دی متیل فرم آمید | دی ام اف (DMF) چیست؟

دی متیل فرم آمید | دی ام اف (DMF) ترکیبی شیمیایی و آلی به شکل مایع است. این ترکیب بدون رنگ، بویی مشابه با آمونیاک دارد. دی متیل فرم آمید با نام های دیگری چون N,N- دی متیل فرم آمید و DMFA نیز شناخته می شود. عمده ترین کاربرد دی ام اف به عنوان حلال است. ولی در صنایع دیگری چون داروسازی، نساجی، چاپ و چسب و … نیز به کار برده می شود. بهترین برندها از دی متیل فرم آمید | دی ام اف (DMF) در بازار مواد شیمیایی وجود دارد. در این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک با خواص و کاربردهای دی متیل فرم آمید آشنا می شویم.

خواص دی متیل فرم آمید | دی ام اف (DMF)

دی متیل فرم آمید ترکیبی آلی با فرمول شیمیایی C_۳H_۷NO بوده و بویی شبیه آمونیاک یا ماهی دارد. DMF ترکیبی از گروه فرمامیدها بوده که به جای گروه متیلن، هیدروژن آمینه قرار گرفته است. این ترکیب فرار بوده و در نقش حلال آپروتیک قطبی به کار برده می شود. دی متیل فرم آمید در ۱۳۶ درجه فارنهایت مشتعل شده و نقطه جوشی بین ۳۰۰ تا ۳۱۳ درجه فارنهایت دارد. نقطه ذوب آن نیز ۱۰۸- درجه فارنهایت است. از خواص فیزیکی دیگر ترکیب شیمیایی مذکور، قابل امتزاج بودن با آب با هر نسبتی است.

DMF سمی بسیار قوی برای کبد بوده و به راحتی از طریق پوست، جذب شده و یا بلعیده می شود.

تولید دی متیل فرم آمید

برای اولین بار این ترکیب را در سال ۱۸۹۳، آلبرت ورلی در فرانسه کشف کرد. آلبرت ورلی دی متیل فرم آمید را از مخلوط دی متیل آمین هیدروژن کلراید و پتاسیم فرمات تهیه کرد.

یکی از روش های معمول تولید دی متیل فرم آمید، واکنش دادن میان دی متیل آمین و مونوکسید کربن است. همچنین این ترکیب را می توان از دی اکسید کربن فوق بحرانی با استفاده از کاتالیزورهای مبتنی بر روتینیوم به دست آورد. باید دقت داشت که امروزه تولید این ماده با این روش، انجام پذیر نیست.

مزایای دی متیل فرم آمید

بازار مواد شیمایی برای فروش دی متیل فرم آمید | دی ام اف (DMF) با توجه به کاربردهای مختلف آن داغ است. از این ترکیب در تولید مواد شیمیایی و دارویی استفاده کرده و برای ریسندگی الیاف اکریلیک کاربرد دارد.

دی متیل فرم آمید از حلال های برطرف کننده رنگ و فرمولاسیون های پوشش بوده و در صنعت چاپ و چسب به کار برده می شود. کاربرد در صنعت عایق کاری، پاک کننده لاک، تولید رنگ و فیلم، به عنوان حلال برای چوب، چرم و رزین و … از موارد مصرف DMF است.

دی متیل فرم آمید حلالی با ثابت دی الکتریک بالا، ماهیت آپروتیک و فراریت کم در بسیاری از واکنش های شیمیایی استفاده می شود. به خصوص در واکنش هایی که به توانایی بالای حلالیت نیاز دارند.

خطرات و عوارض قرارگیری در مجاورت دی متیل فرم آمید | دی ام اف (DMF)

دی متیل فرم آمید از راه چشم، پوست، بلع و یا استنشاق وارد بدن شده و باعث بروز برخی از عوارض می شود.

با مطالعاتی که اخیرا در کارگران در معرض این ترکیب بدون استفاده از لباس های محافظت از پوست در مکان هایی با تهویه نامناسب انجام شده، نتایجی به دست آمده است. آنزیم های کبدی در ۳۵ کارگر از بین ۴۶ کارگر به طور غیرعادی بالا رفته است. مدت زمان ۱ تا ۵ ماه زمان لازم است تا این آنزیم ها به حد نرمال خود برگردد، در صورتی که فرد از تماس با دی متیل فرم آمید دور باشد.

عوارضی که با قرار گرفتن در معرض DMF حاصل می شود، سرگیجه، تهوع، استفراغ، سرگیجه، یبوست، مشکلات پوستی، سردرد، تپش قلب و شکم درد است.

اطلاعات کافی درباره سرطان زا بودن این ترکیب در دست نیست ولی دی ام اف می تواند باعث جهش های ژنتیکی شود.

بازار مواد شیمیایی از جمله دی متیل فرم آمید در ایران و کشورهای دیگر برای خرید و فروش رونق بسیاری دارد. زیرا بدون استفاده از مواد شیمیایی، چرخ هیچ صنعتی نمی چرخد.