۵ دلیل ایجاد لخته خون در بدن | آیا لخته خون خطرناک است؟

امروز در این مقاله از جهان شیمی فیزیک قصد داریم تا شما را با لخته خون و علل ایجاد آن در بدن آشنا کنیم. حتما شما هم شنیده اید که پزشکان در رابطه با ایجاد لخته خون در بدن همواره هشدار می دهند. اما چرا لخته خون ایجاد می شود و راه درمان آن چیست؟ چه کسانی باید نگران پیدایش این عارضه باشند؟ در صورت وجود لخته خون می توان آن را درمان کرد؟ اگر به دنبال پاسخ این پرسش ها هستید، ما را تا انتهای مقاله یاری نمایید.

لازم به ذکر است شما در نشریه ی الکترونیکی جهان شیمی فیزیک می توانید اطلاعات بسیار کامل و مفیدی در رابطه با انواع داروها به دست آورید. کافی است در کادر جستجو که در قسمت سمت چپ و بالای صفحه ی اصلی سایت قرار گرفته است، نام داروی خود را وارد کرده و مقالات مربوط به آن را بخوانید. اگر به دنبال اطلاعات دارویی خاص هستید و مطلبی در رابطه با آن در سایت ما نیست، لطفا در قسمت بیان دیدگاه ها عنوان کرده تا مقاله ی کاملی در رابطه با آن برای شما قرار دهیم.

برای مثال خواندن مطلبی در رابطه با تبخال و راه های درمان آن را به شما پیشنهاد می کنیم. برای مطالعه ی این مقاله ی ارزشمند اینجا کلیک کنید.

لخته خون چیست

به توده های ژله مانندی از خون که یک جا جمع می شوند، لخته خون می گویند. به طور کلی خونی که از بدن خارج می شود در مجاورت هوا لخته خواهد شد. این اتفاق ممکن است در بدن نیز رخ بدهد. وجود لخته خون می تواند منجر به اختلال در شبکه قلبی عروقی شده و سبب بروز سکته شود. لخته خون معمولا در رگ های قلبی، مغزی، بازوها، پاها، ریه ها و شکم ایجاد می شود. در برخی موارد اگر فرد بیماری خاصی داشته باشد، این لخته های خون می توانند در دیگر رگ های بدن نیز ظاهر شوند. گاهی اوقات هیچ دلیل خاصی برای پیدایش این عارضه وجود ندارد.

انواع لخته خون

اگر بخواهیم که این عارضه را به دو دسته کلی تقسیم کنیم، می توانیم از لخته های زیر یاد کنیم:

ترومبوز

لخته های خون ثابتی که در بدن حرکت نمی کنند. این نوع لخته خون می تواند رگ ها را مسدود کند.

آمبولی

لخته های خونی که درون رگ ها به حرکت در می آیند و تغییر موضع می دهند، آمبولی نامیده می شود. آمبولی بسیار خطرناک است و می تواند قسمت های مختلفی از بدن را به خود درگیر کند.

انواع لخته خون بر اساس محل تشکیل

با توجه به این که لخته خون در کدام قسمت بدن تشکیل می شود، می تواند علائم و درمان خاصی داشته باشد. در این قسمت از مقاله، انواع لخته خون را بر اساس محل تشکیل آن ها مورد بررسی قرار داده ایم.

لخته خون شریانی

شریان به رگ هایی گفته می شود که خون را از قلب به سایر اندام ها می رسانند. در شرایطی که لخته خون در این رگ ها ایجاد شود، به آن ها لخته خون شریانی می گویند. از عوارض این نوع لخته های خونی می توان به اختلال در رسدن خون و اکسیژن به سایر اندام های حیاتی اشاره کرد. این نوع لخته خون می تواند سبب بروز آسیب های بافتی شود.

یکی از اصلی ترین مکان هایی که می توان از این لخته ها پیدا کرد، پاها هستند. البته گاهی اوقات ممکن است در رگ های مغزی نیز دیده شوند. در این صورت بیمار دچار سکته مغزی می شود. چنانچه بروز این عارضه در قلب مشاهده شود، سکته قلبی رخ می دهد. در موارد نادر، این لخته ها در کلیه ها، روده ها و چشم ها نیز دیده می شوند.

از جمله علائم بروز این نوع لخته می توان به موارد زیر اشاره کرد:

سرد شدن دست یا پا

انگشتان یا دست ها در اثر لمس احساس سردی می کنند

درد یا اسپاسم عضلات در ناحیه آسیب دیده

بی حسی یا سوزن سوزن شدن بازو یا پا

ضعف اندام آسیب دیده

تغییر رنگ در اندام آسیب دیده

لخته خون وریدی

این نوع لخته خون در وریدها ایجاد می شوند. به گفته پزشکان لخته خون های وریدی، به صورت آهسته رشد می کنند. از همین رو، تا زمانی که برای شما مشکل جدی ایجاد نشود، نمی توانید از حضور آن ها در بدن خود باخبر شوید.

