تفاوت رباط و تاندون چیست؟ – تفاوت ساختار و عملکرد آن ها

تفاوت رباط و تاندون در نحوه عملکرد آن ها می باشد که رباط ها باعث اتصال دو استخوان دو طرف مفصل به هم می شوند در صورتی که تاندون ها باعث اتصال عضله به استخوان می شوند.

با این تعریف می توان گفت که پایدار کردن مفصل با رباط است اما تاندون کمک کننده به ماهیچه برای حرکت مفصل می باشد. با وجود این تفاوت در رباط و تاندون، هر دوی آن ها از کلاژن ساخته شده اند. علوم پایه هشتم، کتابی است که به بیان تفاوت رباط و تاندون پرداخته شده است. این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک به ما کمک می کند تا با تفاوت رباط و تاندون آشنا شویم.

رباط یا لیگامان چیست؟

نواری محکم و در عین حال انعطاف پذیر که می تواند دو سر استخوان های بدن را به هم متصل نگه دارد و اجازه فاصله گرفتن آن ها را به هم ندهد به نام رباط یا لیگامان نامیده می شود. نوارهای کوتاهی، تشکیل دهنده رباط ها هستند که دارای تعداد زیادی فیبر می باشند. این فیبرها از کلاژن ساخته شده اند و در ساختار رشته ای رباط ها قرار گرفتند.

اما برخی از این رباط ها به جای اتصال استخوان ها به هم، می توانند به حفظ اندام های بدن کمک کنند مانند رحم که در لگن توسط بافت رباط ها نگه داشته می شود. همچنین اندام هایی مانند کبد، معده و روده توسط رباط ها در داخل بدن در کنار هم نگه داشته می شوند. وظیفه رباط ها در این اندام ها جلوگیری از پارگی و پیچ خوردن آن هاست و دارای مجاری لنفاوی و رگ های خونی هستند. شکل های مختلف رباط ها می تواند به صورت های رشته های کوتاه، نوارهای پهن و باریک و یا به شکل کمانی باشند.

انواع رباط ها

رباط ها می توانند به انواع مفصلی، فیبری و یا واقعی دسته بندی شوند. رباط های صفاتی و باقیمانده جنین نیز از انواع دیگر رباط ها می باشند. رباط زانو (اتصال دهنده استخوان ران به درشت نی )، رباط آرنج (اتصال انتهای تحتانی استخوان بازو با زند زیرین باعث تشکیل آن می شود)، رباط شانه (اتصال دهنده استخوان بازو به استخوان کتف و تیغه شانه)، رباط مچ پا (سه رباط دارد)، رباط مچ دست و انگشت (تعداد ۲۰ رباط هستند) و رباط های گردن و ستون فقرات، انواع رباط هایی هستند که در بدن انسان وجود دارد.

تاندون یا زردپی چیست

بافت تاندون ها که دارای ساختار رشته ای به حالت موازی هستند، محکم و انعطاف پذیر می باشند و به رنگ سفید متمایل به زرد می باشد. این بافت نیز از پروتئین های کلاژن ساخته شده و یک سمت آن به ماهیچه و سمت دیگر آن به استخوان متصل می شود. تاندون ها بافت هایی هستند که باعث حرکت مفصل ها می شوند. به عبارتی با انتقال نیروی عضله به استخوان ها، به حرکت آن ها کمک می کنند. به عنوان مثال تاندون های موجود در پاشنه آشیل، کمک به راه رفتن می کند و تاندون های کف دست به خم و جمع شدن انگشتان کمک می کند.

تفاوت رباط و تاندون در ساختار

در مورد ساختار تاندون ها می توان گفت که متشکل از دسته ها یا رشته های ریسمان گونه ای هستند که قرار گرفته در غلافی می باشند که توانایی حرکت جلو و عقبی در این غلاف ها را دارند. داخل این سیستم، مایعی به شکل مایع مفصلی از سلول های خاصی ترشح می شود. وجود این مایع کم شدن اصطکاک را به دلیل لزج کردن اطراف خود سبب می شود. بافت تاندون ها از نوع پیوندی متراکم می باشد که متشکل از دسته های فیبری کلاژن اولیه و ثانویه می باشند.

