قرص زلفت چیست؟ چه کاربرد، عوارضی و موارد مصرفی دارد؟

افسردگی بیماری است که با علائم بالینی مانند احساس غم واندوه، لذت نبردن از زندگی یا مشکلات خواب همراه است، اختلال افسردگی بعد از وقوع یک حادثه بیماری است که بعد از یک اتفاق تکان دهنده عاطفی و روانی شدید رخ می دهد که این بیماری علائمی مشابه با بیماری افسردگی و اضطراب دارد و هر بیماری و اختلالات این چنینی باید جدی گرفته شود و درمان شوند، یکی از داروهای معروف و کاربردی که برای درمان افسردگی از آن استفاده می شود قرص زلفت است. در این مقاله نشریه علمی جهان شیمی فیزیک شما را با کاربرد، عوارض، مکانیسم اثر، تداخل دارویی، نحوه ی مصرف و شرایط نگه داری این دارو بیشتر آشنا می کنیم. در مقالات دیگر این سایت می توانید درباره قرص های دیگری از جمله قرص مکیدنی لیکوفار، قرص آدومدز، پودر گلوکومان، قرص اپتی وومن گلدن لایف، قرص اکتی من، قرص اکتی وومن، تائورین، کپسول فارماژلیتان، کپسول گابا فانتوم نوتریشن، قرص سوماتریپتان، قرص مولتی وگان، کپسول بوستر لیور و قطره خوراکی سیلیمارین نیز مطالعه کنید.

قرص زلفت چیست؟

سرترالین به انگلیسی Sertraline که با نام تجاری زلفت یا آسنترا معروف است یک داروی ضد افسردگی محسوب می شود که متعلق به گروه مهارکننده های باز جذب سروتونین است که از آن برای درمان بیماری هایی نظیر اختلالات افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه، بیماری وسواس، اختلال اضطراب اجتماعی، سندروم پیش از قاعدگی و اختلال هراس کاربرد دارد. در سال ۲۰۱۳ در آمریکا، سرترالین یکی از پر مصرف ترین داروی ضد افسردگی، پس از آلپرازولام بوده است.

این قرص باعث بهبود بخشیدن خلق و خو می شود و علاقه مندی به زندگی روزمره را باز یابی می کند و همچنین موجب افزایش اشتها می شود، زلفت تاثیر فوق العاده ایی بر روی کاهش اضطراب، ترس، افکار آزاردهنده و حملات پانیک دارد و همچنین موجب کنترل کارهای مکرر که  موجب اختلال در زندگی روزمره می شود را می شوند.

کاربرد قرص زلفت

اختلال افسردگی اساسی MDD

وسواسی-اجباری OCD در بزرگسالان ودر کودکان و نوجوانانی که دارای سن بین ۶ تا ۱۷ سال هستند.

اختلال استرس پس از سانحه PTSD

خود زشت پنداری BDD

اختلال هراس

پانیک

اختلال دیسفوریک قبل از قاعدگی PMDD

اظطراب اجتماعی SAD

در زیر به توضیح کاربرد برخی از آنها می پردازیم.

قرص زلفت و بیماری افسردگی

قرص زلفت یا همان سرترالین نوعی داروی ضد افسردگی محسوب می شود که برای درمان برخی از بیماری هایی مانند افسردگی، اختلالات اضطرابی، حملات پانیک و وسواس مورد کاربرد است. از دیگر کاربرد های این دارو می توان به کاهش علائم سندروم پیش قاعدگی، بهبود خواب، افزایش اشتها و بهبود انگیزه فرد برای انجام کارهای روزانه، کاهش ترس و کاهش اصطراب اشاره کرد. این قرص متعلق به گروهی از داروهای انتخابی برای گیرنده سروتونین معروف به SSRIs است که این داروها میزان سطح سروتونین در مغز را افزایش می دهند.

قرص زلفت و اختلال وسواسی – جبری

این دارو بر درمان بیماری OCD در بزرگسالان و کودکان تاثیر گذار است و دارای قدرت تحمل بهتری نسبت به کلومیپرامین است. برای درمان موثر OCD مصرف این قرص بیشتر از دوز مصرفی برای افسردگی است و همچنین شروع عمل کند تری دارد.

