتی ممکن است به بازسازی پوشش مخاطی محافظ در روده برای سلامت بهتر گوارش نیز کمک کند.
از کبد و کیسه صفرا محافظت می کند
مجاری صفراوی آسیب دیده یا ملتهب می توانند باعث بیماری کبدی شود. تحقیقات نشان می دهد که لسیتین، می تواند آسیب های کبدی ناشی از بیماری کلستاتیک کبد را کاهش دهد.
کبد شما صفرا می سازد، اما کیسه صفرا آن را ذخیره می کند و بدن شما از آن برای تجزیه چربی هایی مانند کلسترول استفاده می کند. هنگامی که سطح صفرا بیش از حد بالا می رود، می تواند با هضم غشای سلول های چربی اندام به کیسه صفرا آسیب برساند. اما لسیتین می تواند سطح مایع صفرا را کنترل کند و از سلامت کیسه صفرا محافظت کند.
تقویت کننده مغز و اعصاب
این ترکیب می تواند سطح کولین را افزایش دهد. کولین یک ماده مغذی ضروری برای رشد مناسب سلول های مغز است. کولین مشتق شده از لسیتین، به نوبه خود می تواند مقدار استیل کولین را در مغز شما افزایش دهد و اتصالات عصبی را که به دلیل سن یا بیماری تخریب شده اند، بازسازی می کند.
لسیتین همچنین ممکن است علائم برخی از اختلالات عصبی مانند دیسکینزی دیررس را بهبود بخشد. اختلالی که در آن فرد حرکات تکراری و غیرارادی انجام می دهد.
بهبود سلامت روان
این ماده ممکن است یک درمان جایگزین موثر برای اختلال دوقطبی در کودکان باشد و می تواند نوسانات خلقی را کاهش دهد. همچنین حاوی ترکیبی است که به بهبود اختلالات روان کمک می کند و احساس اضطراب و بی قراری را کاهش می دهد.
لسیتین همچنین می تواند به شما در مقابله با استرس کمک کند. همه افراد استرس را تجربه می کنند اما زمانی که استرس زیاد شود، می تواند منجر به مشکلات سلامتی جدی از جمله افسردگی، بیماری قلبی و سکته شود. برخی از مطالعات نشان می دهد که این ترکیب می تواند انعطاف پذیری در برابر استرس را افزایش دهد و عوارض جانبی استرس را تا میزان زیادی کاهش دهد.
جذب مواد مغذی را بهبود می بخشد
لسیتین می تواند توانایی بدن شما در جذب مواد مغذی را بهبود ببخشد. با این حال، توجه به این نکته مهم است که اگرچه بهبود جذب گاهی اوقات اثر دارو یا مکمل ها را بهبود می بخشد اما همیشه این اثر مفید نخواهد بود. اگر بدن جایی برای جذب داروی اضافی نداشته باشد، ممکن است مشکلاتی برای سلامتی ایجاد کند. قبل از مصرف هر گونه مکملی که با داروهای شما تداخل دارد، باید با پزشک خود مشورت کنید.
ممکن است از ورم پستان جلوگیری کند
در مادران شیرده، گرفتگی مجاری شیر می تواند شیردهی را دردناک کند و حتی منجر به عفونتی به نام ماستیت شود. با توجه به تحقیقات انجام شده، لسیتین می تواند به پیشگیری از ورم پستان در زنان بسیار کمک کند.
کاربرد لسیتین در صنایع غذایی
لسیتین یک ماده غذایی رایج با کاربردهای مختلف و مهم در صنایع غذایی است. این ماده در درجه اول به عنوان یک امولسیفایر استفاده می شود و به ترکیب موادی که به طور طبیعی مخلوط نمی شوند، کمک می کند. یک کاربرد دیگر آن، به عنوان روکش یا روان کننده است. اگرچه سویا رایج ترین و ارزان ترین منبع لسیتین است اما جایگزین های گیاهی و حیوانی متعددی برای آن به طور گسترده در دسترس است.
این ترکیب باعث حفظ و تثبیت چربی در بسیاری از محصولات غذایی می شود. آنها همچنین به بسیاری از غذاها بافت می دهند و ماندگاری آنها را افزایش می دهند. لسیتین این توانایی را دارد که آب و منابع چربی را به هم متصل کند که این خاصیت آن را به یک افزودنی رایج برای بسیاری از دسرها، شکلات ها، سس های سالاد، محصولات گوشتی و روغن های پخت و پز تبدیل می کند. این فراورده جزء مواد غذایی حاوی لسیتین بالا دسته بندی می شوند.
