انواع ویسکومتر و کاربردهای آن ها
ویسکوزیته از خواص مهم در رابطه با مایعات است. به تغییر شکل مایعات در اثر تنش های کششی یا برشی ویسکوزیته گفته می شود. ویسکومتر دستگاهی است که برای اندازه گیری میزان ویسکوزیته مایعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع دستگاه ویسکومتر جهت اندازه گیری گرانروی مایعات ساخته و عرضه شده است. برای خرید ویسکومتر می‌توان به شرکت ها و مراکز فروش دستگاه های آزمایشگاهی مراجعه نمود. انواع ویسکومتر توسط شرکت های خارجی و ایرانی ساخته می‌شود، البته قیمت این دستگاه ها با یکدیگر متفاوت است. قیمت ویسکومتر خارجی نسبت به انواع داخلی بیشتر است. در ادامه این مطلب به بررسی انواع ویسکومتر و موارد کاربرد آن ها اشاره می شود.
انواع ویسکومتر
با اندازه گیری مقاومت مایع به تغییر شکل تدریجی که به‌واسطه تنش‌های برشی و یا کششی ایجاد شده می‌توان ویسکوزیته مایعات را به دست آورد. انواع ویسکومتر یا ویسکوزیمتر برای اندازه گیری ویسکوزیته مایعات طراحی شده است.
انواع ویسکومتر استوالد یا U شکل
این نوع ویسکومتر به‌افتخار ویلیام استوالد به همین اسم نام‌گذاری شده است. ویسکومتر استوالد به نام ویسکومتر شیشه ای مویین نیز مشهور است. نشانه های موجود در بالا و پایین محفظه بالایی این دستگاه، حجم مشخصی را نشان می دهند. زمان مورد نیاز انتقال سیال مابین این نشانه ها با ویسکوزیته جنبشی متناسب خواهد بود. فاکتور تبدیلی توسط شرکت های تولید کننده، ارائه و با مایعی با مشخصات معین همچون آب مقطر کالیبره می گردد.
انواع ویسکومتر سقوطی
اساس کار ویسکومتر های سقوطی قانون استوکس است. اگر سرعت سقوط شار به درستی ثبت شود، می‌توان با داشتن سرعت شار، اندازه و دانسیته شار و دانسیته سیال از قانون استوکس برای محاسبه ویسکوزیته سیال استفاده نمود. در این دستگاه از گلوله‌های فلزی با اندازه‌های متفاوت جهت افزایش دقت محاسبات به کار گرفته می‌شود.
انواع ویسکومتر لرزشی
اندازه گیری مقدار کاهش نوسانات الکترومغناطیسی لرزاننده هنگام لرزش در داخل سیال، اساس کار ویسکومتر لرزشی است. لرزاننده به‌صورت دورانی یا ارتعاشی عمل می‌کند. هرچقدر ویسکوزیته سیال بالا رود، به همان میزان افت لرزش‌های ایجاد شده توسط لرزاننده نیز بیشتر خواهد شد. برای خرید این دستگاه می‌توان به مراکز فروش دستگاه‌های آزمایشگاهی مراجعه نمود.
استفاده از انواع ویسکومتر لرزشی
اندازه گیری ویسکوزیته در طی فرآیندهای صنعتی توسط ویسکومتر های لرزشی صورت می‌پذیرد. این روش برای اندازه گیری ویسکوزیته سیالات ژلاتینی و سیالاتی با ویسکوزیته بالا (بالاتر از ۱۰۰۰ pa.s) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویسکومترهای دورانی
این ویسکومترها بر ساس اندازه گیری مقدار گشتاور لازم برای به چرخش در آوردن یک جسم خارجی در داخل سیال عمل می‌کنند.
انواع ویسکومترهای استابینگر
تغییر ویسکومتر های چرخشی و ساخت این نوع ویسکومتر ها موجب شد تا بشر به دقت بسیار بالایی در اندازه گیری ویسکوزیته جنبشی سیال دست یابد. سیلندر داخلی ویسکومتر های استابینگر گودتر بوده و به نسبت ویسکومتر های نوع قبلی سبک تر طراحی شده‌اند. بنابراین در داخل نمونه شناور می‌شوند و به دلیل نیروی گریز از مرکز در بخش مرکزی قرار خواهند گرفت. اندازه‌گیری سرعت و گشتاور در این ویسکومتر با اندازه گیری چرخش میدان مغناطیسی و حرکات گردابی و بدون تماس مستقیم صورت می‌پذیرد.
نگهداری از انواع ویسکومتر
- این دستگاه نباید در مکان هایی استفاده شود که احتمال نوسانات برق وجود دارد.
- از ریختن آب و مواد مرطوب بر روی دستگاه ممانعت شود.
- به دستگاه ضربه وارد نشود.
- دستگاه نباید با ولتاژ کم برق روشن گردد.
- از اتصال کوتاه و مداوم خروجی ممانعت گردد.
- پس از اتمام کار کلید دستگاه بر روی حالت OFF قرار داده شده و سپس از کابل برق قطع گردد.
عملکرد انواع ویسکومتر
به تغییر شکل مایعات بر اثر تنش های کششی یا برشی گرانروی یا ویسکوزیته مایعات گفته می‌شود. دستگاه ویسکومتر که به نام ویسکوزیمتر نیز شناخته می شود، دستگاهی برای اندازه گیری گرانروی مایعات است. برای خرید این دستگاه می‌توان به سایت های فروش دستگاه های آزمایشگاهی مراجعه کرد. اندازه گیری ویسکوزیته مایعات توسط دستگاه ویسکومتر به دو روش زیر صورت می‌پذیرد.
- یا سیال در داخل دستگاه ویسکوزیمتر حرکت کند.
- و یا ابزار اندازه گیری ویسکوزیمتر در داخل سیال حرکت کند.
