ویتامین کا – K چیست و چه کاربردی دارد؟

ویتامین کا – K گروهی از ویتامین های محلول در چربی در مواد غذایی و مکمل های غذایی هستند. ویتامین K ماده مغذی است که بدن برای سالم ماندن به آن نیاز دارد و  برای لخته شدن خون و سلامت استخوان ها بسیار مهم است .

بدون ویتامین K ، انعقاد خون به طور جدی مختل شده و خونریزی های کنترل نشده رخ می دهد. تحقیقات بالینی مقدماتی نشان می دهد که کمبود این ویتامین ممکن است استخوان ها را تضعیف کند ، که به طور بالقوه منجر به پوکی استخوان می شود و همچنین باعث افزایش کلسیفیکاسیون شریان ها و سایر بافت های نرم شود.

K1 ، که به عنوان فیلوکینون یا فیتومنادیون نیز شناخته می شود ، توسط گیاهان ساخته می شود و بیشترین مقدار آن در سبزیجات دارای برگ سبز یافت می شود زیرا مستقیماً در فتوسنتز دخیل است. K1 به عنوان یک ویتامین در حیوانات فعال است و عملکردهای کلاسیک ویتامین K  از جمله تولید پروتئین های دخیل در فرآیند انعقاد خون را انجام می دهد.

باکتری های موجود در فلور روده نیز می توانند K1 را به و K2 تبدیل کنند. بعلاوه ، باکتریها به طور معمول زنجیره جانبی ایزوپرونوئید K2  را طولانی تر می کنند تا طیف وسیعی از اشکال ویتامین K2  را تولید کنند که مهمترین آنها MK-7 تا MK-11هستند.

تمام اشکال K2 به غیر از MK-4 توسط باکتری های بی هوازی تولید می شوند. MK-7 و دیگر اشکال مشتق باکتریایی  K2 در حیوانات فعالیت ویتامینی نشان می دهند.

شکل سنتتیک ویتامین K ، K3 یا منادیون است که ممکن است با دخالت در عملکرد گلوتاتیون سمی باشد و برای درمان کمبود ویتامین K کاربرد ندارد.

ویتامین کا برای چی خوبه

ویتامین کا، ویتامینی محلول در چربی است و در غذاها و در مکمل غذایی وجود دارد. ویتامین‌ کا برای جذبش به غذای چرب نیاز دارد. ویتامین k  بعنوان کوآنزیم در ساخت پروتئین‌های موثر در لخته شدن خون، ساخت استخوان و آنزیم‌های ضروری برای عملکردهای طبیعی بدن ضروری است.

ویتامین کا چیست

ویتامین کا دو نوع دارد.

ویتامین کا-۱ یا فیلوکوئینون اسفناج و کلم

ویتامین کا-۲ یا منوکینون در مجاری روده سنتز می­ شود.

ویتامین کا-۱ و کا-۲ در انعقاد خون، تشکیل لخته خون مداخله میکند.

توجه :

مانند لیپیدهای رژیم غذایی و سایر ویتامین های محلول در چربی ، ویتامین K مصرف شده از طریق عمل آنزیم های صفراوی و لوزالمعده در میسل های مختلط گنجانیده می شود و توسط آنتروسیت های روده کوچک جذب می شود. از آنجاییکه این ویتامین در داخل شیلومیکرون ها در مویرگهای لنفاوی ترشح می شود ، به کبد منتقل می شود و در لیپوپروتئین های با چگالی بسیار کم مجدداً بسته بندی می شود. این ویتامین در کبد و سایر بافتهای بدن از جمله مغز ، قلب ، لوزالمعده و استخوان وجود دارد.

در گردش خون ، ویتامین کا به طور عمده توسط لیپوپروتئین ها منتقل می شود. در مقایسه با سایر ویتامین های محلول در چربی ، مقدار بسیار کمی ویتامین K در خون گردش می کند زیرا این ویتامین به سرعت متابولیزه و دفع می شود.

