هر آنچه درباره پدیده خسوف یا ماه گرفتگی باید بدانید!
پدیده خسوف یا ماه گرفتگی هنگامی که زمین سایه خود را روی ماه می اندازد، یک منظره تماشایی به وجود می آورد. خب این اتفاق چند وقت یکبار رخ میدهد و از کجا میتوان آن را تماشا کرد؟
حتما تابحال اسم پدیده کسوف یا خورشید گرفتگی را نیز شنیده اید یا درس علوم پابه چهارم یا هشتم با آن آشنا شده اید : وقتی که بر اساس موقعیت مکانی ما در زمین، ماه از مقابل خورشید عبور می کند، جلوی آن را می گیرد و برای چندین دقیقه ، در سیاره زمین ، روز را به شب تبدیل می کند. و اما پدیده خسوف یا ماه گرفتگی، چگونه رخ می دهد، ماه گرفتگی بعدی کی رخ میدهد و چگونه میتوان آن را دید؟ با ما همراه باشید تا از سیر تا پیاز پدیده خسوف یا ماه گرفتگی را برای شما شرح دهیم.
خسوف یا ماه گرفتگی چیست ؟
در واقع زمانی که خسوف رخ می دهد ، اگر روی کره ماه ایستاده باشید، خواهید دید که زمین جلوی ماه را گرفته است. این شامل عبور ماه از سایه زمین می شود و در آن هنگام هر سه آنها با هم همتراز می شوند. درست همانطور که در طی کسوف یا خورشید گرفتگی ، بخشی از زمین از سایه ماه عبور می کند. و در این حین ، تغییرات عجیبی در ظاهر آن بوجود می آید.
انواع ماه گرفتگی
به طور کلی سه نوع ماه گرفتگی وجود دارد: ماه گرفتگی کامل، ماه گرفتگی پنومبرال و ماه گرفتگی جزئی
برای درک تفاوت بین آنها، باید اول درباره عملکرد سایه زمین بدانیم. همانطور که سیاره ما ، نور خورشید را مسدود می کند، دو سایه مختلف را می اندازد. اولی یک سایه بزرگتر است که با زاویه ای از زمین گسترش می یابد، که به آن پنومبرا گفته می شود. درست در پشت زمین هم ، یک سایه باریک تر و تیره تر، به نام اومبرا ، وجود دارد.
ماه گرفتگی کامل
این اتفاق زمانی می افتد که ماه از سایه Umbral زمین عبور می کند، که منجر به قرمز شدن ماه می شود. گاها به این پدیده “ماه خونین” گفته می شود، هر چند ستاره شناسان زیاد علاقه ای به استفاده از این واژه ندارند. در واقع این واژه بیشتر به طالع بینی مربوط می شود.
ماه گرفتگی پنومبرا
هنگامی که ماه از سایه خارجی عبور می کند، آن را ماه گرفتگی یا خسوف پنومبرا می نامیم. تاثیرات قابل توجهی در طول ماه گرفتگی پنومبرا رخ نمی دهد. فقط کمی ماه تاریک تر می شود و حتی با تلسکوپ هم به سختی میتوان آن را دید.
ماه گرفتگی جزئی
همانطور که از نامش پیداست، ماه گرفتگی جزئی زمانی رخ می دهد که خورشید، زمین و ماه در یک راستا قرار نگیرند. بنابراین تنها بخشی از ماه از سایه Umbral زمین عبور می کند و بخشی از آن قرمز می شود.
ماه خونین یا خسوف قرمز چیست ؟
ماه بر اثر گرفتگی و به دلیل نحوه تعامل نور خورشید با جو زمین، قرمز می شود. با برخورد به جو، طول موج های کوتاهتری از نور باه رنگ آبی به بیرون پراکنده می شوند. طول موجهای بلندتر با رنگ قرمز با برخورد به اومبرا ، شکسته می شوند. هنگامی که این امواج به سطح ماه برخورد می کنند، آن را به رنگ قرمز در می آورند.