تولید لسیتین
لسیتین نام خود را از کلمه یونانی زرده تخم مرغ گرفته است. این به این دلیل است که شیمیدان تئودور گوبلی، اولین کسی که لسیتین را جدا کرد، این کار را با استفاده از زرده تخم مرغ انجام داد. بقیه آزمایش های گوبلی در اواسط تا اواخر دهه ۱۸۰۰ تقریبا به طور کامل حول منابع حیوانی دیگر مانند خون، صفرا، اندام ها و تخم های ماهی بود.
سایر منابع لسیتین به غیر از سویا روغن های گیاهی از جمله روغن ذرت و آفتابگردان هستند. مشابه لسیتین سویا آنها از مخلوطی از لیپیدهای طبیعی، فسفولیپیدها و روغن نباتی ساخته می شوند. شرکت ها اغلب لسیتین های آفتابگردان و حیوانی را با لسیتین سویا ترکیب می کنند، زیرا تولید آن از سویا ارزان تر و رایج تر است.
عوارض جانبی مصرف لسیتین
تا زمانی که از این ترکیب به مقدار مناسب استفاده کنید، مصرف آن برای بزرگسالان سالم بی خطر است. بیشتر مکمل های لسیتین از سویا، تخم مرغ یا دانه های آفتابگردان تهیه می شوند. کسانی که به این مواد غذایی حساسیت دارند، باید در مصرف آن احتیاط کنند.
مصرف مواد غذایی حاوی لسیتین بالا ممکن است عوارض جانبی مانند اسهال، حالت تهوع، درد شکم، افزایش تولید بزاق و احساس سیری را ایجاد کند. برخی از مهمترین عوارض جانبی مصرف بیش از حد آن عبارتند از:
آلرژی
از آنجایی که لسیتین سویا از روغن سویا به دست می آید، حاوی پروتئین سویا است که می تواند باعث ایجاد حساسیت به سویا شود. با این حال، خون بیماران حساس به سویا هیچ واکنشی به لسیتین سویا نشان نداده است.
این ماده حاوی پروتئین های اتصال دهنده ایمونوگلوبولین E (IgE) است. هنگامی که این پروتئین ها به آنتی بادی های سیستم ایمنی متصل می شوند، آنتی بادی ها باعث واکنش آلرژیک می شوند که می تواند باعث التهاب سریع و ناراحتی گوارشی شود. کسانی که به سویا آلرژی دارند، باید در مصرف سایر محصولات مبتنی بر لسیتین نیز محتاط باشند.
لخته شدن خون
تحقیقات نشان داده است که دوز روزانه لسیتین سویا، باعث افزایش تجمع سلول های خونی (چسبندگی پلاکتی) در خون می شود. پلاکت های خون مسئول مهر و موم کردن رگ های خونی آسیب دیده هستند. با این حال، افزایش فعالیت پلاکت های خون با بروز بیماری های قلبی مرتبط است.
ناباروری در مردان
محصولات سویا، از جمله لسیتین سویا، حاوی هورمون گیاهی فیتواستروژن است که مانند هورمون انسانی، استروژن عمل می کند. مصرف بیش از حد این ماده، ممکن است در باروری مردان مشکل ایجاد کند.
چربی سازی
تحقیقات نشان داده است، که لسیتین باعث افزایش تولید و ذخیره چربی در سلول های حیوانات شده است. سلول های کبدی انسان در اثر مصرف بیش از حد آن شروع به ذخیره سازی چربی می کنند.
تداخلات دارویی
تحقیقات نشان داده است این ماده باعث افزایش چسبندگی پلاکت ها می شود که می تواند اثربخشی رقیق کننده های خون مانند آسپرین را کاهش دهد. آسپرین با کاهش اثر لخته شدن پلاکت ها در خون، خون را رقیق می کند.
سخن پایانی
هیچ دوز مطمئن و موثری برای استفاده از مکمل های لسیتین وجود ندارد. رایج ترین دوزهای مورد استفاده در مطالعات بین ۰.۵ تا ۲ گرم در روز است. همچنین بیشترین دوز مورد استفاده در یک مطالعه بین ۲۰ تا ۲۵ گرم در روز بوده است. توصیه می شود از مصرف بیش از حد این ماده، اجتناب کنید تا دچار عوارض ناخواسته نشوید.
من و همسرم مدتی هست که کمتر بیسکوئیت و شیرینی کمتر برای بچهها می خریم
چون من شنیدم که مهمترین کاربرد لیستین در تولید بیسکویت است و لستین هم ماده ای سرطان زا هست؛ آیا این مسئله رو تایید می کنید؟!
سلام
لسیتین مجوز مصرف در صنایع غذایی از اداره بهداشت ایران دارد .