خلط خونی چرا ایجاد می شود؟ | دارو و درمان خلط خونی

امروز در این مطلب از نشریه الکترونیکی جهان شیمی فیزیک قصد داریم تا شما را با خلط خونی و راه های درمانی آن آشنا کنیم. خلط خونی یکی از نگران کننده ترین اتفاقاتی است که می تواند افراد را به خود درگیر کند. وجود خون در خلط سبب می شود تا فرد نگران سلامتی خود شده و احساس کند که به بیماری لاعلاجی دچار شده است. در این مطلب از نشریه الکترونیکی جهان شیمی فیزیک قصد داریم تا شما را با همه چیز در رابطه با خلط خونی آشنا کنیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

لازم به ذکر است شما در نشریه ی الکترونیکی جهان شیمی فیزیک می توانید اطلاعات بسیار کامل و مفیدی در رابطه با انواع داروها به دست آورید. کافی است در کادر جستجو که در قسمت سمت چپ و بالای صفحه ی اصلی سایت قرار گرفته است، نام داروی خود را وارد کرده و مقالات مربوط به آن را بخوانید. اگر به دنبال اطلاعات دارویی خاص هستید و مطلبی در رابطه با آن در سایت ما نیست، لطفا در قسمت بیان دیدگاه ها عنوان کرده تا مقاله ی کاملی در رابطه با آن برای شما قرار دهیم.

برای مثال خواندن مطلبی در رابطه با شب ادراری را به شما پیشنهاد می کنیم. برای مطالعه ی این مقاله ی ارزشمند اینجا کلیک کنید.

خلط خونی چیست

در زبان علمی، به خلط خونی هموپتزی گفته می شود. این عارضه نام حالتی است که دفع خون از مجاری تنفسی اتفاق می افتد. خونی که در خلط دیده می شود، می تواند در حد رگه های خون و یا در حجم بسیار زیاد باشد. اگر حجم خون در هر بار تخلیه ی خلط بیشتر از ۱۰۰ سی سی و یا بیشتر از ۶۰۰ سی سی در شبانه روز باشد، خطرناک است و مشکل جدی محسوب می شود.

البته همیشه این خلط خونی دلیل بروز مشکل در سیستم تنفسی نیست. گاهی به دلیل خونریزی دستگاه گوارش، خلط خونی بروز می کند. در این حالت به آن هماتمز (بالا آوردن خون از سیستم گوارشی) می گویند. تشخیص این که خلط خونی از کدام نوع است، بسیار مهم است و در روند درمان اثرگذار است.

یک بار دیگر این دو نوع خونریزی را با هم بررسی می کنیم:

هموپتزی به شرایطی گفته می شود که منشا خون از ریه باشد به رنگ قرمز روشن، کف آلود و گاهی همراه با مخاط است که می تواند پس از سرفه ‌ی مداوم یا عفونت ریوی ایجاد شده باشد.

هماتمز به شرایطی گفته می شود که اگر خون دفع شده از دستگاه گوارش باشد به رنگ قرمز تیره بوده و با علائمی مانند تهوع و استفراغ یا دفع مدفوع تیره و قیری رنگ همراه است. همچنین ممکن است بیمار شرح حالی از مصرف زیاد الکل یا بیماری کبدی بدهد این بیماران معمولا از سوء هاضمه نیز شکایت می کنند.

علائم خلط خونی چیست

مانند هر بیماری دیگری، خلط خونی نیز علائمی دارد که به شرح زیر گزارش شده اند:

درد قفسه ی سینه

تنگی نفس (حتی در فعالیت معمول)

تهوع و استفراغ

افزایش ضربان قلب

تب

مهم ترین دلایل بروز خلط خونی چیست

برای این که بدانید دلیل خلط خونی شما چه می تواند باشد، این قسمت از مقاله را به دقت مطالعه کنید. دلایل بروز خلط خونی متعدد است. گاهی اوقات می تواند دلیل بروز یک مشکل جدی باشد. از جمله این مشکلات جدی می توان به عفونت، سرطان، آسیب به رگ های خونی و بیماری های ریوی اشاره کرد. در اکثر مواقع، خونی نیاز به ارزیابی دارد مگر اینکه به دنبال برونشیت (التهاب راه های هوایی) ایجاد شده باشد؛ زیرا در این حالت بیمار خود به خود بهبود می یابد.

در ادامه این بخش، مهم ترین و شایع ترین دلایل دیده شدن خون در خلط را مورد بررسی قرار داده ایم:

برونشیت(حاد و مزمن)

به التهاب مجاری هوایی (نای، نایژه ها و برونشیول) برونشیت گفته می شود که به دنبال عفونت توسط باکتری ها و ویروس ها یا دراثرهوای آلوده و سیگار کشیدن ایجاد می شود. برونشیت شایع ترین علت خلط خونی است.

برونشکتازی

یک بیماری ریوی است که راه های هوایی ریه به صورت دائمی گشاد شده و یکپارچگی مخاط آن از دست رفته است. در این بیماری، بیمار معمولا علائمی مانند سرفه مزمن و خلط سینه دارد.