قرص زلفت و هراس اجتماعی

نتایج موفقیت آمیزی برای درمان بیماری هراس اجتماعی با مصرف این دارو کسب شده است، بر طبق مطالعات و تحقیقات انجام شده به این نتیجه رسیده شده است که برای درمان این بیماری نیاز به دوز بیشتری از مصرف است و همچنین روند بهبودی به کندی انجام می شود. اغلب شروع پاسخ به درمان از هفته ششم است و تا هفته دوازدهم افزایش پیدا می کند. مصرف این دارو نه تنها باعث بهبود نشانه های روانی نظیر ترس و هراس اجتماعی می شود بلکه بر روی پارامتر های فیزیکی مانند تپش قلب و سرخ شدن تاثیر گذار است.

قرص زلفت و اختلال ناشی از پیش قاعدگی

این دارو باعث کاهش علائم سندروم قبل از قاعدگی می شود. طبق تحقیقات انجام شده نتیجه گیری شده است که ۵۰ تا ۶۰ درصد از بیمارانی که سرتالین مصرف می کردند بهبودی خوبی داشته اند در مقاسیه با بهبود ۲۰ تا ۳۰ درصدی بیمارانی که دارو نما استفاده می کردند. شروع پاسخ به بهبودی در هفته اول مشاهده می شود که با مصرف آن علائمی مانند تحریک پذیری، اضطراب، خلق و خوی بهبود پید می کند و همچنین باعث بهتر شدن کیفیت زندگی می شود. پاسخ گویی به سرتالین در علائم جسمی مانند نفخ، درد پستان و تورم کم تر مشاهده شده است.

موارد مصرف قرص زلفت

مصرف روزانه برای بعضی ازجنبه های انزال زود رس سودمند است برای این منظور باید روزانه مصرف شود تا اثر گذار باشد.

مکانیسم اثر قرص زلفت

سرترالین از روش ممانعت از جذب مجدد سروتونین به وسیله گیرنده های عصبی پس سیناسی و زیاد بودن غلظت سروتونین موجود در دستگاه عصبی است و همچنین توانایی ممانعت  به مقدار کمی در حد ۱٪ از جذب سروتونین را دارد. این دارو تا اندکی هم توانایی به تاخیر انداختن گیرنده های آلفای آدرنالین را دارد (حدود ۱٪ تا ۱۰٪ قدرت ممانعت از جذب سروتونین آن)

این فرآورده دارای نیمه عمر بین ۱۳ تا ۴۵ ساعت است و حدود ۱.۵ برابر در زنان بیشتر از مردان است و حداکثرین میزان غلظت آن در پلاسمای خون پس از گذشت ۴ تا ۶ ساعت است و در حدود ۹۹٪ به پروتئین پلاسمای خون وابسته است. فرمول شیمیایی آن عبارت است از C12H17CI2N

مصرف قرص زلفت در دوران بارداری

مصرف این دارو برای جنین دارای عوارضی است که تنها در صورتی می توان مصرف کرد که مصرف آن اجتناب ناپذیر باشد. تحقیقات نشان داده است که مادران بارداری که در ۳ ماه آخر خود از این قرص استفاده کرده اند پس از زایمان نوزادانشان تا ۳ ماه علائمی نظیر تشنج، سفتی عضلات، گریه مدام، بی اشتهایی و بی قراری داشته اند بنابراین خانم هایی که قصد باردار شدن را دارند و آن را مصرف می کنند حتما قبل از بارداری با پزشک مشورت داشته باشند زیرا مصرف این دارو برای جنین خطرناک است و باعث ایجاد مشکلات ریوی در نوزاد می شود.

باید به این نکته توجه داشته باشید که در زمان مصرف آن برای جلوگیری از بارداری حتما از روش های مطمئن پیشگیری از بارداری استفاده شود اگر در صورت استفاده از آن باردار شوید حتما به پزشک مراجعه شود و به هیچ عنوان بدون تجویز پزشک آن را قطع نکنید، مصرف آن در دوران بارداری ممکن است باعث تشدید بیماری افسردگی شود و موجب ایجاد افسردگی بعد از زایمان نیز شود.همچنین این قرص از شیر مادر به کودک می تواند منتقل شود هر چند که گزارشی در مورد آسیب در این دوران نشده است در این صورت هم بهتر است با پزشک مشورت شود.

