پی اچ اسید سولفونیک چیست؟ – سایر خواص این اسید
پی اچ اسید سولفونیک یکی از مهمترین خواص فیزیکی این اسید است که عدد آن نشان دهنده قدرت اسیدی بسیار بالای آن است. اگر قدرت اسیدی سولفونیک اسید را با کربوکسیلیک اسید مقایسه کنیم، یک میلیون بار قوی تر است. اسید سولفونیک به عنوان یک اسید با قطبیت بالا، به حالت فیزیکی جامد کریستالی و یا یک مایع ویسکوز با گرانروی بالا دیده می شود. بیشترین کاربرد این اسید به عنوان یک سورفکتانت است. زیرا قیمت اسید سولفونیک ارزان بوده و نسبت به امولسیون کننده های دیگر، کاربرد اقتصادی تری دارد. این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک می تواند ما را با میزان پی اچ اسید سولفونیک و کاربرد آن آشنا کند.
اسید سولفونیک چیست؟
سولفونیک اسید ترکیبی با فرمول مولکولی RS(=O)۲-OH است. در این فرمول به جای R می تواند گروه آلکیل و یا آریل قرار گیرد. پی اچ اسید سولفونیک برابر با ۰,۵ است که قدرت اسیدی بسیار بالای این اسید را نشان می دهد. میزان pka اسید p- تولوئن سولفونیک اسید و اسید متان سولفونیک برابر با ۲,۸- و ۱,۹- است. قدرت های اسیدی بسیار بالای این اسید و مشتقات آن، باعث شده است که PH آن ها با PH سنج اندازه گیری نشود. به همین جهت برای تعیین قدرت اسیدی آن ها از روش تخمین استفاده می شود.
از خواص دیگر اسید سولفونیک، قطبیت بالای آن است که منجر به نقطه جوش بالا در این اسید شده است. همچنین به دلیل قطبیت بالا، اسید سولفونیک را به صورت یک جامد کریستالی و یا مایعی چسبناک مشاهده می کنیم. اسید سولفونیک از نظر ظاهری بدون رنگ بوده و یک غیراکسید کننده محسوب می شود.
قیمت اسید سولفونیک را می توان متاثر از نوع برند شرکت تولید کننده و درصد خلوص آن دانست. برندهای معتبر ایرانی و خارجی به عرضه این اسید می پردازند.
علت نقش سورفکتانتی اسید سولفونیک
دلیل کاربرد اسید سولفونیک در نقش یک سورفکتانت، داشتن یک یون منفی در ساختار این اسید است. به طوری که با تماس با یک سطح دارای بار مثبت، سریع به آن چسبیده و باعث شکسته شدن مولکول های آلوده می شود. به طور کلی سورفکتانت ها مواد شیمیایی هستند که بین گروه های قطبی و غیرقطبی، پیوند برقرار کرده و در ترکیب مواد شوینده، باعث از بین رفتن چربی ها و لکه ها می شوند. مهمترین مشتق اسید سولفونیک که یک امولسیون کننده است، آلکیل بنزن سولفونیک اسید است.
مشتق لیگنو سولفونات ها
یکی از مشتقات اسید سولفونیک، لیگنو سولفونات است که در فرایند کاغذسازی وجود دارد. لیگنین در فرایندی به نام سولفیت در کاغذسازی، از لیگنوسلولز جدا می شود. جداسازی لیگنین با استفاده از پردازش تراشه های چوب با استفاده از محلولی از یون های سولفیت و بی سولفیت انجام می شود. پیوند بین سلولز و اجزای تشکیل دهنده لیگنین با کمک این معرف ها از هم گسسته می شود. در نتیجه لیگنین به لیگنو سولفونات تبدیل می شود. این یونومرها که محلول هستند، مفید بوده و از الیاف سلولز جدا می شود.
نکات ایمنی کار با اسید سولفونیک
اسید سولفونیک می تواند علاوه بر صنایعی که در بالا گفته شد، در موارد بسیاری نیز مورد استفاده قرار گیرد. قیمت اسید سولفونیک با توجه به کاربردهای متنوع آن در صنایع مختلف، مسئله مهم و در خور توجهی است تا محصولی باکیفیت را بتوان از مراکز معتبر خریداری کرد.
به عنوان مثال در صنعت رنگ سازی و یا به عنوان کاتالیزور اسیدی در شیمی آلی از اسید سولفونیک استفاده می شود. برای تهیه مواد مخدر و داروهای سولفات به عنوان آنتی باکتریال ها از این اسید استفاده می شود. در سلول های سوختی، اسید سولفونیک پلیمری فلوئوردار یکی از اجزای غشای تبادل پروتون است.
در ساخت رنگ های غذایی، به عنوان عامل واسطه در تولید مواد شیمیایی چون فنول ها، صنعت نفت و نساجی، تهیه پلی اتر سولفون سولفونات و تولید روان کننده ها نیز اسید سولفونیک به کار گرفته می شود.
چون اسید سولفونیک اسید بسیار قوی است هنگام کار باید از معیارهای استاندارد را رعایت کرد. زیرا تماس این اسید با چشم باعث ایجاد سوزش، تماس با پوست باعث آسیب پوستی و استشمام بخارات آن باعث تحریک ریه می شود. در محیط کار با اسید سولفونیک باید تهویه مناسب باشد و کارگران از ماسک استفاده کنند.
