معرفی جدول تناوبی عناصر به فارسی

مندلیف شیمیدان روسی در اواخر قرن ۱۹ میلادی توانست تا عناصر را بر اساس جرم اتمی آن‌ها مرتب و گروه‌بندی نماید.

جدول تناوبی عناصر حاوی ستون‌ها و ردیف‌هایی است که عناصر قرار گرفته در هر ستون از خواصی مشابه برخوردارند. همچنین هر سطر از جدول تناوبی عناصر نیز بر اساس افزایش جرم اتمی مرتب‌شده‌اند. جدول تناوبی عناصر مندلیف گامی مهم در پیشرفت علم و صنعت شناخته می‌شود. جالب است بدانید جدول تناوبی عناصر حتی عناصری را که کشف نشده بودند نیز پیش‌بینی نمود. درواقع این پیش‌بینی عناصر کشف نشده، شاهکار جدول تناوبی عناصر مندلیف بود. در ادامه این مطلب به بررسی جدول تناوبی عناصر به فارسی پرداخته و نحوه استفاده از آن را شرح خواهیم داد. با ما همراه باشید تا بیشتر با این جدول آشنا شوید.

جدول تناوبی عناصر امروزی

جدول تناوبی ۴۰ سال پس از کشف مندلیف دچار شوک جدیدی شد. دانشمندی به نام موزلی با انجام آزمایش‌هایی روی طیف‌های پرتو ایکس عناصر موفق به کشف عدد اتمی آن‌ها شد. موزلی با این کشف برای هر عنصر عدد اتمی خاصی را به دست آورد. وی جدول تناوبی عناصر مندلیف را به‌جای افزایش عدد جرمی برحسب افزایش عدد اتمی چید. در جدول موزلی نیز جای خالی عناصر کشف نشده وجود داشت و بعلاوه در آن از عدد اتمی، وزن اتمی و دیگر خصوصیات اتمی با توجه به هم گروه های دیگر مشخص می‌شد. درواقع می‌توان گفت ساختار جدول موزلی به شکل امروزی جدول تناوبی تا حدود زیادی نزدیک است.

جدول تناوبی امروزه شامل تمامی عناصر کشف شده تا به امروز است. این جدول در هفت دوره تناوبی و به‌صورت افقی با ترتیب عدد اتمی، چیده شده است. البته لانتانیدها و اکتینیدها در زیر تناوب‌ ها با طول متفاوت و به‌صورت جداگانه آورده شده‌اند.

قانون تناوبی جدول مندلیف

مندلیف در جدول تناوبی با توجه به روند افزایشی جرم اتمی متوجه شد که خصوصیات قابل اندازه گیری عناصر تحت تاثیر این روند نخواهد بود. درواقع این خواص به‌صورت متناوب گاهی افزایش و گاهی کاهش یافته بودند. قانون تناوب در جدول تناوبی بر اساس عدد اتمی یعنی خواص شیمیایی عناصر در این جدول که بر اساس افزایش عدد اتمی مرتب شده است به‌طور متناوب تکرار می‌گردد.

معرفی گروه جدول تناوبی عناصر به فارسی

جدول تناوبی عناصر از ۱۸ ستون تشکیل شده است که آن را گروه نیز می‌نامند. در هر گروه از جدول، چند عنصر قرارگرفته است و این عناصر از خواص مشابهی برخوردارند. امروزه تنظیم گروه‌های جدول تناوبی بر اساس آرایش الکترونی صورت گرفته و در لایه ظرفیت آن‌ها وجود دارد. نام‌گذاری گروه ها در جدول تناوبی بر اساس سه روش صور می‌گیرد. اعداد هندی، عربی و اعداد رومی از آن جمله‌اند. البته امروزه از اعداد رومی استفاده می‌شود. از حروف انگلیسی A و B برای عناصر گروه های اصلی و واسطه استفاده می‌شود.

