کلرفنیرامین چیست؟ از کاربرد تا عوارض آن
کلرفنیرامین یک داروی آنتی هیستامین است که برای تسکین علائم آلرژی مورد استفاده قرار می گیرد. امروز در نشریه الکترونیکی جهان شیمی فیزیک قصد داریم تا شما را با کاربرد و همچنین عوارض داروی کلرفنیرامین آشنا کنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
از داروی کلرفنیرامین حتی در بیماری هایی نظیر تب یونجه و سرماخوردگی نیز استفاده می شود. در ابتدای مقاله به شرح خواص این دارو پرداختیم.
داروی کلرفنیرامین چیست
كلرفنيرامين را در دسته داروهاي خواب آور آنتي هيستامينی قرار می دهند. حدود ۹۹ درصد بیمارانی که از این دارو به عنوان درمان آلرژی استفاده می کنند، اعلام کرده اند که بعد از مصرف کلرفنیرامین علائم حساسيتشان کاهش پیدا کرده است. جالب است بدانید یکی از کاربردهای این دارو، تسکین خارش ناشی از بیماری هایی چون آبله مرغان و سرخک است.
در شرایطی که بیمار دچار حساسیت های بسیار حاد شده باشد، از فرم تزریقی این دارو استفاده می شود. حساسیت های شدید در علم پزشکی آنافیلاکسی نام دارند و یکی از موارد اورژانسی به شمار می روند.
پیش از اینکه بخواهیم نحوه عملکرد و مصرف داروی کلرفنیرامین را شرح دهیم بهتر است در رابطه با آلرژی و معضلات آن بیشتر بدانیم.
آلرژی یا حساسیت چیست
گاهی اوقات در برخی افراد مواجهه با موادی نظیر گرده گیاهان، موی حیواناتی مثل گربه، برخی مواد غذایی مثل بادام زمینی، کیوی، صدف و … و همچنین نیش برخی حشرات دچار آلرژی می شوند. در اثر موارد نام برده شده، ماده ای شیمیایی به نام هیستامین در بدن تولید می شود. تولید هیستامین سبب بروز علائمی چون خارش و قرمزی پوست، آبریزش بینی، سوزش چشم، عطسه، التهاب پوستی و … می شود.
به عبارت ساده تر، آلرژی را واکنش سیستم دفاعی بدن در برابر عواملی می دانند که برای بدن ناشناخته محسوب می شود. شاید بروز آلرژی چندان هم بد نباشد و نشان دهنده این است که سیستم ایمنی بدن به خوبی فعال است. اما گاهی علائم آلرژی غیر قابل تحمل بوده و فرد را به شدت آزار می دهد. از همین رو باید برای کاهش این علائم از داروهای آنتی هیستامینی استفاده کرد.
البته قابل ذکر است که ماده آلرژی زا یا به اصطلاح آلرژن، معمولا برای بدن بی ضرر است. اما از آنجایی که بدن وظیفه دارد با هر عامل خارجی نظیر ویروس و باکتری مقابله کند، معمولا نمی تواند فرق بین ماده بی ضرر و زیان ده را شناسایی کند و هر ماده خارجی ای را به عنوان یک ماده مضر و عامل بیگانه مورد حمله قرار می دهد.
در چنین شرایطی، بدن مقدار زیادی پادتن توسط گلبول های سفید می سازد . پادتن را به اسلحه ای که به عوامل خارجی حمله ور می شود تشبیه کرده اند. ھر پادتن برای ماده ویژه ای ساخته شده و مخصوص ھمان ماده ای است که موجب آلرژی شده است.
در فرایند دفاع، واسطه ھای التھابی شیمیایی مانند ھیستامین، و سایر موادی که از گلبول های سفید ترشح می شوند، سبب ایجاد علائم نامطبوعی خواهند شد که افراد مستعد به آلرژی این علائم را تجربه می کنند.
مکانیسم اثر داروی کلرفنیرامین
با توجه به تعریفی که از آلرژی و ماده آلرژی ارائه دادیم، باید بدانید که داروهایی نظیر کلرفنیرامین با محدود کرده اثرات هیستامین، به تسکین علائم آلرژی می پردازند.
کلرفنیرامین در داروخانه ها با تجويز پزشك و يا بدون نسخه عرضه مي شود.
عملکرد کلرفنیرامین با مسدود کردن یک ماده طبیعی دیگر که توسط بدن ساخته می شود و استیل کولین نام دارد تکمیل شده و به خشک شدن برخی مایعات بدن کمک می کند. در این شرایطی علائمی نظیر آبریزش چشم و آبریزش بینی تسکین خواهند یافت.
