آنتی بیوتیک چیست و از فواید و عوارض آن چه می دانید؟

آنتی بیوتیک به دارویی اطلاق می شود که باکتری ها را از بین می برد یا سرعت رشد آنها را کاهش می دهد. آنتی بیوتیک ها شامل مجموعه ای از داروهای قدرتمند هستند و برای درمان بیماری های ناشی از باکتری ها استفاده می شوند.

انواع آنتی بیوتیک موجود به دو روش عمل می کنند. برخی از آنها آنتی باکتریال هستند و مانند پنی سیلین باکتری ها را از بین می برد. این داروها معمولاً با اختلال در تشکیل دیواره سلول باکتریایی و یا در محتوای سلول آنها را از بین می برند. برخی دیگر باکتریواستاتیک هستند و  از تکثیر باکتری ها جلوگیری می کنند.

با اینحال این داروها نمی توانند عفونت های ویروسی مانند کرونا ، سرماخوردگی ، آنفولانزا و بیشتر سرفه ها را درمان کنند. در این مقاله از نشریه جهان شیمی فیزیک توضیح خواهیم داد که آنتی بیوتیک چیست ، چگونه کار می کند و چه عوارضی دارد لطفا در ادامه همراه ما باشید.

تاریخچه تولید و مصرف آنتی بیوتیک

هنگام ورود باکتریها به بدن قبل از اینکه باکتری ها تکثیر شده و علائم ایجاد کنند ، سیستم ایمنی بدن می تواند آنها را از بین ببرد. گلبول های سفید خون (WBC) باکتری های مضر را مورد حمله قرار می دهند و حتی در صورت بروز علائم ، سیستم ایمنی بدن معمولاً می تواند با آنها کنار آمده و با عفونت مبارزه کند.

با این حال  گاهی اوقات تعداد باکتری های مضر بسیار زیاد است و سیستم ایمنی بدن نمی تواند با همه آنها مبارزه کند. در این وضعیت آنتی بیوتیک ها مفیدترین داروها برای از بین بردن عفونت باکتریایی هستند.

قبل کشف این داروها درمان عفونت ها اساساً بر اساس فرهنگ عامه دارویی انجام می شد. بیش از ۲۰۰۰ سال پیش مخلوط هایی با خواص ضد میکروبی در معالجه عفونت ها مورد استفاده قرار می گرفتند. بسیاری از فرهنگ های باستان از جمله مصریان باستان و یونان باستان ، از کپک و مواد گیاهی برای درمان عفونت استفاده می کردند. مومیایی های نوبیایی که در دهه ۱۹۹۰ مورد مطالعه قرار گرفتند حاوی مقادیر قابل توجهی تتراسایکلین بودند. آبجویی که در آن زمان تولید می شد منبع تولید آنتی بیوتیک های اولیه بود.

بهتر است بدانید

استفاده از این داروها در پزشکی مدرن با کشف آنتی بیوتیک های مصنوعی مشتق شده از رنگ ها آغاز شد. اولین آنتی بیوتیکی که تولید شد پنی سیلین بود. آنتی بیوتیک های مبتنی بر پنی سیلین مانند آمپی سیلین ، آموکسی سیلین و پنی سیلین G هنوز برای درمان انواع عفونت ها در دسترس هستند و تاریخچه مصرف طولانی دارند.

البته در حال حاضر چندین نوع آنتی بیوتیک مدرن نیز در دسترس است و فقط با نسخه پزشک در اکثر کشورها قابل تهیه هستند. آنتی بیوتیک های موضعی حتی به  شکل کرم ها و پمادهای بدون نسخه (OTC) نیز در داروخانه ها فروخته می شوند و جز جدایی ناپذیری از زندگی ما شده اند.

طبقه بندی آنتی بیوتیک

این داروها معمولاً بر اساس مکانیسم عملکرد ، ساختار شیمیایی یا طیف فعالیت آنها طبقه بندی می شوند. این داروها اکثرا عملکردهای باکتریایی یا فرآیندهای رشد را هدف قرار می دهند. آنها دیواره سلولی باکتریایی (پنی سیلین ها و سفالوسپورین ها) یا غشای سلولی (پلی میکسین ها) را هدف قرار می دهند ، یا با آنزیم های ضروری باکتریایی (ریفامایسین ها ، لیپیرایمایسین ها ، کینولون ها و سولفونامیدها) تداخل می کنند و فعالیت ضد باکتری دارند.

