علت ابتلا به مننژیت چیست | معجزه درمان مننژیت در طب سنتی
مننژیت التهاب یا تورم مننژ است. مننژها غشاهایی هستند که مغز و نخاع یا سیستم عصبی مرکزی را احاطه کرده اند. مایع مغزی نخاعی (CSF) بین مننژها و مغز و نخاع شناور است. مننژیت معمولا زمانی رخ می دهد که یک میکروارگانیسم CSF را آلوده کند. هنگامی که عفونت ایجاد می شود، باعث تورم غشاها یا مننژها می شود. باکتری ها و ویروس ها شایع ترین پاتوژن هایی هستند که باعث مننژیت می شوند. با این حال، شرایط غیر عفونی از جمله سرطان و برخی بیماری های التهابی نیز می تواند باعث تورم مننژها شود.
هر کسی ممکن است به مننژیت مبتلا شود، اما برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به انواع مختلف این بیماری هستند. کودکان کمتر از ۵ سال و افراد با سیستم ایمنی ضعیف در معرض خطر ابتلا به مننژیت ویروسی هستند. خطر ابتلا به مننژیت باکتریایی در نوزادان نسبت به سایر گروه های سنی بیشتر است. با این حال، بزرگسالان جوان نیز زمانی که در شرایط شلوغ زندگی می کنند، مانند خوابگاه های دانشگاهی و پایگاه های نظامی، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در رابطه با مننژیت و راههای درمان آن ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.
مننژیت چیست و چه علائمی دارد
مننژیت یک اصطلاح کلی برای هر بیماری است که باعث التهاب مننژ شود. مننژها سه لایه غشایی هستند که مغز و نخاع را احاطه کرده اند. چندین علت احتمالی برای التهاب مننژ وجود دارد، از جمله عفونت ها، داروها و شرایط خودایمنی.
مننژیت یک بیماری جدی است که به دلیل عوارض خطرناکی مانند شوک و کما می تواند زندگی را تهدید کند. علائم اصلی این بیماری شامل تب بالا، سفتی گردن، تغییر هوشیاری، تشنج و بثورات لکه های ریز بنفش یا قرمز روی پوست است.
علت مننژیت
شایع ترین علت این عارضه عفونت ویروسی به ویژه با عضوی از گروه انتروویروس است. انتروویروس ها، ویروس های بسیار رایجی هستند که از طریق سرفه، تماس دست با دهان و تماس با مدفوع فرد آلوده مانند تعویض پوشک نوزاد آلوده به ویروس منتقل می شوند. در بیشتر موارد، انتروویروس ها باعث بیماری شبیه سرماخوردگی می شوند. با این حال، در برخی افراد، ویروس به مایع مغزی نخاعی (CSF) گسترش می یابد و باعث مننژیت می شود.
دومین علت شایع این بیماری عفونت باکتریایی است. استرپتوکوک پنومونیه شایع ترین علت مننژیت باکتریایی است. همچنین می تواند باعث ذات الریه و عفونت گوش یا سینوس شود. نایسریا مننژیتیدیس دومین علت شایع و یک باکتری بسیار مسری است و اغلب جوانانی را که در محیط های گروهی زندگی می کنند را تحت تاثیر قرار می دهد.
این باکتری ها از طریق سرفه، عطسه و بوسیدن از فردی به فرد دیگر سرایت می کنند. هنگامی که باکتری وارد بدن می شود، می تواند از دستگاه تنفسی به جریان خون گسترش یابد و در آنجا به سیستم عصبی مرکزی (CNS که شامل مغز و نخاع است) منتقل می شود. در CNS، آنها تکثیر می شوند و CSF را آلوده می کنند و باعث التهاب مننژها می شوند.
این بیماری همچنین می تواند توسط قارچ هایی مانند کریپتوکوک، هیستوپلاسما، بلاستومایسس و کوکسیدیوئید ایجاد شود. قارچ کاندیدا می تواند باعث مننژیت در افراد خاصی شود که در معرض خطر هستند، مانند افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
علل غیر عفونی این بیماری عبارتند از جراحی مغز یا آسیب سر، برخی شرایط التهابی، مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) و سارکوئیدوز، واکنش به برخی داروها، مانند شیمی درمانی یا واکسن.
