۱۰ دلیل بروز استفراغ خونی و راه های درمان آن

در این مطلب از نشریه الکترونیکی جهان شیمی فیزیک قصد داریم تا شما را با دلایل بروز استفراغ خونی و راه های درمان آن آشنا کنیم. استفراغ خونی یکی از هولناک ترین و نگران کننده ترین اتفاقاتی است که می تواند برای افراد رخ دهد. متاسفانه دسته ای از افراد به سوء مصرف الکل دچار هستند، بسیار بیش تر از سایر افراد به این عارضه دچار می شوند. در این مطلب سعی کردیم تا تمام آنچه را که لازم است در رابطه با استفراغ خونی و راه های درمان آن بدانید به شما آموزش دهیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

لازم به ذکر است شما در نشریه ی الکترونیکی جهان شیمی فیزیک می توانید اطلاعات بسیار کامل و مفیدی در رابطه با انواع داروها به دست آورید. کافی است در کادر جستجو که در قسمت سمت چپ و بالای صفحه ی اصلی سایت قرار گرفته است، نام داروی خود را وارد کرده و مقالات مربوط به آن را بخوانید. اگر به دنبال اطلاعات دارویی خاص هستید و مطلبی در رابطه با آن در سایت ما نیست، لطفا در قسمت بیان دیدگاه ها عنوان کرده تا مقاله ی کاملی در رابطه با آن برای شما قرار دهیم.

برای مثال خواندن مطلبی در رابطه با سردی معده را به شما پیشنهاد می کنیم. برای مطالعه ی این مقاله ی ارزشمند اینجا کلیک کنید.

استفراغ خونی چیست

عارضه استفراغ خونی که با نام هماتمز در علم پزشکی شناخته می شود، اشاره به مقدار قابل توجهی خون در استفراغ دارد. رگه‌ ها یا بلورهای کوچک خون در موادی که تف می‌ کنید ممکن است اغلب از دندان، دهان و یا گلوی شما نشات بگیرد و معمولا استفراغ خونی تلقی نمی ‌شود. خون در استفراغ ممکن است قرمز روشن باشد و یا می ‌تواند به رنگ سیاه یا قهوه‌ ای تیره مانند دانه های قهوه ظاهر شود.

خون بلعیده شده ناشی از خونریزی بینی و یا سرفه شدید می ‌تواند منجر به استفراغ خونی شود، اما معمولا استفراغ خونی نشان دهنده چیزی جدی ‌تر است و نیازمند مراقبت‌ های فوری پزشکی است. خونریزی در بخش فوقانی دستگاه گوارش (دهان، مری، معده و قسمت بالای روده کوچک) که ناشی از زخم ‌های معده و یا پارگی رگ‌ های خونی است یکی از علت‌ های شایع استفراغ خونی است.

چنانچه خونریزی شما با سرگیجه هنگام ایستادن، تنفس تند و سطحی و سایر نشانه‌های شوک همراه باشد، با شماره ۱۱۵ و یا تلفن فوریت‌های پزشکی اورژانس در محل خود تماس بگیرید.

استفراغ خونی معمولاً نشانه ی خونریزی از دستگاه گوارش در بالای لیگامان تریتس (Treitz) است. در صورتی که حجیم باشد (۵۰۰ تا هزار میلی لیتر خون) ممکن است تهدید کننده حیات باشد. استفراغ با رگه های خون یا قرمز روشن، نشانه خونریزی اخیر است. استفراغ تیره یا قهوه ای یا قرمز تیره، نشانه خون مانده در معده یا خون نسبتاً هضم شده است.

تشخیص استفراغ خونی

همان طور که گفتیم، هر نوع خونریزی از دهان، استفارغ خونی تلقی نمی شود. در برخی موارد، افراد نمی توانند این عارضه را به درستی تشخیص دهند. برای این که بدانید خون خارج شده از دهان شما، استفراغ خونی است یا خیر، باید توجه کنید که زمان شروع، مقدار، رنگ و تداوم استفراغ خونی به چه صورت بوده است. مشخصات مدفوع خود را مورد بررسی قرار دهید. میزان تهوع، نفخ، اسهال یا ضعف را بررسی کنید.

ممکن است پزشک از شما درباره مصرف الکل و یا داروهای مانند آسپرین سوال کند. همچنین او بیمار را از نظر ابتلا به کاهش فشار خون، سایر علائم حیاتی، غشاهای محیطی، حلق، بینی و پوست مورد بررسی قرار می دهد. پزشک باید شکم را جهت بررسی حساسیت، درد یا توده لمس کند. او بزرگی غدد لنفاوی را نیز چک می کند.