عوارض قرص زلفت

کاهش تمایلات جنسی

تاخیر در انزال

خونریزی های غیر طبیعی (نقاط قرمز در سطح پوست)

بزرگی و احساس کشیدگی پستان یا ترشح شیر در خانم ها

آکاتزیا (عدم تحمل وضعیت نشسته)

گرفتگی و پرش ناگهانی عضلات

اکستراپیرامیدال (اختلالات حرکات عضلانی)

خشکی دهان

تب

سرگیجه

افزایش احساس تشنگی

تغییرات ناگهانی و بی اراده خلق

راش پوستی

خستگی

احساس خارش در پوست

تپش قلب

عوارض جانبی جدی قرص زلفت

خونریزی یا کبودی غیر طبیعی

لرزش

کاهش توان یا میل جنسی

گرفتگی عضلانی

کاهش نا گهانی وزن

در صورت مشاهده علائم بالا حتما به پزشک مراجعه شود.

عوارض نادر اما جدی قرص زلفت

درد چشم، ورم یا قرمزی چشم

مدفوع تیره یا خونی

گشادی مردمک

استفراغ به حالت قهوه

تغییرات بینایی

در صورت مشاهده علائم بالا نیز فوری به پزشک مراجعه شود.

نحوه ی مصرف قرص زلفت

بهتر است قبل از مصرف اطلاعاتی که بر روی جعبه یا درون جعبه است مطالعه شود.

این دارو به صورت خوراکی ، همراه یا بدون غذا طبق تجویز پزشک و یک روز در شب یا صبح مصرف شود.

کپسول خوراکی این دارو بهتر است بعد از صبحانه یا پس از شام مصرف شود.

اگر برای مشکلات قاعدگی از این دارو استفاده می کنید پزشک ممکن است هر روز در ماه یا فقط  دو هفته قبل از شروع دوره قاعدگی تجویز کند.

پزشک دوز مصرفی دارو را با توجه به وضعیت پزشکی بیمار و چگونگی پاسخ دهی بدن به آن را تجویز می کند.

دارو باید در ساعت های منظم مصرف شود تا عملکرد بهتری داشته باشد.

مصرف آن طبق دستور پزشک بسیار مهم و با اهمیت است.

ممکن از بعد از گذشت ۲ تا ۳ هفته غلائم بهبودی نشان داده شود پس قبل از آن به مصرف آن ادمه دهید.

در اویل درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده گذشته بیشتر شود که مربوط به شروع اثر بخشی دارو است و نیاید نگران شد.

سندروم قطع مصرف قرص زلفت

این سندروم زمانی رخ می دهد که در مصرف آن وقفه ایجاد شود یا دوز مصرفی کاهش پیدا کند و همچنین  مصرف داروهای ضد افسردگی قطع شود. این سندروم دارای علائمی مثل آنفولانزا،اختلالاتی در خواب، حرکت، حواس، تفکر و خلق و خوی داشته باشد که بیشتر این علائم کوتاه مدت و خفیف هستند و نیازی به درمان ندارند. در موارد خیلی شدید ممکن است دارو دوباره تجویز شود و آهسته آهسته دوز مصرفی کاهش پیدا کند.

عوارض و نشانه های ترک قرص زلفت

در صورت قطع خود سرانه ممکن است شرایط بدتر شود و عوارضی نظیر سردرد، خستگی، مشکلات خواب و تغییرات روانی بروز پیدا کند.

برای جلوگیری از عوارض احتمالی ممکن است در طول یک دوره کاهش مصرف پزشک دستور به قطع دارو بدهد.

ممکن است تا چند یا تا چند هفته نشانه های سندروم ترک مصرف ادامه داشته باشد. اگر به طور ناگهانی مصرف آن را قطع کنید ممکن است چند روز علائمی مانند تهوع، استفراغ، تحریک پذیری، احساس سرگیجه، سردرد، فلج شدن ناگهانی بدن و کابوس های شبانه داشته باشید.

تداخل دارویی قرص زلفت

این دارو با داروهای زیر تداخل دارویی دارد و نباید هم زمان با هم مصرف شود.