علائم مننژیت
علائم معمول این بیماری عبارتند از تب بالا، سردرد شدید، حالت تهوع، استفراغ و سفتی گردن. درمان بسته به نوع آن متفاوت است. به عنوان مثال مننژیت ویروسی معمولا خود به خود با درمان علامتی شامل استراحت، مایعات و مسکن های بدون نسخه بهبود می یابد.
معمولا بهبودی فرد حدود ۷ تا ۱۰ روز طول می کشد. با این حال، نوع باکتریایی به آنتی بیوتیک برای مبارزه با عفونت و داروهای ضد التهابی قوی برای جلوگیری از عوارضی مانند آسیب دائمی مغز یا فلج نیاز دارد.
علائم اولیه مننژیت
اولین علائم بیماری اغلب شبیه به بیماری های دیگر مانند آنفولانزا است و به سرعت در طی چند ساعت تا چند روز شروع می شوند:
- تب، که می‌تواند ناگهانی ایجاد شود و بالا باشد
- سردرد، که می تواند شدید یا بسیار متفاوت از سردرد معمولی باشد
- کمبود اشتها یا تشنگی
- حالت تهوع و استفراغ که ممکن است همراه با سردرد باشد
- خواب آلودگی یا خستگی
- گرفتگی گردن
انواع مننژیت
پزشکان به طور کلی این بیماری را به عنوان مننژیت باکتریایی و آسپتیک طبقه بندی می کنند. مننژیت آسپتیک به این معنی است که وقتی آزمایشگاه نمونه ای از مایع مغزی نخاعی (CSF) را بررسی می کند، هیچ شواهدی از رشد باکتری وجود ندارد. اکثر موارد مننژیت آسپتیک، ویروسی هستند. با این حال، پزشکان نمی توانند علت اصلی التهاب را در تقریبا ۱۹ درصد موارد این عارضه پیدا کنند.
مننژیت باکتریایی
مننژیت باکتریایی اغلب به صورت ناگهانی یا حاد رخ می دهد. این بیماری در اثر یک عفونت باکتریایی ایجاد می شود و به طور کلی جدی ترین نوع مننژیت است. این بیماری می تواند خیلی سریع تهدید کننده زندگی شود و نیاز به مراقبت های پزشکی اورژانسی دارد.
مننژیت مزمن
نوع مزمن یک بیماری طولانی مدت است و طی هفته ها یا ماه ها ایجاد می شود. معمولا توسط میکروارگانیسم‌های با رشد آهسته، سرطان یا بیماری خودایمنی ایجاد می‌شود.
مننژیت قارچی
این بیماری نادر و نوعی مننژیت مزمن است که به دلیل عفونت با قارچ های موجود در محیط است. ابتلا به برخی شرایط پزشکی، مانند HIV یا سرطان، خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می دهد.
مننژیت غیر عفونی
نوع غیر عفونی این بیماری نتیجه عفونت مننژ یا CSF نیست. در عوض، علل مختلفی از جمله واکنش های دارویی، جراحی مغز، آسیب به سر، سرطان یا شرایط التهابی مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) یا سارکوئیدوز دارد.
مننژیت ویروسی
معمولا شدت آن کمتر از مننژیت باکتریایی است و اکثر افراد بدون مشکل در عرض ۷ تا ۱۰ روز بهبود می یابند.
انواع دیگر مننژیت
این بیماری همچنین می تواند نتیجه یک عفونت انگلی یا عفونت آمیبی باشد. شیوع این بیماری بسیار کمتر از مننژیت باکتریایی و ویروسی است.
مننژیت چگونه تشخیص داده می شود
کشت خون: برای بررسی اینکه آیا میکروارگانیسم ها در خون وجود دارند و نوع آنها انجام می شود.