به طور کلی، سه نوع لخته خون وریدی شناخته شده است:

ترومبوز وریدی سطحی

این نوع لخته خون، درون سیاهرگ های نزدیک به سطح پوست ایجاد می شوند. آن ها به طور معمول حرکت نمی کنند و در جای خود ساکن هستند. با این حال ممکن است در اندامی که ایجاد شده اند، منجر به احساس درد شوند.

ترومبوز ورید عمقی

این نوع لخته خون در سیاهرگ اصلی در عمق بدن ایجاد می شود. بیمار از حضور این لخته ها در قسمت پایینی پاها، ران یا لگن رنج می برد. البته گزارش هایی در رابطه با حضور آن ها در قسمت های دیگر بدن نظیر بازو، مغز، روده، کبد یا کلیه نیز به ثبت رسیده است.

آمبولی ریوی

این نوع لخته خون از آن دسته لخته هایی است که حضور آن ها در بدن به عنوان یک فوریت پزشکی شناخته شده و سریع باید درمان شوند. این نوع لخته در پاها ایجاد شده و از آن ها جدا می شود و به سمت ریه ها حرکت می کند. گیر کردن این نوع لخته خون در ریه ها می تواند کشنده باشد.

علائم تشکیل لخته خون وریدی

در صورتی که شما دچار ترومبوز وریدی شویدی می توانید علائم زیر را مشاهده کنید:

پوست دردناک، متورم و ملتهب در ناحیه ورید آسیب دیده

رگی که حین لمس احساس سفتی یا دردناکی می کند

قرمز شدن پوست روی ورید آسیب دیده

پای آسیب دیده متورم است.

البته گاهی اوقات هر دو پا متورم می شوند.

درد یا گرفتگی در عضلات پا، معمولاً در ساق پا.

ممکن است با خم کردن زانو این درد بدتر شود.

احساس درد در پای آسیب دیده

پوست ناحیه لخته گرم یا قرمز است.

در صورتی که در پای خود احساس درد می کنید، حتما سریعا به پزشک مراجعه کنید، چرا که می تواند منجر به بروز آمبولی ریوی شود.

در این شرایط شما نمی توانید نفس بکشید.

همچنین درد قفسه سینه دارید.

افراد در معرض خطر لخته خون

به طور کلی افرادی که در لیست زیر آمده اند، می توانند مستعد لخته شدن خون باشند:

چاق ها

افراد سیگاری

سالمندان بالای ۶۰ سال سن

افرادی که داروهای ضد بارداری خوراکی مصرف می‌ کنند.

در صورت ابتلا به یک بیماری التهابی مزمن

افراد مبتلا به فلوتر دهلیزی یا فیبریلاسیون دهلیزی

بیمار مبتلا به نارسایی احتقانی قلب

افراد مبتلا به سیروز

بیماران مبتلا به سرطان

افرادی که در اندام های انتهایی خود، به ویژه در اندام های تحتانی یا لگن، دارای شکستگی باشند.

زنان باردار

داشتن سابقه خانوادگی لخته خون در بدن

افراد ناتوان جسمی که نمی توانند راه بروند.

کارمندان و کسانی که ساعات زیادی نشسته و فعالیت بدنی ندارند.

افرادی که دائم در سفر هستند.

عوارض لخته خون در بارداری

در صورتی که لخته های خون در زمان بارداری ایجاد شوند، خطرات بسیار مادر و جنین را تهدید می کند. این نوع لخته خون در وریدهای لگنی و اندام های تحتانی بروز می کند. لخته خون در دوران بارداری می تواند سبب بروز زایمان زودرس، سقط جنین و مرگ مادر شود.

دلایل ایجاد لخته خون در بدن

لخته خون اگر از نوع ترومبوز باشد، به سه علت ممکن است در بدن ایجاد شود:

۱- استاز و کاهش سرعت جریان خون در رگ

۲- افزایش قدرت فاکتورهای انعقادی خون

۳- آسیب و صدمه دیدن لایه داخلی رگ

البته در برخی موارد به دلایل ارثی، افزایش سن، سابقه خانوادگی تشکیل لخته خون، مصرف سیگار، اضافه وزن یا مصرف داروهایی که باعث افزایش تولید لخته خون می شوند نیز می تواند در بدن لخته خون ایجاد شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم

اگر بدون هیچ دلیل خاصی و به طور ناگهانی دچار مشکلات زیر شدید، حتما سریعا به اورژانس مراجعه کنید:

تنگی نفس ناگهانی

فشار روی قفسه سینه

مشکل در نفس کشیدن، حس بینایی و صحبت کردن

این علائم می تواند بیمار را به سکته قلبی یا مغزی نزدیک کند.