خسوف خونین گرگینه چیست ؟
افراد مختلف برای ماه گرفتگی کامل، با توجه به زمانی که رخ می دهد، واژه های مختلفی به کار می برند. فاصله زمین تا ماه از ۳۶۰۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰۰ کیلومتر ،در طول چرخش ماه تغییر می کند. وقتی که ماه در نزدیکترین موقعیت قرار دارد، در آسمان کمی بزرگتر و روشن تر به نظر می رسد و به آن اَبَر ماه گفته می شود.
بنابراین ماه گرفتگی کامل در این دوره زمانی، به “ابرماه گرگ خونین” معروف است. در واقع در ۲۱ ژانویه ۲۰۱۹ ، یک ماه گرفتگی کامل در اولین ماه کامل سال رخ داد. از آنجایی که این ماه را ماه گرگ می نامند، به این ماه گرفتگی لقب خسوف گرگینه داده شد.
آیا نگاه کردن به ماه گرفتگی به چشمانمان آسیب می زند؟
نکته جالبی که درباره تمام انواع ماه گرفتگی باید بدانید ، این است که بر خلاف خورشید گرفتگی، میتوان به راحتی با چشم غیر مسلح آن را تماشا کرد. چرا که خسوف تنها نور خورشید را منعکس می سازد_درخشان تر از ماه کامل نمی شود که قطعا شما بارها آن را نگریسته اید.
بهترین نما برای تماشای ماه گرفتگی کدام است؟
برای اینکه بتوانید از بهترین نما به تماشای ماه گرفتگی بپردازید، باید هنگام پدیده خسوف ، هوا تاریک، آسمان صاف و بدون ابر باشد. هیچ تجهیزات خاصی لازم نیست. سعی کنید نوری که در مجاورت شما هست را کاهش دهید و در نقطه ای قرار بگیرید که ساختمان های بلند و درختان، دید شما را سد نکنند.
ماه گرفتگی به طور کلی میتواند چندین ساعت طول بکشد ولی زمانی که ماه به طور کلی در سایه زمین قرار می گیرد، معمولا فقط یک ساعت طول می کشد.
چرا ماه گرفتگی ، هر ماه رخ نمی دهد؟
ماه گرفتگی فقط زمانی که ماه کامل باشد رخ می دهد، یعنی زمانی که خورشید، زمین و ماه در یک راستا قرار می گیرند. اما علیرغم اینکه فقط ۲۹.۵ روز طول می کشد تا ماه دور زمین بچرخد و یک چرخه از ماه کامل تا ماه کامل بعدی را به پایان برساند، به طور متوسط در هر سال ، فقط سه بار ماه گرفتگی رخ می دهد.
حقایق جالب درباره خسوف
• گرفتگی ها میتواند از هر چند میلیون سال تا چند میلیارد سال متفاوت باشد. ماه با سرعت ۱.۶ اینچ هر سال از زمین دور می شود. این در نهایت منجر به تغییر در نحوه ظهور سایه زمین در چهره ماه می شود.
• ماه گرفتگی نسبت به خورشید گرفتگی بیشتر اتفاق می افتد، زیرا سایه ایجاد شده توسط زمین کمی بزرگتر از ماه است.
• در دوران باستان، ماه گرفتگی کامل یا ناپدید شدن ماه را دلیل خشم خدایان می دانستند.
• در سراسر کره زمین، افراد بیشتری میتوانند ماه گرفتگی را تماشا کنند ، در صورتی که در پدیده خورشید گرفتگی ، عده کمتری قادر به تماشای آن هستند.
• مدت زمان ماه گرفتگی با توجه به سایه زمین متغیر می باشد. به گفته دانشمندان، ماه گرفتگی نمیتواند بیشتر از سه ساعت و چهل دقیقه طول بکشد. البته برخی از گرفتگی ها میتوانند تنها در طول ۲۵ دقیقه رخ دهند.