علائم استفراغ خونی

این بیماری را می توان با علائم بالینی بیمار تشخیص داد. از جمله علائم عارضه مذکور می توان به موارد زیر اشاره کرد:

حالت تهوع

ناراحتی و درد شکمی

استفراغ محتویات معده

این عارضه می تواند نشان دهنده یک فوریت‌ پزشکی جدی باشد بنابراین ، باید در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید به سرعت به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.

سرگیجه

تاری دید

ضربان سریع قلب

تغییرات در تنفس

ایجاد پوست سرد یا ملتهب

‏گیجی

غش کردن

درد شدید شکم

استفراغ خون پس از آسیب

علل بروز استفراغ خونی

بروز استفراغ خونی مانند هر بیماری دیگری، دلایل خاص خودش را دارد. در این بخش از مقاله دلایل بروز استفراغ خونی را برای شما شرح داده ایم:

 سیاه زخم (گوارشی)

علائم و نشانه ها ممکن است شامل: استفراغ خونی، درد شکمی و اسهال خونی شدید باشد. یافته های زودرس شامل: بی اشتهایی، تهوع، استفراغ و تب است.

 اختلالات انعقادی

خونریزی از دستگاه گوارش و استفراغ خونی متوسط تا شدید ممکن است رخ دهد. سایر یافته ها شامل: خونریزی از بینی و خونمردگی است.

 تومور بدخیم مری

استفراغ خونی یک علامت دیررس است و با درد مداوم قفسه سینه که به پشت منتشر می شود همراه است. سایر علائم و نشانه ها شامل: احساس پری زیر جناغ، اختلال شدید در بلع، تهوع، استفراغ همراه با آسپیراسیون و برگشت مواد غذایی در شب و خلط خونی، تب، سکسکه، گلوی زخمی، مدفوع قیری رنگ و بوی بد تنفس است.

آسیب مری به وسیله ی مواد سوزاننده

استفراغ خونی همراه با درد ناحیه اپیگاستر و درد قفسه سینه در جلو یا پشت جناغ که هنگام بلع تشدید می شود.

 پارگی مری

شدت استفراغ خونی با عامل ایجاد کننده پارگی بستگی دارد. درد شدید پشت جناغ، اپیگاستر، گردن یا کتف همراه با ادم قفسه سینه و گردن رخ می دهد. سایر یافته ها شامل: کریپتاسیون زیر جلدی در دیواره ی قفسه سینه و گودی فوق ترقوه و گردن و علائم زجر تنفسی می باشد.

 پارگی واریس مری

یک وضعیت تهدید کننده حیات است. استفراغ با زمینه ی قهوه ای یا حجیم و قرمز روشن ممکن است رخ دهد. سایر نشانه ها شامل: علائم شوک، اتساع شکمی و مدفوع قیری یا مدفوع خونی بدون درد می باشد. مقدار آن از نشت خفیف تا خونریزی شدید از رکتوم متغیر است.

 تومور بدخیم معده

استفراغ بدون درد، قرمز روشن یا قهوه ای تیره یک علامت دیررس است. یافته های مربوطه شامل: ناراحتی قسمت فوقانی شکمی، بی اشتهایی، تهوع خفیف، سوءهاضمه مزمن که با آنتی اسید تسکین نمی یابد و با خوردن غذا بدتر می شود. یافته های دیررس شامل: خستگی، ضعف، کاهش وزن، احساس پری، مدفوع قیری رنگ، تغییر عادات روده ای و علائم سوء تغذیه می باشد.

 التهاب حاد معده

استفراغ خونی و مدفوع قیری رنگ شایع ترین علائم هستند. سایر یافته ها شامل: درد خفیف اپیگاستر، تهوع، تب، ناخوشی و از دست دادن حجم زیاد خون و علائم شوک است.

 لیومیومای دستگاه گوارش

استفراغ خونی احتمالاً با اختلال در بلع و کاهش وزن همراه است.

 سندرم مالوری ویس

استفراغ خونی و مدفوع قیری رنگ ممکن است رخ دهد. علائم شوک با خونریزی شدید همراه است.

 زخم گوارشی

استفراغ خونی ممکن است رخ دهد. سایر یافته ها شامل: مدفوع قیری رنگ یا مدفوع خونی، لرز، تب و علائم شوکی می باشد.

