کاربرد وایت اسپریت در نقاشی به عنوان یک حلال آلی است که هم به عنوان رقیق کننده رنگ و هم به عنوان حلال خشک کن به کار برده می شود. کاربرد وایت اسپریت در نقاشی باعث صاف تر شدن نقاشی شده و ویسکوزیته رنگ هایی که استفاده می شود را کم می کند. به طور کلی وایت اسپریت یا اسپریت معدنی یک حلال ارگانیک و متداول در صنعت رنگ، نقاشی و تزئینات است. با مطالعه این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک به کاربرد وایت اسپریت در نقاشی می پردازیم.

وایت اسپریت چیست؟

اسپریت معدنی، حلالی شفاف و پرمصرف در صنعت رنگ است که دارای انواع مختلفی مانند ۴۰۲ و ۴۰۳ است. نقطه ذوب وایت اسپریت ۴۰- درجه و نقطه جوش آن بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ درجه سانتی گراد است. این حلال بدون بو برای رقیق کردن رنگ و سهولت کار با آن مورد استفاده قرار می گیرد. وایت اسپریت مایعی بر پایه نفت سفید بوده و از هیدروکربن های آلیفاتیک و آروماتیک تشکیل شده است. بو و خواص آن بر اساس درصد ترکیبات آروماتیک این حلال است.

از خواص وایت اسپریت، قابل اشتعال بودن و انحلال پذیری بسیار کم در آب است. این ماده از نظر شیمیایی پایدار بوده و به سرعت تبخیر می شود. از وایت اسپریت برای تمیز کردن و چربی زدایی قطعات و ابزارهای ماشین آلات استفاده می شود. روغن ها، گریس، کربن و مواد دیگر با کمک این حلال از سطح فلزات پاکسازی می شود. کاربرد وایت اسپریت در نقاشی به جای تربانتین است، زیرا سمیت کمی دارد.

تهیه وایت اسپریت

با استفاده از فرایندهای پالایشگاهی، وایت اسپریت تولید می شود. خوراک مورد استفاده در این فرایند که به طور عمده کروزن (نفت سفید) است با کمک سولفولان، سولفور دی اکسید و N-متیل پیرولدون، تقطیر استخراجی می شود. اجزای تشکیل دهنده نفت سفید، زنجیره های ۱۰ تا ۱۷ کربنی بوده و دو سوم این ترکیب از آلکان های خطی، غیرخطی و سیکلوآلکان ها تشکیل می شود. ۲۰ تا ۲۵ درصد کروزن از آروماتیک ها تشکیل شده و ترکیبات اولفینی نیز ۵ درصد آن را تشکیل می دهد.

هیدروکربن های تشکیل دهنده وایت اسپریت، از ۷ تا ۱۲ کربن تشکیل شده است. با کراگینگ کروزن سنگین، ماده سبک در نتیجه شکستن زنجیره های بلند به زنجیره های کوتاه، حاصل می شود. به عنوان مثال ساختار حلال ۴۰۲ و حلال های دیگر وایت اسپریت با تقطیر کروزن و کراگینگ حاصل می شود.

سه جزء در نتیجه تقطیر کروزن، بین ۱۴۰ تا ۲۱۵ درجه حاصل می شود. برش اول که همان حلال نوع صفر است، حاوی ۲۰ درصد محتوای آروماتیکی است. در نتیجه ی هیدرو دی سولفوریزاسیون نوع صفر، حلال نوع یک به دست می آید. از هیدروژناسیون نوع یک نیز حلال نوع ۳ به دست می آید که محتوای آروماتیکی آن ۵ درصد است، این آخری همان وایت اسپریت بدون بو است.

خواص وایت اسپریت

از وایست اسپریت به عنوان تینر و یک حلال ملایم استفاده می شود. همان طور که کفته شد این حلال برای تمیز کردن گریس قطعات و ماشین آلات به کار برده می شود. در ترپتین های گیاهی، از وایت اسپریت به عنوان جایگزینی بر پایه روغن استفاده می شود که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. همچنین سمیت و اشتعال پذیری کمتری دارد.

در تولید چسب، رزین و لاستیک، محصولات آسفالت، تونرهای فتوکپی مایع و به عنوان حلال لاک، خشک شویی در دستگاه برشکاری الماس، واکس های مخصوص پولیش کفش و وسایل چوبی و چرمی، واکس های مخصوص مبلمان و اثاث منزل، چاپ های پارچه ها و … از وایت اسپریت استفاده می شود.

موارد ایمنی استفاده از وایت اسپریت

در هنگام استفاده از وایت اسپریت مانع پخش شدن آن در محیط شوید، زیرا اشتعال پذیر است. همچنین به دلیل این خاصیت نباید در کنار مواد اکسیدکننده قرار گیرد. این ترکیب در کنار منابع حرارتی، لوازم برقی و محیط های سربسته قرار نگیرد. محیط نگهداری آن باید خشک و به دور از نور خورشید باشد. بلعیدن این ماده، باعث درد معده، درد شکم و آسیب های قلبی، تنفسی و حتی مرگ می شود.