آبکاری معکوس چیست و چگونه انجام می شود؟
آبکاری معکوس برای جداسازی روکش طلا و نقره استفاده شده بر روی قطعات فلزی مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. این فرآیند برخلاف آبکاری معمولی که فلزات مختلف را روکش می زند برای حل کردن روکش مورد استفاده قرار می گیرد تا بتوان فلزات ارزشمند مانند طلا یا نقره را مجددا بازیافت کرد.
در این فرآیند از اسیدهای قوی مانند اسید سولفوریک و اسید نیتریک استفاده می شود و یک روش مقرون به صرفه و تقریبا ساده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با فرآیند آبکاری معکوس در ادامه مقاله با ما در نشریه جهان شیمی فیزیک همراه باشید.
آبکاری معکوس برای بازیافت طلا
فلز طلا معمولا برای ساخت سکه های طلا و جواهرات مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این خواصی همچون مقاومت در برابر خوردگی ، رسانایی خوب و چکش خواری آنرا به یک فلز عالی برای استفاده در وسایل الکترونیکی تبدیل کرده است.
بنابراین وقتی که وسایل الکترونیکی مستعمل شده و دیگر قابل استفاده نمی باشند باید این فلز ارزشمند را مجددا بازیافت کرد که یکی از پرکاربردترین روش ها برای بازیافت طلا از این تجهیزات آبکاری معکوس است.
البته همه وسایل الکترونیکی حاوی طلا نیستند. در این تجهیزات واحدهای پردازش مرکزی (CPU) ، پین ها و انواع مختلف بوردهای مدار مواردی هستند که ممکن است حاوی طلا باشند ، بورد های مدار برای این نوع بازیافت بسیار مطلوب هستند.
این روش شامل استفاده از یک محلول شیمیایی و جریان الکتریسیته برای جداسازی طلا است . البته آبکاری معکوس را می توان برای بازیافت هر نوع فلز دیگری مورد استفاده قرار داد.
آبکاری معکوس برای بازیافت طلا چگونه انجام می شود؟
این فرآیند توسط یک روش دستی و ساخت وسیله ای به نام سلول اسید سولفوریک انجام می شود که از ۳ بخش مخزن ، الکترولیت و یک منبع تغذیه تشکیل شده است. در این سلول از اسید سولفوریک غلیظ ۹۵% ، کمی آب مقطر و گلیسیرین به عنوان الکترولیت استفاده می شود. دمای این الکترولیت در حین کار باید به ۵۰ تا ۶۰ درجه سانتی گراد برسد.
در این سلول شمش سرب به عنوان آند و فلز آبکاری شده در کاتد قرار می گیرد. پس از برقراری جریان طلا به صورت یک پودر سیاه رنگ همراه با مقداری ناخالصی در ظرف الکترولیت رسوب می کند. این پودر سپس جمع آوری شده و با تیزاب کاری بازیافت می شود.
آبکاری معکوس برای بازیافت نقره چگونه انجام می شود؟
بازیافت نقره با سلول اسید سولفوریک تقریبا شبیه بازیافت طلا می باشد. در این سلول الکترولیت شامل اسید نیتریک غلیظ و اسید سولفوریک غلیظ است که به ترتیب ۱۰ و ۹۰ درصد الکترولیت را تشکیل می دهند. در این سلول شمش سرب به عنوان کاتد و فلز آبکاری شده در آند قرار می گیرد. پس از برقراری جریان الکتریکی نقره از سطح مس یا هر فلز دیگری جدا شده و در الکترولیت ته نشین می شود.
از آبکاری معکوس برای چه قطعات الکترونیکی می توان استفاده کرد؟
از این روش می توان برای بازیافت طلای بکار رفته در پین های الکترونیکی استفاده کرد که از مس و نیکل ساخته شده اند و با طلا روکش شده اند. چون مس و نیکل در اسید سولفوریک حل نمی شوند می توان با آبکاری معکوس روکش طلا را جداسازی کرد. البته مقدار طلای بکار برده شده در این پین ها بسیار کم است از اینرو اسید کاری و تیزاب کاری آنها خیلی به صرفه نیست.
بطورکلی می توان قطعات الکترونیکی ساخته شده از مس ، نیکل یا برنج آبکاری شده با طلا را با این روش بازیافت کرد.
ایمنی و خطرات آبکاری معکوس
استفاده از اسید سولفوریک داغ و غلیظ در این روش به عنوان الکترولیت با خطراتی همراه است که باید با حفظ نکات ایمنی آنرا به حداقل رساند. یکی دیگر از مشکلات این روش زمان بر بودن آن است زیرا این فرآیند بسیار طولانی است و زمان زیادی از شما می گیرد.