سایر علل

جراحی بینی یا حلق و لوله گذاری بینی معده ای یا داخل تراشه ای که با ضربه همراه است ممکن است باعث استفراغ خونی شود.

از دیگر دلایلی که می تواند سبب بروز استفراغ خونی شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

نارسایی حاد کبدی

اختلال مصرف الکل

مصرف آسپرین

تومورهای خوش خیم معده یا مری

سیروز (زخم شدن کبد)

نقص در رگ‌های خونی دستگاه گوارش

ضایعه دیالافوی (بیرون زدن یک سرخرگ از طریق دیواره معده)

التهاب دوازدهه (التهاب در بخش اول روده کوچک)

سرطان مری

واریس مری (گشادشدن مری)

ازوفاژیت (التهاب مری)

خوردگی معده (تجزیه بافت پوشش معده)

واریس معده (گشادشدن رگ‌ها در معده)

گاستریت (التهاب معده)

پارگی مالوری وایس (پارگی در مری مرتبط با فشار ناشی از استفراغ یا سرفه)

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

سرطان پانکراس

پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)

زخم پپتیک

افزایش فشار ورید(فشار خون بالا در ورید باب)

استفراغ طولانی مدت و یا شدید

سرطان معده

نکات مهم در مورد انواع استفراغ خونی

این بیماری اگر سریع تشخیص داده شود، می تواند درمان شود. از جمله اقداماتی که باید توسط پزشک و پرستار برای این بیماری استفاده شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مراقبت های پرستاری

علائم حیاتی را اندازه گرفته و علائم شوک را جستجو کنید. مدفوع را از نظر خون مخفی بررسی کنید. با دقت جذب و دفع مایعات را ثبت کنید. بیمار را روی تخت استراحت در وضعیت نیمه نشسته قرار دهید. ساکشن را نزدیک تخت بیمار قرار دهید و در صورت لزوم از آن استفاده کنید. مکرراً بهداشت دهان را رعایت کنید. طبق دستور پزشک یک داروی مسدودکننده گیرنده هیستامینی نوع دو به صورت داخل وریدی تزریق کنید. وازوپرسین ممکن است برای توقف خونریزی از واریس ها لازم باشد.

نکاتی راجع به کودکان

این عارضه ممکن است با خوردن اجسام خارجی مرتبط باشد. بیماری خونریزی دهنده و زخم سطحی مری ممکن است باعث استفراغ خونی در شیرخواران شود.

نکاتی راجع به سالمندان

استفراغ خونی ممکن است به دلیل وجود ناهنجاری های عروقی، فیستول بین آئورت و روده یا تومور بدخیم دستگاه گوارش فوقانی باشد. بیماری مزمن انسدادی ریه، نارسایی مزمن کبد یا کلیه و استفاده طولانی مدت از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی فرد سالمند را برای خونریزی از زخم ها مستعد می کند.

آموزش به بیمار

غذاها و مایعاتی را که بیمار باید از آن اجتناب کند را تشریح کنید. بر اهمیت اجتناب از مصرف الکل تأکید کنید.

استفراغ خونی در کودکان و نوزادان

در نوزادان و خردسالان، استفراغ خونی ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

۱. عفونت های بدو تولد

۲. اختلالات لخته شدن خون

۳. آلرژی به شیر

۴. بلعیده شدن خون، از جمله از راه بینی

۵. جسم بلعیده شدن

۶. کمبود ویتامین  K

استفراغ خونی و مراجعه به پزشک

در صورت بروز این عارضه، سریعا با اورژانس (۱۱۵) و یا کمک های فوری پزشکی تماس بگیرید.

اگر استفراغ خونی منجر به علائم و نشانه های شوک، مانند موارد زیر گردید، با ۱۱۵ تماس بگیرید:

• تنفس تند و سطحی
• سرگیجه یا سبکی سر پس از ایستادن
• تاری دید
• غش کردن
• گیجی
• تهوع
• پوست سرد، مرطوب و رنگ پریده
• کاهش میزان خروجی ادرار

در صورت موارد زیر فورا به پزشک مراجعه نمایید:

اگر خودتان متوجه خون در استفراغ یا شروع استفراغ خونی شدید از کسی بخواهید شما را به مرکز مراقبت های فوری و یا اورژانس برساند. شناسایی سریع علت خونریزی شدید و جلوگیری از به هدر رفتن بیشتر خون و تشدید آن و عوارض دیگر، از جمله مرگ بسیار مهم است.