کاربردهای کلرفنیرامین
آبریزش بینی آلرژیک
تسکین علائم ناشی از سرماخوردگی
کهیر
آنژیوادم
واکنش های آنافیلاکتیک
خارش
ملتحمه ی آلرژیک
نحوه ی مصرف داروی کلرفنیرامین
بهتر است هیچ دارویی بدون تجویز پزشک مصرف نشود اما از آنجایی که این دارو به صورت بدون نسخه نیز به فروش می رسد، مصرف آن بدون تجویز پزشک هم امکان پذیر است. با این حال بهتر است در زمان تهیه کلرفنیرامین به طور کامل دستورالعمل مصرف را از پزشک داروساز بپرسید. در نهایت پیش از مصرف حتما بروشور اطلاعات داخل بسته محصول را به طور کامل مطالعه کنید.
در صورتی که این دارو توسط پزشک تجویز شده باشد، بهتر است کاملا مطابق با دستور پزشک مصرف نموده و دوره درمان خود را تکمیل نمایید.
این دارو در چند فرم دارویی در داروخانه های سراسر کشور موجود است. برای اینکه دچار مشکلات گوارشی نشوید، بهتر است فرم قرص، کپسول و مایع این دارو را به همراه غذا مصرف نمایید.
در صورت استفاده از فرم کپسول های انتشار طولانی کلرفنیرامین، آن ها را کاملا ببلعید و از باز کردن آن ها خودداری نمایید.
فرم قرص و کپسول در آب حل نشود.
از جویدن یا خرد کردن قرص های کلرفنیرامین که در دسته انتشار طولانی قرار می گیرند خودداری نمایید.
در صورت استفاده از فرم مایع این دارو، از یک پیمانه اندازه گیری دقیق برای خوردن آن استفاده کنید. این یعنی دارو را با قاشق های خانگی معمولی مصرف نکنید.
در صورتی که فرم مایع دارو به صورت سوسپانسیون است، پیش از مصرف دارو، بطری را به خوبی تکان دهید.
دوز مصرفی این دارو به شرایط بیمار، سن و پاسخ به درمان بستگی دارد، دوز مصرفی خود را به بیماران دیگر پیشنهاد نکنید.
در صورتی که این دارو برای شما تجویز شده یا پزشک داروساز دستورالعمل مصرف به شما داده است، به صورت سرخود دوز مصرفی دارو را افزایش ندهید.
انواع و دوز مصرفی داروی کلرفنیرامین
همانطور که گفتیم داروی کلرفنیرامین در فرم های مختلف در داروخانه های موجود است. در این بخش از مقاله به معرفی انواع فرم های این دارو پرداخته و دوز مصرفی آن را برای شما شرح داده ایم.
قرص
قرص کلرفنیرامین در انواع ۴ میلی گرم، ۸ میلی گرم و ۱۲ میلی گرم موجود است.
این فرم از دارو به صورت های قرص های انتشار طولانی و انتشار کوتاه موجود است.
کپسول
انواع کپسول های کلرفنیرامین به صورت زیر دسته بندی می شوند:
انتشار طولانی
ماندگاری آزاد
شربت
شربت کلرفنیرامین به صورت ۲ میلی گرم در ۵ میلی لیتر موجود است.
نحوه مصرف در رینیت آلرژیک
قرص یا شربت: ۴ میلی گرم هر ۴-۶ ساعت؛ بیش از ۲۴ میلی گرم در روز نباشد.
نوع قرص های با انتشار طولانی مدت: ۸ میلی گرم هر ۸ الی۱۲ ساعت یا ۱۲ میلی گرم هر ۱۲ ساعت. بیش از ۲۴ میلی گرم در روز نباشد.
کپسول های با انتشار طولانی مدت: ۱۲ میلی گرم هرروز؛ بیش از ۲۴ میلی گرم در روز نباشد.
نوع کپسول های با ماندگاری آزاد: ۸ الی ۱۲ میلی گرم هر ۸ الی ۱۲ ساعت، حداکثر تا ۱۶ الی ۲۴ میلی گرم در روز مصرف شود.
در كودكان ٦ تا ١١ سال ٢ ميلى گرم هر ٤ الی ٦ ساعت مصرف شود.
برای كودكان ٢ الی ٥ سال ١ ميلى گرم هر ٤ الی ٦ ساعت مصرف شود.
در كوكان ١ سال تا ٢٣ ماه ١ ميلى گرم هر ١٢ ساعت مصرف شود.
برای افراد بالای ٦٥ سال تا ۲۴ ميلى گرم در روز مصرف شود.
در افراد زیر ١٢ سال ۱۲ میلی گرم در روز مصرف شود.
برای کودکان ۲ الی ۵ سال ٦ ميلى گرم در روز مصرف شود.