اما در ساختار رباط ها، لایه خارجی ادغام شده با پوشش اطرافی استخوان ها به نام اپی لیگامنت، اطراف آن را فرا گرفته است. در بخش داخلی رباط ها، رشته هایی که دارای الیاف فشرده می باشد، وجود دارد. وجود پیوندهای داخلی بین این دسته ها، باعث استحکام آن ها می شود. این دسته ها و رشته ها مانند رشته های تاندون ها، از جنس کلاژن بوده و به شکل موج دار در زیر میکروسکوپ پلاریزان قابل مشاهده هستند. اگر در ساختار رباط ها ریز شویم، به سلول هایی می رسیم که فیبروبلاست ها بیشترین آن ها بوده و ماتریکس سلولی آن ها را احاطه کرده است. ماتریکس خارج سلولی توسط همین سلول های رباط ها ساخته می شود. اما تعداد این سلول ها کم می باشد.

به طور کلی تفاوت رباط و تاندون در چیست

با این که هر دوی این بافت ها در بدن از نوع پیوندی و همبند بوده و دارای سلول های یکسانی به نام فیبروبلاست هستند، اما تفاوت های اساسی بین آن ها وجود دارد.

٭ مهمترین تفاوت بین آن ها این است که رباط ها یک استخوان را به استخوان دیگر وصل می کنند، در صورتی که تاندون ها، استخوان را به عضله متصل می کنند.

٭ رباط ها بافتی کشسان و انعطاف پذیر دارند در صورتی که تاندون ها دارای بافتی سخت اما قابل کشسان می باشند. در رباط ها خاصیت کشسانی سبب حرکت روانتر مفصل می شود.

٭ از نظر بافت ساختاری می توان گفت که هر دوی آن ها شبیه به هم و از بافت همبندی تشکیل شده اند. اما تفاوت آن ها در تراکم بافت آن ها می باشد که بافت رباط ها متراکم تر از تاندون ها و الیاف رشته های کلاژنی آن ها نیز پیچیده تر می باشد.

٭ رباط ها حرکت های  مفاصل را کم کرده و در واقع به ثابت نگه داشتن آن ها کمک می کند در صورتی که تاندون ها باعث حرکت مفاصل شده و به انواع حرکت های آن ها، یاری می رساند. همچنین رباط ها از در رفتگی و پیچ خوردن مفاصل جلوگیری می کند.

٭ فعالیت رباط ها به عنوان طناب هاب محکم، نسبت به تاندون ها بیشتر می باشد و این طناب ها می توانند خواص مکانیکی خود را مشترک با تاندون ها اجرا کنند.

٭ یک استخوان، می تواند رباط های زیادی داشته باشد در صورتی که یک تاندون فقط در یک سر هر عضله وجود دارد.

٭ رباط ها زرد رنگ بوده و دارای خون رسانی ضعیفی می باشند در صورتی که تاندون ها به رنگ سفید بوده ولی مانند رباط ها، خون رسانی ضعیفی دارند.

٭ در رباط ها محتوای پروتئوگلیکان به نسبت زیاد، ولی تاندون ها دارای محتوای پروتئوگلیکان کمی می باشند.

٭ در رباط ها، سلول های فیبروبلاست، به شکل پراکنده وجود داشته در صورتی که در تاندون ها این سلول ها به شکل یک ردیف مداوم قرار دارند.

٭ رباط ها دارای بسته بندی فشرده و متراکمی از بسته های موازی نامرتب هستند، اما در تاندون ها دسته های موازی از الیاف مرتب وجود دارد.

٭ رباط ها دارای سه دسته رباط های مفصلی، باقیمانده جنینی و رباط های صفاتی هستند اما در صورتی که تاندون ها را نمی توان به دسته های مشخص طبقه بندی کرد.