اقدامات فوری

اگر بیمار خونی با حجم زیاد دارد، علائم حیاتی را ثبت کنید. اگر به علائم شوک پی بردید بیمار را در وضعیت خوابیده به پشت قرار داده و پاهایش را بالا نگه دارید. یک راه سیاه رنگی بزرگ برای جایگزینی فوری مایعات فراهم کنید یک نمونه خون برای تعیین نوع گروه خونی و بررسی سازگاری خون، تعیین سطح هموگلوبین و هماتوکریت تهیه و به آزمایشگاه بفرستید. اکسیژن تجویز کنید. اندوسکوپی فوری ممکن است برای تعیین منشاء خونریزی لازم باشد. لوله بینی- معده ای برای ساکشن ترشحات یا شستشوی معده با آب یخ نصب کنید.

درمان استفراغ خونی

بسته به میزان خون از دست رفته ممکن است به تزریق خون نیاز باشد . انتقال خون ، خون اهدا کننده را از طریق تزریق داخل وریدی جایگزین خون از دست رفته می‌ کند. ممکن است برای آبرسانی مجدد به بدن تزریق سرم نیز تجویز شود.

پزشک برای توقف استفراغ یا کاهش اسید معده داروهایی را تجویز می کند. چنانچه زخم و وجود داشته باشد برای آن نیز دارو تجویز می شود. در موارد شدیدتر خونریزی دستگاه گوارش فوقانی متخصص گوارش آندوسکوپی فوقانی را انجام داده می دهد تا نه تنها منبع خونریزی را تشخیص دهد بلکه آن را نیز درمان کند .

برای موارد شدیدتر مانند سوراخ شدن معده یا روده ممکن است نیاز به جراحی باشد . در این گونه موارد ممکن است زخم ، خونریزی یا آسیب داخلی وجود داشته باشند. مصرف برخی از مواد غذایی و نوشیدنی ها مانند غذاهای بسیار اسیدی و نوشیدنی های الکلی از آنجا که احتمال استفراغ خونی را افزایش می ‌دهند ممنوع شده و پزشک ممکن است رژیم غذایی خاصی برای کاهش خطرات تجویز کند.

بعد از استفراغ خونی چه بخوریم

استفراغ خون (هماتمزیس) به مقادیر قابل توجهی خون در استفراغ شما اشاره دارد. رگه‌ها یا لکه‌های کوچک خون در موادی که تف می ‌کنید ممکن است از دندان‌ها، دهان یا گلو خارج شوند و معمولاً خون استفراغ محسوب نمی‌شوند. خون در استفراغ ممکن است قرمز روشن باشد یا ممکن است مانند تفاله قهوه سیاه یا قهوه ای تیره به نظر برسد. خون بلعیده شده، مانند خونریزی بینی یا سرفه های شدید، ممکن است باعث استفراغ خونی شود، اما استفراغ واقعی خون معمولاً به معنای چیز جدی تری است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی (دهان، مری، معده و روده کوچک فوقانی) ناشی از زخم معده (معده یا اثنی عشر) یا پارگی عروق خونی یکی از دلایل شایع استفراغ خون است.

بعد از استفراغ خونی با نوشیدن آب و مایعات کافی بدن را هیدراته نگه دارید. غذاهای کم کالری و کم چرب استفاده کنید، آب میوه، چای، زنجبیل و دمنوش نعناع مفید است. همچنین مصرف چند عدد سنجد نیز می تواند در این شرایط کمک کننده باشد. کرفس، سماق، تخم رازیانه، پونه کوهی، گشنیز و عرق نعناع نیز در طب سنتی برای درمان توصیه می شود.

بهتر است با غذاهای آبکی و نرم  تغذیه خود را شروع کنید. آبگوشت بسیار خوب است. مرغ آب پز و گوشت ها نیز برای جبران کمبود آهن فوق العاده هستند. وعده های کوچک استفاده کنید تا معده شما با حجم زیادی از غذا پر نشود. از مصرف غذاهای سنگین و چرب خودداری کرده و غذاهای ملایم را وارد رژیم غذایی خود کنید.

در صورتی که استفراغ ادامه داشت فورا به مراکز درمانی مراجعه نمایید تا بر اساس علت عارضه، دارو و درمان اساسی دریافت کنید. این عارضه می تواند ناشی از یک مشکل جدی باشد که باید با درمان های اصولی آن را برطرف کرد.