قرص و شربت اکسپکتورانت چیست؟ عوارض، کاربرد و موارد مصرف آن

قرص و شربت اکسپکتورانت کدئین باعث کاهش و تسکین احتقان بینی و سرفه ناشی از سرما خوردگی و آلرژی و علائم دیگر معمول سرماخوردگی می شود. این دارو با نازک کردن مخاط مسیر خود سرفه را درمان می کند، معمولا وقتی تجویز می شود که فرد علائم مخاط دائمی داشته باشد و گرفتگی های سینه را بهبود می بخشد. ماده ای به نام گوآایفنسین که ماده ای فعال در روبی توسین و موسینکس است، رایج ترین نوع داروی اکپکتورانت است که قرص و شربت آن موجود است را می توانید بدون نسخه پزشک هم تهیه کنید.

این دارو مربوط به طبقه داروهای موکواکتیو است و مخاط را از هوا پاک می کند. این مقاله نشریه علمی جهان شیمی فیزیک می خواهد درباره موارد مصرف، کاربرد، عوارض، نحوه نگهداری و نحوه مصرف قرص و شربت اکسپکتورانت توضیح دهد. در مقالات دیگر این نشریه می توانید درباره دارو های مختلفی از جمله قرص یاسمین، قرص یاز، قرص ال دی، قرص اچ دی، قرص دیان، قرص مولتی وگان، قرص الوکسادولین، قرص امپاگلیفلوزین،  قرص و کپسول ژلوفن، قرص اکتی من، داروی لینازپام، قرص بایو بیسیکس، قرص اکتی وومن و قرص، کپسول سربروم گلد، قرص واناتونین، کپسول والراید، کرم کلوتریمازول و قرص لوتیراستام نیز مطالعه کنید.

مکانیسم عمل قرص و شربت اکسپکتورانت

این شربت ترکیباتی دارد که خلط را رقیق می کنند و باعث می شوند از ریه خارج شود. با اثر فنیل پروپانول آمین که ضد احتقان و مقلد سمپاتیک است، گایافنزین که چسبندگی خلط را کاهش می دهد و کلرفنیرامین که اثر آنتی هیستامینی دارد، در نهایت مخاط و خلط تخلیه و سرفه های خشک نرم می شوند.

قرص و شربت اکسپکتورانت چیست؟

این دارو که یک خلط آورنده است که ویسکوزیته یا چسبندگی ترشحات دستگاه تنفسی را کاهش و حجمش ررا افزایش می دهد. شما می توانید بدون نسخه پزشک و به صورت آزاد شربت اکسپکتورانت را تهیه کنید. این دارو ها که Mucoactive یا فعال کننده مخاط هستند، موکوس را از راه هوایی می توانند پاکسازی کنند.

ترکیبات قرص و شربت اکسپکتورانت

شربت اکسپکتورانت ترکیبی از گایافنزین،کلرفنیرامین و سودوافدرین است.

گایافنزین

گایافنزین ماده خلط را رقیق می کند و باعث کاهش میزان چسبندگی موکوس ریوی می شود.

فنیرامین

این ماده مثل آنتی هیستامین ها عمل می کند و علائم آلرژی را کاهش می دهد.

سودوافدرین

در واقع سودوافدرین باعث کاهش التهاب مجاری تنفسی و و ریه می شود و ضد احتقان است.

موارد مصرف قرص و شربت اکپکتورانت

برای درمان و کنترل عفونت های حاد و کوتاه مدت مجاری تنفسی که می تواند به دلیل برونشیت، آلرژی، سرماخوردگی، ذات الریه و آلرژی باشد و در نتیجه آن در ریه و گلو خلط تجمع یابد. فردی که این ترشحات در گلویش وجود دارد به دلیل این که این ترشحات غلیظ هستند، به سختی با سرفه خارج می شوند و در ناحیه سینه حس ناراحتی دارند.

این شربت مخاط ریه و ترشحات دستگاه تنفسی را رقیق می کند تا دفع موکوس ها از راه سرفه  راحت تر دفع شوند. در واقع اکسپکتورانت مسیر عبور هوا را نرم و روان می کند. وقتی با سرفه خلط را خارج می کنید و خلط همراه با آن دفع می شود، از حس ناراحتی و سنگینی قفسه سینه تان کاسته می شود و در واقع تخلیه خلط که همراه با آن ویروس و باکتری ها تخلیه می شوند، باعث کاهش عفونت می شود.

همراه با مصرف این شربت بهتر است استروئید یا آنتی بیوتیک نیز مصرف کنید، چرا که این شربت علت اصلی گرفتگی سینه را درمان  نمی کند و جلوی سرفه را نمی گیرد  بلکه فقط با رقیق کردن خلط حس راحتی به شما می دهد. در واقع این که شما جلوی سرفه های خلط دارتان را بگیرید، کار درستی نیست چرا که یکی از راه های بدن برای بیرون کردن میکروارگانیسم های بیماری زا و مواد خارجی از راه هوایی سرفه خلط دار است. پتاسیم یدید موجود در ترکیب اکسپکتورانت محتوی آب ترشحات را افزایش می دهد و باعث راحتی تنفس در افراد مبتلا به آمفیزم، آسم یا برونشیت مزمن می شود.