مهارکننده های سنتز پروتئین (ماکرولیدها ، لینکوزامیدها و تتراسایکلین ها) معمولاً باکتریواستاتیک هستند (به استثنای آمینو گلیکوزیدهای باکتری کش) و کاربرد گسترده ای دارند. طبقه بندی بیشتر براساس ویژگی هدف آنها انجام می شود. آنتی بیوتیک های با طیف محدود  انواع خاصی از باکتری ها مانند گرم مثبت و منفی را هدف قرار می دهند ، در حالی که آنتی بیوتیک های با طیف گسترده، طیف وسیعی از باکتری ها را تحت تأثیر قرار می دهند.

به دنبال یک وقفه ۴۰ ساله در کشف کلاس های ترکیبات آنتی باکتریال، چهار کلاس جدید آنتی بیوتیک در اواخر دهه ۲۰۰۰ و اوایل سال ۲۰۱۰ به استفاده بالینی معرفی شد که شامل  لیپوپپتیدهای حلقوی (مانند داپتومایسین) ، گلیسایکلین ها (مانند تیگسیکلین) ، اگزازولیدینون ها (مانند لاینزولید) و لیپیرارمایسین (مانند فیداکسومایسین) هستند.

فواید مصرف آنتی بیوتیک

این داروها در برابر عفونت های ناشی از میکروارگانیسم ها موثر هستند و برخی از آنها در برابر انواع مختلف بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرند و می توانند زندگی انسان را نجات دهند. این داروها می توانند باکتری های موجود در بدن را از بین ببرند و به عنوان دارو برای مقابله با بیماری های مختلفی استفاده می شوند که ناشی از میکروارگانیسم های مضر هستند.

یکی از مزایای مهم این داروها این است که به سلول های طبیعی بدن آسیب نمی رسانند و تنها میکروارگانیسم های عامل بیماری را از بین می برند اما آنتی بیوتیک ها برای حمله به سلولهای انسانی نیز جهت درمان سرطان در حال حاضر ساخته شده است.

این داروها عوارض جانبی گوارشی کمی دارند و می توانند به طور گسترده در تمام گروه های سنی استفاده شوند. مصرف اینها در دوران بارداری نیز ایمن است و هنگام نفوذ بافتی و داخل سلولی مشکلی ایجاد نمی کنند. همچنین مقادیر کمی از این ترکیبات به عنوان مواد نگهدارنده غذا استفاده می شوند.

مضرات و عوارض مصرف آنتی بیوتیک

این داروها ها قبل از تأیید برای استفاده بالینی، از نظر هرگونه اثر منفی غربال می شوند و معمولاً بی خطر و قابل تحمل تلقی می شوند. با این حال ، برخی از آنتی بیوتیک ها با توجه به نوع ، میکروب های مورد هدف و وضعیت بیمار با دامنه وسیعی از عوارض جانبی منفی همراه بوده اند.

عوارض جانبی ممکن است خصوصیات دارویی یا سم شناسی آنتی بیوتیک را منعکس کند و یا حساسیت بیش از حد یا واکنش های آلرژیک را در بر داشته باشد. عوارض جانبی از تب و حالت تهوع تا واکنشهای آلرژیک از جمله فوتودرماتیت و آنافیلاکسی متغیر است.

عوارض جانبی شایع شامل اسهال است که در نتیجه اختلال در ترکیب فلور روده ایجاد می شود. مصرف پروبیوتیک در طول دوره درمان با آنتی بیوتیک می تواند به جلوگیری از اسهال ناشی از این داروها کمک کند. آنتی باکتریال ها همچنین می توانند روی فلور واژن تأثیر بگذارند و ممکن است منجر به رشد بیش از حد گونه مخمر های تیره کاندیدا در ناحیه واژن شود.

قویترین قرص آنتی بیوتیک

قوی ترین آنتی بیوتیک ها آنهایی هستند که طیف گسترده ای از باکتریها را از بین می برند و هنوز دچار مقاومت دارویی نشده اند. برخی از قویترین ترکیبات آنتی باکتریال مورد استفاده در جهان عبارتند از آمیکاسین ، سفکسیم ، کلاریترومایسین ، مترونیدازول ، کوآموکسی کلاو و سفتریاکسون.

آنتی بیوتیک طبیعی

آنتی بیوتیک طبیعی به دسته ای از خوراکی ها اطلاق می شود که می توانند خواص آنتی باکتریال قوی ارائه دهند و عفونت های موجود در بدن را از بین ببرند. از معروف ترین ترکیبات ضد میکروب طبیعی می توان به عسل و سیر اشاره کرد که خواص آنتی باکتریال آنها کاملا اثبات شده است. علاوه بر این اسانس آویشن و پونه کوهی نیز خواص آنتی باکتریال قوی ارائه می دهند و می توان عفونت های کوچک را با آنها درمان کرد.