کاغذ قابل بازیافت چیست؟ – مزیت های بازیافت کاغذ کدامند؟
کاغذ و مقوای باطله از مهمترین کاغذ قابل بازیافت است که می تواند شامل مقواهای بسته بندی مواد غذایی، کاغذ تخم مرغ ها و غیره باشد. از دیگر کاغذهای قابل بازیافت می توان قوطی های کاغذی، روزنامه های باطله، کاغذهای کپی، دفترچه ها، پاکت ها، سربرگ ها و … را نام برد. اما برخی از کاغذها را نیز نمی توان بازیافت کرد. از این دسته می توان به کاغذهایی اشاره کرد که با پلاستیک یا ورقه آلومینیومی پوشیده شده اند. بازیافت کاغذ می تواند مزیت هایی چون کاهش مصرف انرژی و آب، کاهش آلودگی آب و هوا، حفظ منابع طبیعی و جنگل ها و … را داشته باشد. مبحث کاغذ قابل بازیافت در کتاب علوم پایه ششم آورده شده است. در این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک نیز به بیان انواع کاغذ قابل بازیافت و غیرقابل بازیافت می پردازیم.
بازیافت چیست؟
به تبدیل مواد دورریختنی و استفاده شده به مواد قابل استفاده، بازیافت می گویند. بازیافت به عنوان یک فرایندی است که می تواند از بسیاری از منابع و سرمایه های ما را حفظ و نگه داری کند. با این فرایند می توان مواد خام و انرژی را ذخیره کنیم. بازیافت را می توان یک راهکاری تعریف کرد که مواد را برای استفاده مجدد آماده می کند.
مزایای بازیافت
یکی از مزیت هایی که فرایند بازیافت دارد، کم کردن آلودگی های هوا و آب است. به دلیل این که مواد دورریختنی مانند کاغذهای باطله، قوطی های فلزی و … از محیط جمع می شوند. با بازیافت کاغذهای باطله می توان به حفظ جنگل ها و منابع طبیعی کمک کرد. با سوزاندن زباله ها، گازهای گلخانه ای چون دی اکسید کربن، گوگرد و نیتروژن تولید می شود. هم تولید این گازها می تواند گرمای زمین را افزایش دهد و هم سوزاندن آن ها نیز گرمای جهانی را زیاد می کند. همچنین با بازیافت زباله می توان از دفن آن ها جلوگیری کرد که منجر به آلودگی زمین و آب می شود.
بازیافت کاغذ
مواد مختلفی چون کاغذ، فلزات و … می توانند بازیافت شوند. بیشتر از یک سوم زباله های تولیدی، کاغذهای باطله هستند. بازیافت کاغذ در طی چند مرحله انجام می شود. اولین مرحله در این فرایند، جدا کردن زباله های کاغذی باطله از مبدا و فرستادن آن ها به مراکز بازیافت است. بعد از این انتقال، دسته بندی آن ها انجام می شود. چون برخی از کاغذها قابل بازیافت هستند و برخی دیگر را نمی توان بازیافت کرد.
کاغذ قابل بازیافت
بعد از چوب ها، مهمترین مواد اولیه در صنعت کاغذسازی، کاغذ و مقوای باطله است. در کارخانجات کاغذسازی قسمتی از خمیرهایی که برای تهیه کاغذ استفاده می شود، خمیر کاغذ بازیافتی است. اما در حین بازیافت که به نوبت های مختلف می تواند انجام شود، هر بار از مقاومت الیاف آن ها کم می شود. این تاثیر می تواند کیفیت چاپ و حرکت کاغذ را دچار مشکل کند. از مهمترین کاغذهایی که قابل بازیافت هستند روزنامه، مجله، کاغذ کپی، پاکت نامه، بروشورها، کارتن، کتاب، کاغذ گلاسه، آگهی های تبلیغاتی کاغذی، جعبه های مقوایی را می توان نام برد.
کاغذ غیرقابل بازیافت
همه کاغذهای باطله مناسب برای فرایند بازیافت نیستند. کاغذهای کاربنی، کاغذ آلومینیم، کاغذ سلفون دار، کاغذهایی دارای روکش براق، کاغذ دیواری و موارد دیگر از این نوع کاغذها هستند. یکی از کاغذهایی که در زندگی روزمره با آن سروکار دارید و قابل بازیافت نیست، کاغذ دستگاه های خودپرداز است. کاغذهای استیکر نیز نمونه ای دیگر است. برای رساندن به حداقل استفاده از کاغذهای غیرقابل بازیافت می توان از گرفتن رسید دستگاه کارتخوان اجتناب کرد. یا به جای استفاده از کاغذ کادوهای روغنی از کاغذهای ساده استفاده کرد.