سرطان ریه

بیمار با علائمی مانند سرفه مزمن، درد قفسه سینه، کاهش وزن و خلط خونی مراجعه می کند.

کرونا

خلط خونی به خصوص در افرادی که با ویروس کویید-۱۹ درگیری ریوی دارند گزارش شده است. اما به عنوان یک نشانه ی ثابت و تکراری از کرونا شناخته نمی شود. اگر کرونا دارید؛ تنگی نفس و سرفه و تب به همراه سنگینی قفسه سینه دارید الزاما باید عکسی از ریه شما تهیه شود. اگر خلط خونی را نیز تجربه می کنید باید با پزشک ریه مشورت کنید.

مصرف ضد انعقادها

برای مثال مصرف بیش از حد داروی وارفارین می تواند موجب خونریزی وبه دنبال آن خلط خونی شود.

ذات الریه (پنومونی)

به عفونت بافت ریه پنومونی یا ذات الریه می گویند.

آمبولی ریه

به وجود لخته ی خون یا گاهی چربی در یکی از سرخرگ های ریوی که موجب تنگ شدن و یا انسداد کامل رگ می شود آمبولی ریه گفته می شود. بیمار با علائمی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه و خلط خونی مراجعه می کند.

نارسایی احتقانی قلب

هنگامی که ساختمان و عملکرد قلب دچار اختلال شود قلب در خون گیری و پمپاژ خون دچار مشکل می شود، که به آن نارسایی احتقانی قلب می گوییم. نارسایی احتقانی قلب غالبا به دنبال تنگی دریچه ی میترال ایجاد می شود.

اندومتریوز ریوی

رشد بافت اندومتر(بافت داخل رحمی) در جایی بیرون از رحم را اندومتریوز گویند. در اندومتریوز، بافت اندومتر همچنان به فعالیت خود ادامه داده و در هر دوره ی قاعدگی ضخیم شده و خون ریزی می کند. حال اگر این بافت در ریه باشد هر ماه با خلط خونی خود را نشان می دهد.

دلایل شایع دیگر

دیگر دلایل شایع بروز خلط خونی به شرح زیر گزارش شده اند:

بیماری های خود ایمنی و التهابی

سل (توبرکلوزیس)

ضربه و جراحت به قفسه ی سینه

ناهنجاری های شریانی وریدی ریه

مصرف کوکائین

تشخیص دلیل خلط خونی به چه صورت است

پزشک ابتدا باید بتواند با معاینه صحیح، منشا خلط خونی را پیدا کند. چرا که با توجه به این که منشا این عارضه سیستم تنفسی است یا گوارشی، درمان آن متفاوت خواهد بود. در این زمینه ابتدا سوالاتی از شما می پرسد که باید به صورت دقیق به آن ها پاسخ دهید. روند درمان خلط خونی به شرح زیر است:

 شرح حال و معاینه

اولین قدم گرفتن شرح حال ومعاینه توسط پزشک است که تا حدودی می تواند به تشخیص علل هموپتزی کمک کند.

 عکس قفسه سینه

دومین گام گرفتن عکس از قفسه سینه است که با آن می توان توده، تجمع خون یا مایع در قفسه سینه را تشخیص داد. با این وجود ممکن است عکس قفسه سینه در بیماری با خلط خونی نرمال باشد.

سی تی اسکن (CT scan)

سی تی اسکن نیز می تواند با ایجاد تصاویری با جزییات دقیق از ساختار ریه برای تشخیص برخی علل خلط خونی به پزشک کمک کند.

 برونکوسکوپی

در برونکوسکوپی پزشک با کمک اندوسکوپ (لوله ای انعطاف پذیر که در انتهای آن دوربین تعبیه شده) از راه دهان یا بینی وارد شده و می تواند مجاری های هوایی و ریه را به طور مستقیم مشاهده کند. با کمک برونکوسکوپی می توان برخی از علل خلط خونی را تشخیص داد.

آزمایش شمارش سلول های خون (CBC)

با این آزمایش می توان سلول های خون شامل گلبول های قرمز و سفید و پلاکت ها همچنین سطح هموگلوبین خون را اندازه گیری کرد.

 آزمایش ادرار

برخی علل خلط خونی می توانند موجب غیرطبیعی شدن نمونه ادرار بیمار شوند در نتیجه آزمایش ادرار گاهی ضروری است.

 تست های انعقادی

عدم توانایی در ایجاد لخته خون می تواند موجب خونریزی و به دنبال آن خلط خونی شود.

اندازه گیری الکترولیت های خونی

با کمک این آزمایش می توان الکترولیت های خون و به دنبال آن عملکرد کلیه را بررسی کرد زیرا برخی علل  می توانند باعث اختلال در عملکرد کلیه شوند.

پالس اکسی متری

دستگاهی است که با کمک آن می توان میزان اکسیژن خون سرخرگ را اندازه گرفت. این وسیله غیر تهاجمی بوده و به سادگی مورد استفاده قرار می گیرد.

 اندازه گیری گازهای خون شریانی

در این تست میزان اکسیژن و دی اکسید کربن خون اندازه گیری می شود. در بیماری با خلط خونی ممکن است سطح اکسیژن خون کاهش یابد.