معرفی ردیف جدول تناوبی عناصر به فارسی

جدول تناوبی عناصر شامل ردیف‌هایی به نام دوره یا تناوب است. هر تناوب یا دوره کمک می‌کند تا عناصری که دارای خواص شیمیایی یکسانی هستند در ستون‌هایی زیر هم قرار گیرند. هر عنصر در یک تناوب نسبت به عنصر قبل از خود یک پروتون و یک الکترون بیشتر دارد. درواقع جدول تناوبی مندلیف بر اساس افزایش عدد اتمی تنظیم شده و این قانون آن است. بعلاوه یک عنصر در این جدول در مقایسه با عنصر قبلی دارای خاصیت فلزی کمتری بوده و مقدار الکترونگاتیوی آن نیز بیشتر است. جدول تناوبی عناصر مندلیف ۷ تناوب، دوره یا ردیف را شامل می‌شود.

معرفی دسته ‌های جدول تناوبی به فارسی

جدول تناوبی شامل بلوک‌ها یا دسته‌های مختلفی است. هر بلوک بر اساس اوربیتال فرعی الکترون لایه آخر نام‌گذاری می‌شود. بلوک s شامل دو گروه اول است. البته همراه هیدروژن و هلیوم نیز در دسته s قرار دارند. گروه‌های ۱۳ تا ۱۸ شامل شبه فلزات بوده که در دسته p قرار می‌گیرند. دسته d نیز شامل فلزات واسطه است که گروه‌های ۳ تا ۱۲ را شامل می‌شود. لانتانیدها و  نیز در دسته f قرار دارند.

عناصر اصلی جدول تناوبی

هر ستون یک گروه نامیده می شود. همه عناصر یک گروه خواص شیمیایی و فیزیکی مشابهی دارند زیرا تعداد الکترون های بیرونی آنها یکسان است. دوره ها – در جدول تناوبی عناصر در یک سری ردیف مرتب شده اند. عناصر دوره دارای تعداد لایه های الکترونی یکسانی هستند.

طبقه بندی اصلی عناصر در جدول تناوبی مدرن – فلزات قلیایی و قلیایی خاکی آورده شده است. دو گروه اول در سمت چپ جدول تناوبی از عناصر بسیار واکنش پذیر (به جز هیدروژن) تشکیل شده اند. عناصر گروه اول دارای یک الکترون در لایه ظرفیتی هستند و عناصر گروه دوم حاوی دو الکترون در لایه ظرفیتی خود هستند.

فلزات انتقالی این عناصر مرکز جدول تناوبی را اشغال می کنند و بیشتر خواص فلزات را نشان می دهند. عناصری که از گروه ۳ تا ۱۲ شروع می شوند تحت فلزات واسطه قرار می گیرند. برخی از فلزات واسطه به طور جداگانه در دو ردیف در پایین جدول تناوبی قرار می گیرند. اینها به نام لانتانیدها و اکتینیدها شناخته می شوند.

فلزات و نافلزات، متالوئیدها عموماً در یک خط مورب در سمت راست جدول تناوبی ظاهر می شوند. اینها اساساً عناصری هستند که فلزات سمت چپ جدول تناوبی را از نافلزهای سمت راست جدول تناوبی جدا می کنند. این عناصر خواص فلزات و غیر فلزات را از خود نشان می دهند، بنابراین به آنها متالوئید می گویند.

گازهای نجیب، سمت راست انتهای جدول تناوبی توسط گازها اشغال شده است. آنها در گروه هجدهم قرار می گیرند و دارای پوسته های ظرفیت کامل هستند. این گازها غیر واکنشی هستند و گازهای بی اثر یا نجیب نامیده می شوند. مطالعه جدول تناوبی مدرن (گروه ها و دوره ها) آنقدر در دنیای شیمی حائز اهمیت است که می توان از آن به عنوان یک ضرورت نام برد زیرا کمک می کند خیلی بهتر جدول تناوبی را درک کنید.