مراحل تبدیل کاغذ قابل بازیافت به کاغذهای قابل استفاده
بعد از انتقال کاغذهای باطله به کارخانجات کاغذسازی و بسته بندی آن ها، این کاغذها وارد دستگاه پالپر می شوند. در نتیجه مخلوط شدن آن با آب، ماده ای خمیری ایجاد می شود. قبل از پاک سازی خمیر، با چنگک هایی، مواد زاید درشت را از این خمیر جدا می کنند. در مرحله پاکسازی، ناخالصی ها جدا شده و خمیر یکنواختی به دست می آید که یک درصد آن را سلولز و ۹۹ درصد آن را آب تشکیل می دهد.
بعد از انتقال خمیر به دست آمده به دستگاه کاغذسازی، طی سه مرحله آبگیری، روی توری هایی آب این خمیر گرفته می شود. سپس در غلتک هایی مخصوص، خمیر را حرارت و گرما می دهند تا ورقه های خشک کاغذ به دست آیند. در انتها مرحله زیباسازی کاغذ انجام و در رول هایی بسته بندی و وارد بازار می شود.
اهمیت باریافت کاغذ
بازیافت کاغذ دارای مزایای زیادی که در اینجا به توضیح آن ها می پردازیم.
ذخیره انرژی
برای بریدن درختان که به عنوان ماده اولیه برای تولید کاغذ است، انرژی زیادی صرف می شود. بریدن درختان و حمل و انتقال آن ها به کارخانجات، علاوه بر این که موجب آلودگی می شود، مستلزم صرف انرژی است. برای بازیافت زباله ها هم انرژی مصرف می شود، اما میزان آن کمتر از صرف انرژی برای بریدن درختان و انتقال ان ها به کارخانه های کاغذسازی (تا ۷۰ درصد) است.
کاهش مصرف مواد خام
برای تولید هر تن کاغذ باید به اندازه چهار متر مکعب از درختان جنگل ها که برابر با ۱۲ درخت است، بریده شود. پس در صورت بازیافت نکردن کاغذهای باطله، باید درختان زیادی برای تولید کاغذها قطع شود. با بازیافت کاغذ می توانیم به حفظ این منابع ارزشمند و بهبود آلودگی هوا کمک کنیم. برای تجدید و رشد درختان جدید کاشته شده، زمان زیادی لازم است.
حفظ منابع آب
آب یکی از موادی است که در تهیه کاغذها به کار برده می شود. اما در بازیافت کاغذها حدود ۸۰ درصد آب کمتری نسبت به تولید آن ها از درختان استفاده می شود. همچنین برای رشد درختان نیز به آب زیادی نیاز است. پس بازیافت کاغذها می تواند در مصرف آب صرفه جویی کند.
بهتر کردن آب و هوا
با تولید کاغذ از چوب آلودگی در آب و هوا افزایش می یابد. چون تولید کاغذ از بازیافت آن ها به جای تولید از درختان، تا ۷۴ درصد تولید گازهای گلخانه ای را کم کرده و تا ۳۵ درصد نیز از آلودگی آب کم می کند.
کاهش میزان خاک چال ها
به محلی که زباله های غیرقابل بازیافت و زباله هایی که خوب تفکیک نشده اند، را دفن می کنند، خاک چال گفته می شود. از مضرات وجود این خاک چال ها، تولید متان به عنوان یکی از گازهای گلخانه ای است که گرمی زمین را افزایش می دهند. همچنین مواد شیمیایی خطرناک می تواند از این خاک چال ها وارد آب شده و آن ها را آلوده کند. پس با بازیافت می توان جلوی آلوده شدن هوا و آب را تا حدی گرفت.
کاهش تولید دی اکسید کربن
با انبار کردن زباله ها و سوزاندن آن ها، مقدار زیادی دی اکسید کربن تولید شده و وارد جو می شود. همین گاز تولید شده می تواند هوا را آلوده کرده و گرمایش جهانی را زیاد کند. با بازیافت تا حدی جلوی سوزاندن زباله ها گرفته می شود.
تولید کاغذ
روند تولید کاغذ با قطع درختان زیاد شروع می شود. بعد از قطع درختان، تنه آن ها را با کوچک کردن به تکاه چوب تبدیل می کنند. خرده چوب های به دست آمده باید تبدیل به خمیر کاغذ شوند. برای این کار با مواد شیمیایی مختلف ترکیب شده و با روش های مختلف تجزیه می شوند. خمیر کاغذی که متشکل از الیاف سلولزی است، به صورت بافته شده در آمده و پرس می شود. بدین ترتیب از خمیر کاغذ، انواع مقواها و کاغذها به دست می آید. وقتی فرایند تولید کاغذ را مطالعه کردید به اهمیت بازیافت کاغذ پی می برید. این که با این روش می توان به حفظ محیط زیست و حفظ جنگل ها کمک زیادی کرد.