تفاوت رباط و تاندون در نوع آسیب های وارده بر آن ها

عوامل مختلفی می تواند موجب آسیب رساندن به رباط ها و تاندون ها شود. رباط ها می توانند در اثر فعالیت های سنگین، تصادف، فشارهای وارد شده بر قسمت های مختلف بدن مانند کمر، دست، پا و ضربه های وارده بر بدن، ورزش های مختلفی مانند دو، بسکتبال و دوچرخه، بیماری های مزمن و … دچار آسیب شوند. این صدمات که می تواند دارای درجات مختلفی باشد، نتیجه طریقه نشستن و خوابیدن های نامناسب، چرخش های ناگهانی و کارهای تکراری نیز می تواند باشد. کشیدگی رباط ها یکی از آسیب هایی است که در نتیجه رگ به رگ شدن، ایجاد می شود.

پارگی رباط ها از آسیب های جدی آن ها می باشد که در نتیجه حرکات ورزشی ایجاد می شود. توقف ناگهانی، ضربه مستقیم شدید به زانو، کاهش ناگهانی سرعت و تغییر جهت و عوامل دیگر می تواند باعث ایجاد پارگی در رباط ها شود. تورم، صدای پاپ در زانو و ناتوانی در فعالیت ها می تواند از علایم این پارگی باشد که با تصویر برداری اشعه X می توان آن را تشخیص داد.

اما تاندون ها در نتیجه فعالیت های ورزشی مکرر و زیادی که در حین آماده نبودن بدن، انجام می شود، آن را دچار آسیب و یا حتی پارگی می کند. از عوامل دیگر آسیب تاندون ها می توان به بیماری های استخوانی، عفونت حاصل از گازگرفتگی حیوانات، افزایش سن، حرکت های سنگین، حالت نامناسب برای نشستن، بلند شدن و کار کردن، آماده نبودن بدن قبل از ورزش و … را نام برد. اگر پارگی در تاندون ها در حد کامل باشد باید با عمل جراحی درمان شود ولی در آسیب های کم، می تواند با استراحت و بدون عمل جراحی درمان شود. در برخی از آسیب های تاندون ها نیاز به پیوند و برداشتن تاندون از یک قسمت بدن و جای دادن در قسمت دیگر بدن است.

شباهت تاندون و رباط چیست علوم هشتم

رباط ها و تاندون ها هر دو از بافت همبند فیبری تشکیل شده اند و این تنها شباهت آنهاست. با این حال، تفاوت های تاندون و رباط زیادی وجود دارد. رباط ها ساختارهای نواری متقاطع هستند که به اتصال استخوان ها به یکدیگر کمک می کنند و در نتیجه مفاصل را تثبیت می کنند. از سوی دیگر، تاندون ها در هر انتهای عضله قرار دارند و می توانند در سراسر بدن یافت شوند. به عنوان مثال، تاندون آشیل – بزرگترین تاندون بدن – ماهیچه ساق پا را به استخوان پاشنه می چسباند. علاوه بر این، تاندونی در شانه به نام تاندون روتاتور کاف وجود دارد که به چرخش صحیح شانه کمک می کند.

تاندون ها به چسبیدن ماهیچه به استخوان کمک می کنند و به شما اجازه می دهند اندام خود را آزادانه حرکت دهید. آنها همچنین به عنوان ضربه گیر عمل می کنند و از صدمات وارده به عضله هنگام پریدن، دویدن یا شرکت در سایر تمرینات یا فعالیت های سخت جلوگیری می کنند. تاندون ها را می توان در سراسر بدن یافت. آنها کششی نیستند و در برابر پارگی بسیار مقاوم هستند. اگر پارگی در تاندون ها وجود داشته باشد، معمولاً به سرعت بهبود نمی یابد.

بسته به اینکه به کدام ماهیچه ها متصل هستند، قطر و شکل تاندون ها متفاوت است. ماهیچه ‌هایی که نیروی زیادی تولید می ‌کنند معمولاً تاندون ‌های پهن ‌تر و کوتاه‌ تری دارند، در حالی که عضلات با حرکات ظریف‌تر معمولاً به تاندون ‌های نازک ‌تر و طولانی ‌تر متصل می ‌شوند.

رباط ها نوارهای بافتی هستند که به اتصال و نگه داشتن استخوان ها و مفاصل در جای خود کمک می کنند. رباط ها چندین عملکرد مهم را انجام می دهند که حرکت مناسب را تقویت می کند. آنها به مفصل اجازه می دهند در جهت خاصی حرکت کند.