آنچه درباره پدیده کسوف یا خورشید گرفتگی باید بدانید!

خورشید گرفتگی یا کسوف یک پدیده طبیعی است که هنگام حرکت ماه در مدار خود بین زمین و خورشید ، رخ می دهد. در واقع کسوف زمانی اتفاق می افتد که خورشید و ماه در ارتباط با یکدیگر هستند که به آن ماه نو گفته می شود. یا کسوف یا خورشید گرفتگی در درس علوم پابه چهارم یا هشتم آشنا باید شده یاشید اگر ماه فقط کمی به زمین نزدیکتر باشد و در همان صفحه بچرخد، و چرخش آن به صورت دایره ای باشد، ما هر ماه شاهد پدیده کسوف خواهیم بود. مدار قمری نسبت به مدار زمین بیضی شکل و مورب می باشد، بنابراین سالانه فقط میتوانیم ۵ خورشید گرفتگی ببینیم. با توجه به شکل هندسی خورشید، ماه و زمین، جلوی خورشید به طور کامل یا جزئی پوشیده خواهد شد.

خورشید گرفتگی یا کسوف چیست ؟

در هنگام کسوف، سایه ماه ( که به دو قسمت تقسیم می شود: نیمه تاریک اومبرا، و نیمه روشن تر پنومبرا) در سطح زمین حرکت می کند. یادتان باشد در هنگام خورشید گرفتگی، هرگز به طور مستقیم به آن نگاه نکنید. نور خورشید میتواند به چشمان شما آسیب برساند.

حقایق درباره خورشید گرفتگی

• با توجه به شکل هندسی خورشید، ماه و زمین ، سالانه ۲ تا ۵ خورشید گرفتگی رخ می دهد.
• خورشید گرفتگی کامل ، زمانی اتفاق می افتد که ماه به طور کامل خورشید را پنهان کند به طوری که فقط هاله خورشیدی قابل مشاهده باشد.
• خورشید گرفتگی کامل هر ۱-۲ سال اتفاق می افتد، به همین دلیل رویداد طبیعی بسیار نادر و هیجان انگیزی می باشد.
• طولانی ترین خورشید گرفتگی یا کسوف ، حدود ۷.۵ دقیقه طول می کشد.
• عرض مسیر خورشید گرفتگی کامل معمولا حدود ۱۶۰ کیلومتر می باشد و میتواند از ناحیه ای از سطح زمین با طول حدود ۱۰۰۰۰ مایل را به سرعت طی کند.
• معمولا کسوف های یکسان، پس از ۱۸ سال و ۱۱ روز اتفاق می افتد. این دوره ۲۲۳ ماهه هلالی را ساروس می نامند.
• در طول خورشید گرفتگی کامل ، شرایط در مسیر آن به سرعت میتواند تغییر کند. دمای هوا کاهش یافته و منطقه بلافاصله تاریک می شود.
• اگر هر سیاره دیگری به هنگام خورشید گرفتگی در آسمان باشد، به شکل نقاط نورانی دیده می شوند.

انواع خورشید گرفتگی

خورشید گرفتگی کامل

خورشید گرفتگی کامل زمانی اتفاق می افتد که ماه به طور کامل ، قرص خورشید را بپوشاند و پنهان کند. در یک کسوف کلی ، باریک ترین بخش مسیر ( جایی که خورشید به طور کامل مسدود شده و ماه سایه ای تاریک ایجاد می کند ( به نام اومبرا) که به آن منطقه تمامیت گفته می شود.

ناظران در این مسیر یک خورشید تاریکی را می بینند ( که به آن حفره ای در آسمان گفته می شود) که درخشش هاله خورشید در فضا گسترش می یابد. یک پدیده به نام نوردانه های بیلی رخ می دهد که در آن نقاط روشنی روی سطح ماه به چشم می خورد. اگر خورشید فعال باشد، ناظران میتوانند برجستگی های خورشیدی، حلقه های نور و اشعه های آن را ببینند. یک خورشید گرفتگی کامل تنها زمانی است که میتوان با چشم غیر مسلح به آن نگاه کرد. سایر خورشید گرفتگی ها ، حتی کسوف جزئی را باید با فیلترهای خورشیدی مخصوص مشاهده کرد تا از آسیب رسیدن به چشم جلوگیری شود.

