استون (پروپانون) چیست؟ – خواص و کاربرد آن
استون (پروپانون) یکی از ترکیبات آلی متعلق به گروه کتون ها است. این ترکیب به عنوان ساده ترین نوع کتون بوده و مایعی بی رنگ، فرار و قابل اشتعال است. با این که استون مولکولی قطبی است ولی چون اتم های الکترونگاتیو فلوئور، اکسیژن و نیتروژن را در ساختار خود ندارد، نمی تواند پیوند هیدروژنی تشکیل دهد. پروپانون علاوه بر کاربرد به عنوان حلال شیمیایی، در بسیاری از صنایع می تواند کاربردهای دیگری نیز داشته باشد. از این رو خرید و فروش استون در بازار به صورت حضوری و مجازی رونق زیادی دارد. این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک می تواند به طور مختصر اطلاعاتی درباره این حلال شیمیایی به ما بدهد.
خواص فیزیکی استون
پروپانون از متداول ترین حلال های آلی است که در زندگی روزمره برای پاک کردن لاک ناخن نیز به کار می رود. این حلال در واکنش های آلی، کروماتوگرافی و تبلور مجدد نیز به کار برده می شود. استون به عنوان مایعی بدون رنگ، نقطه جوشی برابر با ۵۶ درجه سانتی گراد است. به علت سنگی تر بودن بخارات استون از هوا، در ارتفاع پایین تری جمع می شوند. یکی از نکات جالب درباره پروپانون این است که در متابولیسم طبیعی بدن به عنوان یک محصول جانبی تولید می شود. پروپانون می تواند در آب، بنزن، اتانول، دی اتیل اتر و کلروفرم حل می شود.
شرکت های مختلفی مسئول فروش استون در کشور هستند. کیفیت محصولات این شرکت ها با توجه به معتبر بودن برندهای آن ها متفاوت است. این عامل و موارد دیگری می تواند در تعیین قیمت این حلال موثر باشد. با مراجعه به فروشگاه ها می توان این کتون را تهیه کرد.
تولید استون (پروپانون)
سنتز پروپانون به عنوان یک کتون می تواند با روش های مختلفی انجام شود. یکی از مهمترین این روش ها که تولید بیش از ۹۰ درصد این حلال، از این روش است، فرایند کومن است. در این روش پروپیلن با بنزن در مجاورت اسیدفسفریک به عنوان یک کاتالیزور، وارد واکنش شیمیایی می شود. از زئولیت نیز می توان به عنوان کاتالیزور استفاده کرد. کامین تولید شده با اکسیده شدن به هیدروپراکسید کومن تبدیل می شود. سپس در مجاورت با اسید سولفوریک به فنول و پروپانون تبدیل می شود. فرایند کومن از گران ترین روش هاست زیرا برای جدا کردن محصول مورد نظر از فنول، به مواد اولیه و تجهیزات زیادی نیاز است.
به همین جهت از روش اقتصادی تر، تجزیه الکل ایزوپروپیل استفاده می شود. این الکل با آب در دمای ۲۵ درجه سانتی گرا با فشار ۱۰۱,۳۲۵ کیلوپاسکال وارد واکنش می شود. این واکنش اندوترمیک منجر به تولید استون و هیدروژن می شود.
کاربرد استون (پروپانون)
خرید و فروش استون برای کاربرد آن در مصارف مختلف صنعتی صورت می گیرد. فروش استون به حالت متداول برای پاک کردن لاک ناخن صورت می گیرد. ولی از این ماده در ترکیب محصولات مراقبت از مو، پوست و محصولات حمام و خوش بو استفاده می شود. بعد از این که این حلال را برای پاک کردن ناخن به کار می برید، متوجه خشک شدن آن می شوید. علت این امر پایین بودن نقطه جوش و فرار بودن ان است. از این خاصیت توسط متخصصان پوست برای جذب مواد شیمیای در بدن بیماران استفاده می شود. پروپانون می تواند قبل از لایه برداری پوست برای از بین بردن چربی و تمیز کردن آن استفاده شود.
در صنعت از پروپانون در ترکیب چسب و مواد شیمیایی درزگیر، مواد شیمیایی کشاورزی مانند از بین برنده های آفات، ترکیب واسطه ها، مواد شیمیایی آزمایشگاه ها، نمایندگان تبادل یونی، کمک پردازشی برای تولید نفت، در ترکیب حلال ها به خصوص مواد تمیز کننده و دفع کننده روغن، ترکیب پارچه و چرم، رنگ و روکش، به عنوان تنظیم کننده ویسکوزیته، ترکیب محصولات پلاستیکی و لاستیک و همچنین ساخت اسباب بازی ها و تجهیزات ورزشی به کار گرفته می شود.