معاینات تصویربرداری برای بررسی علائم عفونت و التهاب: این بررسی می تواند شامل اشعه ایکس، CT (توموگرافی کامپیوتری) یا MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) باشد.
بررسی CSF تنها راه رسیدن به تشخیص قطعی مننژیت و یافتن محتمل ترین علت آن است. این بررسی با استفاده از بی حسی موضعی و وارد کردن یک سوزن از طریق کمر به کانال نخاعی برای برداشتن نمونه CSF انجام می شود.
عوارض احتمالی مننژیت چیست
این بیماری به ویژه نوع حاد باکتریایی آن، می تواند منجر به عوارض جدی و تهدید کننده زندگی شود. در برخی موارد، مرگ ممکن است در عرض چند روز رخ دهد. شما می توانید با پیروی از برنامه درمانی که پزشک ارائه می دهد خطر عوارض خود را به حداقل برسانید. عوارض این بیماری عبارتند از:
- کما
- انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC)
- آنسفالیت
- نارسایی کلیه
- آسیب های عصبی دائمی مانند نابینایی، کاهش شنوایی، آسیب مغزی، یا فلج
- تشنج
مننژیت در بزرگسالان
بسیاری از مردم در مورد مننژیت شنیده اند اما دقیقا نمی دانند که چیست. این بیماری به هرگونه التهاب بافت ها (مننژ) که مغز و نخاع را احاطه کرده اند، اطلاق می شود. مننژها از این ساختارهای ظریف محافظت می کنند و مانعی در برابر عوامل عفونی مانند ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها ایجاد می کنند، اما برخی از میکروارگانیسم‌ها از آن عبور می کنند.
برخی از اشکال مننژیت نسبتا خفیف هستند و با مداخله پزشکی اندک برطرف می شوند، اما انواع دیگر می توانند به سرعت کشنده شوند. تشخیص دقیق نوع خاص مننژیت کلید دریافت درمان بالقوه نجات دهنده در سریع ترین زمان ممکن است. بزرگسالان ممکن است موارد زیر را تجربه یا از آن شکایت کنند:
- سردرد شدید
- گردن سفت یا خشک
- تب
- حالت تهوع یا استفراغ
- تحریک پذیری
- خواب آلودگی
- کم اشتها یا بی اشتهایی
- حساسیت چشم به نور (فوتوفوبیا)
مننژیت در کودکان
کودکان زیر ۵ سال یکی از گروه های سنی پرخطر برای مننژیت ویروسی هستند. به ویژه نوزادان کمتر از یک ماه در معرض خطر بالای ابتلا به موارد شدید هستند. انتروویروس ها شایع ترین علت التهاب مننژ ویروسی هستند. سایر ویروس هایی که می توانند باعث این بیماری شوند عبارتند از:
- آربوویروس ها، مانند ویروس نیل غربی
- هرپس ویروس ها مانند ویروس اپشتین بار، ویروس هرپس سیمپلکس و واریسلا زوستر
- آنفولانزا
- سرخک
- اوریون
مننژیت در نوزادان
مانند بزرگسالان، شایع ترین علل این بیماری در نوزادان عفونت های باکتریایی و ویروسی هستند. این عفونت ها معمولا در مجاری تنفسی به صورت سرماخوردگی یا عفونت سینوسی یا گوش شروع می شوند. از مجرای تنفسی، پاتوژن عامل عفونت می تواند به جریان خون و سیستم عصبی مرکزی حرکت کند و باعث مننژیت شود.
نوع ویروسی این بیماری در کودکان شایع تر از نوع باکتریایی است. همچنین معمولا شدت کمتری نسبت به نوع باکتریایی دارد. مننژیت غیر عفونی در کودکان کمتر شایع است زیرا علل زمینه ای – از جمله لوپوس، جراحی مغز و ضربه به سر – در این گروه سنی کمتر شایع است.
مننژیت مغزی
این بیماری زمانی رخ می دهد که باکتری وارد پوشش داخلی مغز (مننژها) می شود و یک پاسخ التهابی قوی ایجاد می کند. این بیماری به طور بالقوه تهدید کننده زندگی است و در صورت عدم درمان، میزان مرگ و میر بالایی دارد و کسانی که زنده می مانند اغلب عوارض عصبی طولانی مدتی را تجربه می کنند.