براساس اندازه گیریهای فیلوکینون ، بدن فقط حدود ۳۰٪ تا ۴۰٪ از یک دوز فیزیولوژیکی خوراکی ویتامین K را حفظ می کند ، در حالی که حدود ۲۰٪ در ادرار و ۴۰٪ تا ۵۰٪ در مدفوع از طریق صفرا دفع می شود . متابولیسم سریع میزان این ویتامین را در مقایسه با سایر ویتامین های محلول در چربی خیلی کم در خون و بافت ها حفظ می کند.

اطلاعات کمی در مورد جذب و انتقال ویتامین K تولید شده توسط باکتری های روده وجود دارد ، اما تحقیقات نشان می دهد که مقادیر قابل توجهی مناکینون های زنجیره  طولانی در روده بزرگ وجود دارد. اگرچه مقدار ویتامین K که بدن به این روش تولید می شود، مشخص نیست ، اما متخصصان معتقدند که اینها حداقل مقداری از نیازهای بدن به این ویتامین را برآورده می کنند.

منابع ویتامین K

ویتامین کا به طور طبیعی در بسیاری از غذاها یافت می شود. با خوردن انواع غذاها از جمله موارد زیر می توانید مقادیر توصیه شده این ویتامین را دریافت کنید.

ویتامین K بطور عمده در سبزیجات سبز برگ مانند اسفناج ،  کاهو، کلم، گل کلم، کلم بروکلی و کلم بروکسل یافت می شود و اغلب در ترکیب با چربی هایی مانند کره یا روغن جذب آنها بیشتر می شود. برخی از میوه ها ، مانند آووکادو ، کیوی و انگور نیز حاوی این ویتامین هستند. همچنین بعضی از روغن های گیاهی ، به ویژه روغن سویا نیز حاوی این ویتامین هستند .

اتصال محکم این ویتامین به غشای تیلاکوئید در کلروپلاستها باعث می شود تا دسترس پذیری زیستی کمتری داشته باشد. به عنوان مثال ، اسفناج پخته شده قابلیت دسترسی زیستی ۵ درصد به فیلوکینون را دارد ، با این وجود اضافه کردن چربی و روغن  به آن در حین پخت به دلیل افزایش حلالیت ویتامین K ، میزان دستیابی به ویتامین را تا ۱۳ درصد افزایش می دهد.

K2 را می توان در تخم مرغ ، لبنیات و گوشت و همچنین غذاهای تخمیر شده مانند پنیر و ماست یافت. دریافت روزانه ۱۲۰ میلی گرم ویتامین کا برای جلوگیری از کمبود آن مورد نیاز است.

فواید ویتامین کا

به نظر می رسد بین کمبود ویتامین کا و پوکی استخوان ارتباط وجود دارد. مطالعات متعدد نشان داده اند كه این ویتامین از سلامت استخوان های قوی پشتیبانی می كند ، تراكم استخوان را بهبود می بخشد و خطر شکستگی را كاهش می دهد.

افزایش سطح این ویتامین در خون با افزایش حافظه اپیزودیک در افراد مسن مرتبط است. در یک مطالعه ، افراد سالم بالای ۷۰ سال با بالاترین سطح K1 خون بالاترین عملکرد حافظه اپیزودیک کلامی را داشتند.

ویتامین کا ممکن است با جلوگیری از مینرالیزاسیون ، جایی که مواد معدنی در شریان ها ایجاد می شود ، فشار خون را پایین نگه دارد. این کار باعث می شود قلب خیلی راحت تر خون را در بدن پمپاژ کند.

مینرالیزاسیون به طور طبیعی با افزایش سن اتفاق می افتد و مهمترین عامل خطر بیماری های قلبی است. همچنین نشان داده شده است که مصرف کافی ویتامین K باعث کاهش خطر سکته مغزی می شود.

قرص ویتامین کا برای قطع خونریزی

مهمترین مزایای ویتامین کا جلوگیری از خونریزی و درمان خونریزی ناشی از بیماری‌ کبد، زردی و زخم معده است.

کمبود ویتامین k

مهمترین علامت کمبود ویتامین کا خونریزی شدید است.