سوالات متداول در رابطه با لخته خون وریدی

بسیاری از افراد در رابطه با لخته خون های وریدی سوالات مختلفی دارند که به چند سوال پر تکرار در این بخش از مقاله پاسخ داده ایم:

فرد مبتلا به لخته خون وریدی می تواند ورزش کند یا راه برود؟

بله یکی از موثرترین راه های درمان برای این گونه افراد فعال کردن و دوری از کم تحرکی است. البته این تحرک باید زیر نظر پزشک و با اندازه مشخص صورت گیرد. در گذشته برای این نوع افراد استراحت مطلق تجویز می شد، در حالی که استراحت مطلق می تواند برای این افراد عوارض جانبی خاص خودش را داشته باشد. بنابراین بهتر است این نوع افراد به صورت ملایم و تحت نظر پزشک فعالیت هایی برای بهبود بیماری خود داشته باشند.

طول درمان دارویی برای این بیماری چقدر است؟

بیمارانی که به لخته خون وریدی دچار هستند، باید به مدت ۳ ماه از داروهای ضد انعقاد خون استفاده کنند. این طول درمان برای افرادی پیشنهاد می شود که لخته خون آن ها به دلیل بی تحرکی، مصرف داروهای ضد بارداری و جراحی ایجاد شده باشد. البته ممکن است به تشخیص پزشک این افراد نیاز به درمان طولانی مدت تر داشته باشند.

فردی که تحت درمان پزشکی برای لخته خون وریدی است می تواند واکسن کرونا بزند؟

بله این افراد می توانند مانند سایر افراد از این واکسن استفاده کنند و عوارضی در کمین آن ها نخواهد بود.

برای درمان لخته خون وریدی باید به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

درمان لخته خون وریدی یک درمان اورژانسی محسوب می شود. بنابراین بهتر است با مشاهده اولین علائم این بیماری، به اورژانس مراجعه کنید. از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ورم یک ‌طرفه اندام، درد و قرمزی ناگهانی و یا علائم آمبولی ریه مانند تنگی نفس، درد سینه و یا سرفه ناگهانی همراه خلط خونی

درمان بیماری لخته خون وریدی

در این بخش از مقاله به شما توضیح داده ایم که برای درمان لخته خون وریدی از چه داروهایی استفاده می شود. با ما تا انتهای این بخش همراه باشید.

برای درمان لخته خون وریدی از داروهای ضد انعقاد یا رقیق ‌کننده‌ های خون استفاده می شود. این نوع داروها خوراکی یا تزریقی (تزریق داخل وریدی یا زیر پوستی) از سوی پزشک تجویز می ‌شوند. از جمله این داروها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

هپارین

انوکساپارین

وارفارین

دابیگاتران

ریواروکسابان (با نام تجاری آکسابین یا قرص زالربان یا قرص xarelto)

آپیکسابان

در ابتدای درمان ممکن است برای تسریع روند درمانی از داروهای تزریقی استفاده شود و بعد از آن داروهای خوراکی جایگزین شوند. این نوع درمان به وسیله پزشک تشخیص داده می شود.

قرص وارفارین در دوران بارداری ممنوع است. همچنین خوردن غذاهای حاوی ویتامین کا با عملکرد این دارو تداخل دارد. بنابراین بیمارانی که از این دارو استفاده می کنند، حتما باید رژیم غذایی خاصی که پزشک توصیه کرده را رعایت کنند.

لخته شدن خون چه خطراتی دارد

با توجه به این که لخته خون در کدام قسمت بدن ظاهر شده باشد، می تواند عوارض مختلفی از خود به نمایش بگذارد:

لخته شدن خون در پا یا بازو

علائم بروز این لخته خون در هر فرد متفاوت است. ممکن است شما هیچ نشانه ای نداشته باشید. گاهی تورم و درد جزئی در پا ایجاد می شود. اگر لخته خون بزرگ باشد، تورم نیز به همان نسبت بیشتر می شود. این نوع لخته خون می توان منجر به آمبولی ریوی شود.

لخته شدن خون در قلب

یکی از مهم ترین خطرات این نوع لخته خون، حمله قلبی است. درد در قفسه سینه یا احساس سنگینی، از نشانه ‌های بروز این عارضه به شمار می روند.

لخته شدن خون در شکم

ورم شدید و احساس درد در ناحیه شکم از علائم تشکیل این لخته خون است.  البته ویروس معده و مسمومیت‌های غذایی این دردها را ایجاد می کنند. این نوع لخته خون می تواند منجر به آمبولی ریوی شود.

لخته شدن خون در مغز

سکته مغزی به دلیل بروز این عارضه رخ می دهد. این نوع سکته با سردردهای ناگهانی و شدید شروع می شود. در  برخی افراد مشکلاتی نظیر اختلال در گفتار یا اختلال بینایی مشاهده می شود. می تواند منجر به مرگ شود.

لخته شدن خون در ریه

بیماری آمبولی ریه با علائمی چون تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه، تپش قلب، مشکلات تنفسی، سرفه‌ های خونی آغاز می شود. این نوع آمبولی بسیار خطرناک است. می تواند منجر به مرگ شود.