باکتری ها می توانند با تحریک نورون های حسی مننژ برای انتشار یک مولکول نوروپپتیدی که فعالیت سلول های ایمنی را که به عنوان نگهبان عمل می کنند، کاهش می دهد، گسترش خود را به سیستم عصبی مرکزی (CNS) افزایش دهند.
آیا بیماری مننژیت درمان دارد
درمان این بیماری بسته به علت اصلی آن متفاوت است. نوع ویروسی اغلب به خودی خود در طی هفته ها برطرف می شود، بسته به اینکه کدام ویروس خاص آن را ایجاد کرده است. اگر ویروس تبخال باعث مننژیت شده باشد، ممکن است پزشک به شما داروی ضد تبخال بدهد.
نوع باکتریایی و مننگوکوکی نیاز به درمان تهاجمی دارد زیرا می تواند در عرض چند ساعت کشنده باشد. پزشکان اغلب آنتی بیوتیک ها را برای از بین بردن باکتری عامل مننژیت، کورتیکواستروئیدها را برای کاهش التهاب مننژها و مسکن ها و سایر داروهای لازم را تجویز می کنند. درمان مننژیت غیر عفونی به علت زمینه ای بستگی دارد. اغلب اوقات درمان بیماری ایجاد کننده مشکل را حل می کند.
داروی مننژیت
درمان بسته به نوع مننژیت، سن شما و عوامل دیگر متفاوت است. درمان دارویی شامل موارد زیر است:
- استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (موترین، ادویل) و سایر داروهای ضد درد و تب
- تجویز مایعات از راه خوراکی یا داخل وریدی
درمان خانگی مننژیت در طب سنتی
استراحت کافی داشته باشید: استراحت کردن و استراحت دادن به بدن می تواند به شما کمک کند تا با عفونت مبارزه کیند و بهبودی شما را تسریع می کند.
خود را هیدراته کنید: نوشیدن مایعات، به ویژه آب، راهی عالی برای ایمن نگه داشتن خود و جلوگیری از خطر ابتلا به مننژیت است.
داروهای مسکن بدون نسخه مصرف کنید: در چنین شرایطی درمان توسط پزشک متخصص تجویز نمی شود و برای جلوگیری از عوارض باید به آنها را طبق دستور موجود در بروشور مصرف کنید.
کمپرس خنک: تب و ناراحتی دو مسئله اصلی هستند و اگر می خواهید از این وضعیت اجتناب کنید، یک کمپرس خنک می تواند بهترین دوست شما باشد.
غذاهای چرب: غذاهای چرب ممکن است به سختی هضم شوند و ممکن است حالت تهوع و استفراغ را بدتر کنند بنابراین از مصرف آنها خودداری کنید.
الکل: الکل می تواند با اثربخشی برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری تداخل داشته باشد بنابراین باید از مصرف آن خودداری شود.
کافئین: کافئین می تواند با خواب تداخل کند و علائمی مانند سردرد و خستگی را تشدید کند که در شرایط بیماری آزار دهنده است.
درمان قطعی و فوری مننژیت
درمان قطعی و فوری بیماری بر اساس شرایط باکتریایی یا ویروسی مننژیت متفاوت است. نوع باکتریایی معمولا با آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن باکتری ها درمان می شود. درمان فوری به شما کمک می کند تا از شر عوارض خلاص شوید. تزریق مایعات داخل وریدی و داروها برای کنترل تب و درد نیز ضروری است.
در بیشتر موارد، مننژیت ویروسی جدی تر است و ممکن است خود به خود از بین برود. با این حال، ممکن است گاهی اوقات از داروهای ضد ویروسی برای کاهش طول مدت بیماری استفاده شود. مدیریت علائم ممکن است به مراقبت های حمایتی مانند استراحت در بستر نیاز داشته باشد.