از علائم دیگر خونریزی شدید موارد زیر است:

• کبودی سریع در بدن و زیر ناخن
• خونریزی غشای مخاطی
• مدفوع تیره همراه با خون

عوارض کمبود ویتامین k

کمبود ویتامین k و آرتروز: کمبود ویتامین K سبب آرتروز زانو و دست خواهد شد. پروتئین‌های استخوان‌ و غضروف‌ به ویتامین K بستگی دارند.

ویتامین K و افزایش پوکی استخوان: ویتامین K پوکی استخوان و بیماری‌های عروق کرونر جلوگیری میکند.

عوارض امپول ویتامین کا

عوارض امپول ویتامین کا عبارتند از:

• سردرد
• سرگیجه
• ضربان قلب سریع
• تنگی نفس
• تعریق
• قرمزی و گر گرفتگی موقت
• پوست، لب یا ناخن کبود
• تغییر در طعم غذاها
• کهیر
• خارش
• درد و قرمزی در محل تزریق

نحوه مصرف قرص ویتامین کا

به دستورالعمل های پزشک یا داروساز گوش دهید کنید. بیش از حد از این قرص استفاده نکنید. قرص ها را بجوید.

عوارض ویتامین کا

هیچ حد بالایی قابل تحملی برای این ویتامین مشخص نشده است و بعید است که با خوردن غذاهای حاوی ویتامین K مسمومیت رخ دهد.

اما ، مصرف هر نوع مکملی می تواند منجر به سمیت شود. این ویتامین می تواند با چندین داروی متداول ، از جمله رقیق کننده های خون ، داروهای ضد تشنج ، آنتی بیوتیک ، داروهای کاهش دهنده کلسترول و داروهای کاهش وزن تداخل کند.

از رقیق کننده های خون مانند وارفارین برای جلوگیری از لخته خون که ممکن است جریان خون به مغز یا قلب را مسدود کند، استفاده می شود. این داروها با کاهش یا تأخیر در توانایی ویتامین K در انعقاد خون کار می کنند.

افزایش یا کاهش ناگهانی مصرف این ویتامین می تواند در تأثیر این داروها اختلال ایجاد کند. ثابت نگه داشتن سطح ویتامین K از روزی به روز دیگر می تواند از بروز این مشکلات جلوگیری کند.

توجه :

رژیم های غذایی متعادل ​​معمولاً حاوی ویتامین K هستند و کمبود اولیه در بزرگسالان سالم بسیار نادر است. ولی نوزادان تازه متولد شده در معرض خطر کمبود هستند. جمعیت های دیگر با شیوع کمبود این ویتامین شامل افرادی هستند که از آسیب کبدی یا بیماری هایی مانند فیبروز کیستیک یا بیماری های التهابی روده رنج می برند ، یا اخیراً جراحی های شکمی انجام داده اند.

کمبود ثانویه ویتامین K می تواند در افراد مبتلا به بولیمی ، کسانی که رژیم های غذایی سخت دارند و افرادی که داروی ضد انعقاد مصرف می کنند ، ایجاد شود. سایر داروهای مرتبط با کمبود این ویتامین شامل سالیسیلات ، باربیتورات ها و سفاماندول هستند ، اگرچه مکانیسم ها هنوز ناشناخته هستند.

داروهای کاهش دهنده کلسترول در جذب چربی اختلال ایجاد می کنند. چربی موجود در رژیم غذایی برای جذب این ویتامین ضروری است ، بنابراین افرادی که این داروها را مصرف می کنند احتمال کمبود بیشتری دارند.

کمبود ویتامین کا تنها زمانی مهم است که از نظر بالینی به دلیل کاهش آن ، فعالیت پروترومبین خون به میزان قابل توجهی افزایش یابد. بنابراین خونریزی و هموراژی علائم کلاسیک کمبود ویتامین K است ، اگرچه این عوارض فقط در موارد شدید رخ می دهد.

در نهایت بهترین راه برای اطمینان از تامین مواد مغذی کافی برای بدن ، مصرف یک رژیم غذایی متعادل حاوی میوه و سبزیجات فراوان است. مکمل ها فقط باید در صورت کمبود و تحت نظارت پزشک استفاده شوند.