فرق جوش شیرین صنعتی و خوراکی چیست؟

فرق جوش شیرین صنعتی و خوراکی در نوع ترکیب سازنده و کاربرد آن هاست. جوش شیرین ترکیبی است که به دو صورت خوراکی و صنعتی ساخته می شود.

با این که ظاهر این دو نوع جوش شیرین شبیه به هم است، ولی از نوع صنعتی در تمیز کردن و از نوع خوراکی در ترکیب مواد غذایی به کار گرفته می شود. کاربرد جوش شیرین در بسیاری از صنایع متداول بوده و این ترکیب دارای فواید زیادی برای سلامتی است. در این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک به بررسی خواص جوش شیرین و فرق جوش شیرین صنعتی و خوراکی می پردازیم.

جوش شیرین چیست؟

سدیم بی کربنات یا جوش شیرین فرمول شیمیایی NaHCO_۳ داشته و از نظر ظاهری به صورت کریستالی جامد و سفید رنگ است که به صورت پودری نیز دیده می شود. این ماده به نام های سدیم هیدروژن کربنات و بی کربنات سودا نیز شناخته می شود. با حل شدن بی کربنات سدیم در آب، محلول قلیایی در نتیجه تولید یون های بی کربنات منفی ایجاد می شود. علت کاربرد جوش شیرین در درمان سوزش معده، همین خاصیت قلیایی است که می تواند اسید معده را خنثی کند.

بی کربنات سدیم در دمای ۵۰ درجه سانتی گراد ذوب شده و در دمای ۸۵۱ درجه سانتی گراد به جوش می آید. با حرارت دادن این ماده در دمای بالاتر از ۸۰ درجه سانتی گراد، تجزیه شده و تولید دی اکسید کربن و آب می کند. در این فرایند مقداری کربنات سدیم نیز تولید می شود.

فرق جوش شیرین صنعتی و خوراکی

با این که دو نوع خوراکی و صنعتی جوش شیرین مشابه هستند ولی این دو ماده یکی نیستند. جوش شیرین صنعتی نرم تر بوده و ترکیبات قوی تری دارد. از این نوع در شست و شو و تمیز کردن استفاده کرده و برای پاک کردن لکه ها و در ترکیب مواد شوینده خانگی به کار گرفته می شود. اما جوش شیرین خوراکی در ترکیب بسیاری از مواد غذایی به کار رفته و در اثر واکنش با اسید، باعث ایجاد طعم بهتری در محصولات غذایی می شود. جوش شیرین خوراکی در آب محلول است ولی در الکل حل نمی شود. در هنگام خرید جوش شیرین باید به برچسب روی بسته بندی دقت شود. اگر واژه ی Food Grade باشد نشان دهنده خوراکی بودن این محصول است.

خواص جوش شیرین

کاربرد جوش شیرین خوراکی در پخت کیک و شیرینی از دیرباز معمول بوده است. این ماده قلیایی در ترکیب با اسید، تولید دی اکسید کربن می کند. با به کار بردن این ماده در تهیه ی خمیر، وقتی حباب های کوچکی دی اکسید کربن تولید می شود، خمیر پف کرده و برآمده می شود. این خاصیت باعث تولید نان ها و شیرینی های نرم و باکیفیت می شود. ماست، سرکه، آبلیمو و کرم تارتار از جمله اسیدهایی هستند که با جوش شیرین ترکیب می شوند. همان طور که در بالا نیز گفته شد، گرما نیز باعث آزاد شدن دی اکسید کربن می شود.

از نوع خوراکی جوش شیرین علاوه بر تهیه نان و کیک، در ترد کردن گوشت، جلوگیری از دلمه شدن شیر، از بین بردن بو و مزه ی سرکه و همچنین حفظ رنگ گل کلم و از بین بردن بوی آن نیز استفاده می شود.

خواص جوش شیرین صنعتی

کاربرد جوش شیرین از نوع صنعتی در تمیز کردن کردن و از بین بردن لکه ها است. به عنوان مثال می توان اجاق گاز و همچنین لکه های وان و کف پوش ها را با استفاده از جوش شیرین تمیز کرد.

یکی از کاربردهای جوش شیرین در درمان آفتاب سوختگی است. این ماده یکی از ترکیبات اصلی تشکیل دهنده خمیر دندان است که بدون خیس شدن می تواند دندان ها را تمیز کند. همچنین این ماده در صنعت نساجی، سفید کردن پارچه ها در خشک شویی، به عنوان افزودنی خوراک دام ها، به عنوان ضد باکتری در تولید محصولات شست و شو، تولید پلاستیک و پلیمرهای پیچیده و … کاربرد دارد.