داروهایی که موجب خونریزی و کبودی می شوند که عبارتنداز:

پیموزید، آنتی پلاتلت هایی مانند کلوپیدوگرل، ضد التهاب های غیر استروئیدی مانن ایبوپروفن و رقیق کننده های مانن وارفارین و آسپرین

داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیدازMAO

لینزولید، متیلن آبی، آیزوکروبوکسازید، موکلوبماید، رازا گلین، پروکاربازین، سیپرومین، سلژیلین و ترانیل

داروهای گروه باز دارنده های باز جذب سروتونین

قرص های اکستاسی، قرص های ضد افسردگی مانند فلوکستین، پروکستین

داروهای مهار کننده جذب مجدد سروتونین و نوراپی نفرین مانند دولوکستین، ونلافاکسین و تیپتوفان

داروهای ضد اصطراب یا خواب مانند آلپرازولام، دیازپام و زولپیدم

شل کننده های عضلانی مانند سیکلوبنزاپرین و کاریزوپرودول

آنتی هیستامین هایی مانند دیفن هیدرامین و سیترزین

موارد منع مصرف قرص زلفت

مصرف داروهای مونوآمین اکسیداز مانند ایزوکربوکسازید، سلژیلین و ترانیل سیپرومین در طی ۱۴ روز گذشته

مصرف داروهای آنتی سایکوتیک یا داروهای روان پریشی مانند پیموزاید

داشتن سابقه حساسیت به سرترالین یا داروهای مشابه، مواد نگه دارنده و رنگ ها

هشدارهای مصرف قرص زلفت

هنگام مصرف این دارو از مصرف نوشیدنی های الکلی و ماری جوآنا خوداری شود.

قبل از مصرف دارهای زیر حتما با پزشک مشورت شود زیرا مصرف هم زمان داروهای زیر موجب کبودی و خونریزی می شود.

داروهای ضد انعقاد خون

قرص های اثر گذار بر روی لخته شدن خون مانند وارفارین

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) که به عنوان مسکن برای علائمی مانند تب، آرتریت و تورم مصرف می شود مثل ایبوپروفن، آسپرین، ادویل، دیکلوفناک، ملوکسی کام، سلکسیب، ایندومتاسین و …

مصرف این دارو بر روی قدرت تفکر و واکنش تاثیر گذار است لزا در هنگام مصرف آن از کار با ماشین آلات و رانندگی و کارهایی که نیاز به هوشیاری دارد خوداری شود.

مصرف هم زمان با داروهای که موجب خواب آلودگی می شوند احتمالا سبب تشدید شدن این بیماری می شود پس قبل از استفاده از داروهای نظیر داروهای خواب آور، داروهای شل کننده عضلانی، داروهای مخدر، داروهای افسردگی، داروهای ضد اضطراب و داروهای ضد تشنج حتما با پزشک مشورت شود.

در صورت داشتن حساسیت به سرترالین حتما به پزشک اطلاع داده شود، اگر دارای حساسیت دارویی باشید حتما به پزشک اطلاع داده شود.

زلفت ممکن است حاوی مواد غیر فعال باشد بنابراین ممکن است باعث افزایش بیماری های آلرژیک شود.

در صورت داشتن بیماری های مانند اختلال دوقطبی و شیدایی، مشکلات خونریزی، اختلال تشنج، افسردگی، بیماری تیروئید، بیماری کبد و بیماری آب سیاه در سابقه خانوادگی یا شخصی حتما به پزشک اطلاع داده شود.

موارد احتیاطی

بیماران کبدی و دیابتی باید در مصرف آن احتیاط داشته باشند.

قبل از انجام اعمال پزشکی و یا دندان پزشکی حتما پزشک را از مصرف قرص سرترالین آگاه کنید.

عوارض جانبی در افراد مسن بیشتر بروز پیدا می کند.

کودکان ممکن است حساسیت بیشتری نسبت عوارض جانبی از جمله کاهش اشتها و کاهش وزن داشته باشند.

در زمان استفاده از این دارو حساسیت بدن شما به نور افزایش پیدا می کند بنابراین از قرار گرفتن در نور مستقیم آفتاب خوداری شود و از کرم های ضد آفتاب و عینک آفتابی استفاده شود.

از موادی که باعث افزایش احتمالی عوارض این دارو شود می توان به گریپ فروت یا آب گریپ فروت اشاره کرد که خوردن آن را باید با احتیاط باشد.