نحوه مصرف قرص و شربت اکسپکتورانت

شما می توانید با توصیه پزشکتان این شربت را همراه با غذا یا بدون غذا میل کنید، البته در برخی از افراد اگر این دارو با شکم خالی میل شود ممکن است باعث ایجاد ناراحتی معده شود. اگر این دارو را بدون تجویز پزشک و به صورت آزاد تهیه کرده اید، بهتر است دستور های روی بروشور دارو را مطالعه کنید. این دارو را معمولا هر ۴ ساعت یک بار مصرف می کنند.

قرص اکسپکتورانت را بهتر است نصف نکنید مگر این که پزشک این گونه تجویز کرده باشد یا خط وسط داشته باشد، این قرص را باید بدون این که دندان بزنید یا بجوید ببلعید.

دوز مصرف را در خوردن شربت اکسپکتورانت رعایت کنید و از پیمانه خود شربت استفاده کنید.

فراموشی مصرف قرص و شربت اکسپکتورانت

در صورتی که مصرف این دارو را فراموش کردید دو راه وجود دارد اولین این که اگر فاصله زیادی تا نوبت مصرف وجود دارد می توانید قرص را مصرف کنید و در صورتی که به نوبت بعدی نزدیک است تا آن نوبت صبر کرده و دارو را طبق برنامه مصرف کنید.

اثر گذاری قرص و شربت اکسپکتورانت

شربت اکسپکتورانت معمولا حدود ۴ تا ۶ ساعت در بدن می ماند و قرص اکسپکتورانت معمولا حدود ۱۲ ساعت اثر دارد.

برخی از اثرات این دارو حدود ۳۰ دقیقه بعد از مصرف نمایان می شوند و برخی دیگر ممکن است بعد از دو دوز مصرف منظم پدیدار شوند.

عوارض جانبی قرص و کپسول اکسپکتورانت

این دارو هم مانند سایر دارو ها می تواند در پی مصرف عوارض مختلفی را در پی داشته باشد که از جمله این عوارض می توانیم به استفراغ و حالت تهوع اشاره کنیم که از جمله عوارض شدید محسوب می شوند. این دارو می تواند عوارض آلرژیک هم داشته باشد که خیلی شدید نیستند و شامل موارد زیر اند :

کهیر

ناراحتی معده

متورم شدن غده های بزاقی

سختی در تنفس

ورم ناحیه صورت

سرگیجه شدید

ورم بافت نرم زبان

به وجود آمدن بثورات پوستی

ورم گلو

خارش

آسیب به مجاری تنفسی و ریه

این علائم و عوارض معمولا بعد از مدت کوتاهی از بین می روند ولی بهتر است در صورت مشاهده هر یک از آن ها سریعا به پزشک مراجعه کنید.

موارد احتیاط مصرف قرص و شربت اکسپکتورانت

اگرچه شما می توانید این دارو را بدون نسخه و آزاد از تهیه کنید، بهتر است قبل از تهیه آن با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

این دارو خواب آور است و اگر بعد از مصرف آن قصد انجام عمل جراحی دارید، بهتر است به پزشک اطلاع دهید. به علاوه بعد از مصرف این دارو و سایر داروهای مقلد سمپاتیک از انجام کار هایی مثل رانندگی که نیاز به تمرکز بالایی دارد اجتناب کنید و از تغییر وضعیت ناگهانی بعد از مصرف آن خودداری کنید. مصرف شربت اکسپکتورانت برای کودکان زیر ۲ سال ممنوع است.

هشدار مصرف قرص و شربت اکسپکتورانت

افرادی که در دوران بارداری یا شیردهی هستند بهتر است قبل از تهیه و مصرف اکسپکتورانت به پزشک اطلاع دهند. مصرف این دارو برای افرادی که به هر یک از ترکیباتش حساسیت دارند توصیه نمی شود.

از آن جایی که این دارو ترکیبی است معمولا آن را همراه با داروهای دیگر تجویز می کنند که می توانند حاوی مسکن باشند به همین دلیل هم بهتر است بروشور دارو را مطالعه کرده و در مصرف آن دقت لازم را داشته باشید.

تداخلات دارویی قرص و شربت اکسپکتورانت

اطلاعات جامع و قابل اتکایی درباره تداخل این دارو با داروهای دیگر وجود ندارد ولی بهتر است پرونده پزشکیتان و دارو هایی که مصرف می کنید را به پزشک نشان دهید تا از عوارض جانبی و آسیب های احتمالی آن در امان بمانید. البته احتمالا داروهایی که روی سیستم اعصاب مرکزی تاثیر دارند با این دارو تداخل دارند.

اوردوز اکسپکتورانت

در صورتی که بیش از مقدار توصیه شده شربت اکسپکتورانت را مصرف کنید، باعث رقیق شدن خلط پشت حلق و بروز مشکلات شدید تنفسی می شود. در این حالت بهتر است به پزشک مراجعه کنید و علائم تنفسی ناشی از آن را نادیده نگیرید.

نحوه نگهداری قرص و شربت اکسپکتورانت

شربت اکسپکتورانت را بهتر است در یخچال نگهداری کنید و در جایی که به دور از نور، رطوبت و حرارت باشد به علاوه داروهای تاریخ گذشته را در خانه نگه دارید و آن را دور از دسترس کودکان نگه دارید.