خورشید گرفتگی کامل همیشه از روی زمین قابل مشاهده نیست. در گذشته که ماه بیش از حد به زمین نزدیک بوده ، در طول کسوف به طور کامل ، قرص خورشید را می پوشانده است. با گذشت زمان، مدار ماه به بیش از ۲ سانتی متر در هر سال تغییر کرده است. چرخش ماه ادامه خواهد یافت تا زمانی که عریض تر شود و شاید در ۶۰۰ میلیون سال دیگر ، خورشید گرفتگی کامل دیگر اتفاق نخواهد افتاد. در آینده ، مردم فقط شاهد خورشید گرفتگی جزئی و حلقوی خواهند بود.

خورشید گرفتگی حلقوی

خورشید گرفتگی همیشه کامل نیست! وقتی که ماه در مدار خود، بیش از حد معمول فاصله داشته باشد، برای پوشاندن قرص خورشید به طور کامل بسیار کوچک است. در طی چنین رویدادی، یک حلقه نور روشن از خورشید در اطراف ماه نمایان می شود. به این نوع از خورشید گرفتگی ، کسوف حلقه ای گفته می شود. این واژه از کلمه لاتین “annulus” به معنای حلقه می اید.

دوره خورشید گرفتگی حلقوی در طول چنین رویدادی، میتواند از ۵ تا ۶ دقیقه و حتی ۱۲ دقیقه طول بکشد. در این صورت، حتی اگر سطح خورشید با ماه پوشیده شود، باز هم حلقه نور بسیار تابانی ساطع می شود که نمیتوان به طور مستقیم به آن نگاه کرد. بنابراین طی تماشای این رویداد از عینک های مخصوص خورشید گرفتگی استفاده کنید.

خورشید گرفتگی جزئی

یک خورشید گرفتگی جزئی ، زمانی رخ می دهد که زمین از طریق پنومبرا (قسمت روشن تری از سایه ماه) حرکت می کند، همانطور که ماه بین زمین و خورشید در حرکت است. ماه به طور کامل ، قرص خورشید را پنهان نمی کند و نمی پوشاند. با توجه به موقعیت مکانی شما در طول کسوف جزئی، ممکن است یک لکه نور نقره ای رنگ از خورشید را ببینید و یا یک خورشید گرفتگی کامل!!

حتما به یاد داشته باشید که برای تماشای خورشید گرفتگی به طور ایمن از فیلترهای تایید شده استفاده کنید و یا روش های غیر مستقیم مثل تاباندن نور خورشید از طریق یک تلسکوپ روی یک کاغذ یا مقوای سفید را امتحان کنید. هرگز برای مشاهده کسوف از تلسکوپ استفاده نکنید، مگر اینکه دارای فیلترهای مناسب باشد. کوری و آسیب شدید چشم از عوارض تماشای خورشید گرفتگی با چشم غیر مسلح می باشد.

خورشید گرفتگی ترکیبی

همانطور که در بخش قبلی اشاره شد، در طول یک خورشید گرفتگی ترکیبی ، برخی از مکان های روی زمین میتوانند یک خورشید گرفتگی کامل را مشاهده کنند ، در حالی که برخی دیگر به دلیل گردی زمین، یک کسوف حلقوی را شاهد باشند. بنابراین خورشید گرفتگی ترکیبی به دلیل شکل هندسی زمین و فاصله افراد مختلف تا ماه رخ می دهد.

خورشید گرفتگی بعدی چه زمانی رخ می دهد؟

کسوف میتواند هر سال رخ بدهد و یک رویداد کاملا قابل پیش بینی می باشد. میتوانید با استفاده از سایت های آنلاین روز دقیق خورشید گرفتگی را همچون خسوف بدانید.