سدیم سیترات دی هیدرات چیست؟ – خواص و مزایای آن

سدیم سیترات دی هیدرات نمکی معدنی با فرمول شیمیایی Na_۳C_۶H_۵O_۷. ۲H_۲O است. این نمک از تخمیر اسید سیتریک به دست آمده و با نام نمک ترش نیز شناخته می شود. نام های دیگری که برای این نمک به کار برده می شود، سدیم سیترات، نمک تری سدیم اسید سیتریک و تری سدیم سیترات است. در کل نمک سدیم سیترات به دو صورت بدون آب و دی هیدراته دیده می شود. کاربرد تری سدیم سیترات در صنایع مختلف پزشکی، دارویی، صنعتی و غذایی است. با مطالعه مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک حاضر، اطلاعات مختصری درباره سدیم سیترات دی هیدرات و خواص آن به دست می آوریم.

خواص سدیم سیترات دی هیدرات

تری سدیم سیترات ترکیبی با مزه ترش و شور بوده و به صورت دانه های کریستالی و یا پودر سفید رنگ است. این ماده در آب محلول بوده ولی در اتانول حل نمی شود. تری سدیم سیترات همراه با اسید سیتریک (یک اسید ضعیف) نقش بافر داشته و می تواند در صنایع غذایی برای تنظیم PH به کار برده شود. نقاط ذوب و جوش این نمک به ترتیب، ۳۰۰ و ۳۰۹ درجه سانتی گراد است.

سدیم سیترات آبدار می تواند با از دست دادن آب به نوع خشک تبدیل شود. در این تبدیل، ساختار اصلی کریستال ها حفظ شده و فقط مولکول های آب حذف می شود.

سدیم سیترات دی هیدرات در ایران تولید نشده و یک محصول کاملا وارداتی است.

سنتز و مزایای تری سدیم سیترات

با روش صنعتی خنثی سازی اسید و باز می توان تری سدیم سیترات تولید کرد. وقتی اسید سیتریک به وسیله باز مزدوج آن خنثی شود، این نمک تولید می شود. هیدروکسید سدیم و کربنات سدیم با درصد خلوص بالا این بازها هستند. در این واکنش، باز قوی و اسید ضعیف استفاده شده و محصول نهایی دارای خاصیت قلیایی است. سدیم سیترات را می توان به صورت طبیعی در مرکبات یافت.

در این جا به بررسی کاربرد تری سدیم سیترات در انواع صنایع می پردازیم.

سدیم سیترات دی هیدرات و صنعت پزشکی و داروسازی

تری سدیم سیترات در صنعت پزشکی به عنوان یک ضد انعقاد کننده به کار برده می شود. چون می تواند با کلسیم ترکیب شده و مانع لخته شدن خون شود. این ماده در پیشگیری از سنگ کلیه مفید است زیرا اسید اضافی در خون و ادرار را خنثی می کند. در صنعت داروسازی تری سدیم سیترات به عنوان بافر، ماده امولسیون کننده، ماده قلیایی و عامل جداسازی در تنظیم میزان PH استفاده می شود.

سدیم سیترات دی هیدرات و صنایع غذایی

تری سدیم سیترات در صنعت غذا به عنوان بافر، امولسیون کننده و عامل نگهدارنده استفاده می شود. با افزودن سدیم سیترات به مایعات اسیدی، خنثی شده و ژل تشکیل می شود. چون در مایعاتی که میزان PH بالاتر از ۵ باشد، نمی توانند ژله ای شوند. برای این منظور، سدیم سیترات دی هیدرات را به طور مستقیم به محلول اضافه می کنند.

نقش سدیم سیترات در محصولات غذایی به عنوان طعم دهنده و نگهدارنده است. در انواع آبمیوه ها، نوشابه و نوشیدنی های انرژی زا از تری سدیم سیترات استفاده می شود. این ماده با کاهش میزان کلسیم در مایعات، مانع لخته شدن زودهنگام آن ها می شود.

اما باید دقت شود که از این نمک به میزان مناسب استفاده شود، زیرا طعم ترش، نمکی و کمی تلخی دارد. این ماده به عنوان یک تثبیت کننده، کیفیت غذا را بالا می برد. وجود سدیم سیترات در پنیر، باعث ذوب شدن عالی آن می شود.

تری سدیم سیترات و صنایع آرایشی و بهداشتی

در محصولات آرایشی و بهداشتی، سدیم سیترات به عنوان یک نگهدارنده بوده و ترکیب شامپو و نرم کننده ها به کار برده می شود. کاربرد تری سدیم سیترات در مرطوب کننده ها، صابون های دستی و ضد آفتاب ها بوده و حتی در خمیردندان های کودکانه و صابون نیز به کار می رود.

در تهیه ی مواد شوینده ظرفشویی و لباسشویی، تری سدیم سیترات به عنوان عامل کیلیت کننده با فلزات است.