درمان خلط خونی چیست

هدف از درمان ابتدا قطع خونریزی است. بعد از آن باید بیماری زمینه ای بیمار درمان شود تا خونریزی ادامه پیدا نکند. همان طور که گفتیم، درمان خلط خونی با توجه به منشا بروز آن متفاوت است. از جمله درمان های این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آمبولیزاسیون شریان ریوی

در این روش پزشک با کمک یک کاتتر از طریق یکی از سرخرگ های ران وارد شده و با تزریق ماده حاجب می تواند عروق ریوی را با یک صفحه نمایش مشاهده کند. پزشک می تواند با این روش محل خونریزی را پیدا کرده و آن را با کمک فنرهای فلزی مسدود کند و معمولا خونریزی متوقف می شود.

برونکوسکوپی

رونکوسکوپی علاوه بر تشخیص می تواند برای درمان برخی علل خلط خونی نیز به کار رود. برای مثال با باد کردن بالن و گذاشتن آن در راه های هوایی می توان جلوی خونریزی را گرفت.

جراحی

در صورتی که خونریزی شدید و تهدید کننده حیات باشد، نیازمند جراحی است. در این شرایط ریه ی آسیب دیده را برمی دارند که آن پنومونکتومی می گویند.

شیمی درمانی و اشعه درمانی

برای درمان سرطان ریه انجام می شود.

چه مواقعی برای درمان خلط خونی به پزشک مراجعه کنیم

در صورتی که علائم خاص دیگری ندارید، باز هم برای بروز خلط خونی باید به پزشک مراجعه کنید چرا که می تواند خطر ناک باشد. هر چه درمان شما سریع تر انجام شود، به نفع شما خواهد بود. با این حال، در صورت مشاهده هر کدام از علائم زیر باید سریعا به پزشک مراجعه کنید:

خلط خونی که بیشتر از یک هفته طول کشیده، یا به مرور تشدید شده یا بعد از مدتی بهبودی دوباره عود کند.

همراه با درد قفسه سینه باشد.

خلط خونی همراه با تب باشد.

همراه با کاهش وزن باشد.

خلط خونی همراه با عرق شبانه باشد.

همراه با تنگی نفس (حتی با فعالیت معمول) باشد.

همچنین به یاد داشته باشید بیمارانی که مراجعه می کنند تا زمان مشخص شدن علت و برطرف شدن خطر باید در بیمارستان تحت نظر باشند.

پیشگیری از خلط خونی ممکن است

شاید این سوال در ذهن شما ایجاد شده باشد که آیا می توان از بروز خلط خونی چلوگیری کرد؟ یا این که چه رفتارهای پرخطری سبب بروز خلط خونی می شوند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که اگر این عارضه به دنبال بروز یک بیماری جدی رخ داده باشد، نمی توان از آن جلوگیری کرد. با این حال بهتر است برخی رفتارها را در خود تعدیل کنید تا به این عارضه دچار نشوید. برای جلوگیری از خونی شدن خلط می ‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

اگر سیگار می‌ک شید، استعمال آن را متوقف کنید.

چنانچه احساس می ‌کنید ممکن است دچار عفونت تنفسی شوید، آب بیشتری بنوشید. نوشیدن آب می ‌تواند به رقیق شدن خلط و بیرون آمدن آن کمک کند.

خانه خود را تمیز نگه دارید زیرا گرد و غبار به راحتی وارد مجاری تنفسی می‌ شود و در صورتی که به COPD (بیماری انسداد مزمن ریوی)، آسم یا عفونت ریوی مبتلا باشید، می‌ تواند ریه‌ های شما را تحریک کرده و علائم را بدتر کند. قارچ و کپک نیز می ‌توانند باعث عفونت ‌های تنفسی و تحریک و در نهایت منجر به خلط خونی شود.

برای کمک به جلوگیری از عوارض یا بدتر شدن علائم در اولین فرصت به پزشک داخلی مراجعه کنید. سرفه کردن و خلط ممکن است نشانه عفونت تنفسی باشد.

درمان دارویی برای خلط خونی

در صورتی که شما به پزشک مراجعه کنید، ممکن است یکی از درمان های زیر برای شما انجام شود:

مصرف آنتی بیوتیک برای مثال در درمان پنومونی و سل آنتی بیوتیک تجویز می کنیم.

استروئید که برای درمان بیماری های التهابی استفاده می شود.

همچنین افرادی که به دنبال مصرف دارو دچار خلط خونی شدید شده اند ممکن است نیاز به دریافت خون یا مصرف داروهای دیگر برای جلوگیری از خونریزی داشته باشند.

درمان های خانگی برای رفع خلط خونی

اگر بخواهید خلط خونی را در منزل درمان کنید، راه کارهای زیر می تواند مفید باشد:

مرطوب نگه داشتن هوا

نوشیدن آب زیاد به خصوص آب گرم برای حفظ رطوبت بدن

استفاده از لیمو، زنجبیل، سیر، ریشه ی شیرین بیان، نعنا و عسل

غرغره ی آب نمک