در صورت مصرف فرم دارویى مايع کلرفنیرامین براى كودكان، مقدار دارو را با سرنگ اندازه گيرى نماييد.
اگر مصرف یک نوبت دارو را فراموش کردید، نوبت بعدی را در موعد مقرر مصرف کنید و از دو برابر کردن مقدار مصرف در یک نوبت خودداری نمایید.
عوارض جانبی داروی کلرفنیرامین
داروی کلرفنیرامین عوارض جانبی شایعی دارد که به شرح زیر گزارش شده است:
سرگیجه، خواب آلودگی، نا متعادل بودن حرکات، خستگی، اضطراب، سرخوشی، گیجی، خس خس سینه، آنمی، خشکی دهان، تهوع، بی اشتهایی، اسهال، حساسیت در برابر نور، احتباس ادرار، سوزش ادرار و تاری دید
متداول ترین اثر جانبی داروی کلرفنیرامین بی حالی و خواب آلودگی است.
برای درمان خشکی دهان از آب نبات، آدامس یا تر کردن مکرر دهان استفاده شود.
مصرف کلرفنیرامین در حمله های آسم، بیماری های دستگاه تنفسی تحتانی و در دوران شیردهی ممنوع است.
زمان اثر کلرفنیرامین از یک ساعت پس از مصرف آغاز شده و پس از دو ساعت به اوج اثر می رسد. این دارو بعد از شش ساعت از طریق کلیه دفع خواهد شد.
موارد مهم پيش از مصرف داروی كلرفنيرامين
پيش از شروع مصرف داروی کلرفنیرامین از پزشك يا داروساز خود مشاوره بگیرید و مطمئن شوید كه اين دارو مناسب مشكل شما خواهد بود.
در صورتی که باردار هستید یا در دوران شیردهی به سر می برید سابقه يا ابتلا به اختلالات كبدى، گلوكوم (آب سياه)، مشكلات پروستات يا سابقه ى مشكل در دفع ادرار، سابقه ى انسداد روده و صرع به پزشك يا داروساز خود اطلاع دهيد.
پيش از شروع مصرف اين دارو ليست داروهاى مصرفى خود را در اختيار پزشک قرار دهيد تا در صورت وجود تداخل دارويى، توصيه هاى لازم به شما ارائه شود يا داروى مناسب ترى جایگزین کلرفنیرامین شود.
در صورتی که سابقه ى حساسيت به اين دارو يا داروهاى مشابه آن دارید، داروساز يا پزشك را مطلع کنید.
توصیه های بیشتر
-این دارو می تواند موجب خواب آلودگی شود لذا تا زمانی که اثر دارو برطرف نشده،از رانندگی و کار با ابزاری که نیاز به احتیاط دارند خودداری نمایید.همچنین از مصرف همزمان این دارو با سایر داروهای خواب آور و فرآورده های الکلی خودداری نمایید.
-در صورتی که قرار است تحت عمل جراحی یا پروسه ی درمانی خاصی قرار بگیرید یا آزمایش دهید،درمانگر خود را در جریان مصرف آنتی هیستامین ها قرار دهید تا در صورت نیاز به قطع دارو، به شما اطلاع داده شود.
-مصرف این دارو حساسیت پوست شما را نسبت به نور آفتاب بیشتر می کند لذا در مدت مصرف از کرم های ضدآفتاب و عینک دودی استفاده نمایید.
تداخلات دارویی کلرفنیرامین
داروی کلرفنیرامین ۴ تداخل اصلی ایجاد می کند که به شرح زیر معرفی شده اند:
– سوبسترای CYP2D6
– تشدید اثرات آنتی کولینرژیک
– تشدید اثرات تضعیف کننده CNS
– کاهش اثرات مرکزی هیستامین
تداخلات پرهیزی
در صورتی که هر کدام از داروهای زیر را مصرف می کنید، از مصرف همزمان با داروی کلرفنیرامین خودداری نمایید:
آکلیدینیوم، آزلاستین (بینی)، برومپریدول، سیمتروپیوم، الوکسادولین، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، ایپراتروپیوم (استنشاق دهانی)، لووسولپیراید، ارفنادرین، اوکساتومید، اوکسوممازین، پارالدهید، پیتولیسانت، پتاسیم کلراید، پتاسیم سیترات، روفناسین، تالیدومید، تیوتروپیوم، اومکلیدینیوم
کاهش اثرات داروها توسط کلرفنیرامین
در صورتی که داروی کلرفنیرامین همراه با داروهای زیر مصرف شود، اثرات این داروها را کاهش خواهد داد:
مهار کننده های استیل کولین استراز، بنزیل پنیسیلوئیل پلی لیزین، بتاهیستین، عوامل معده روده ای (پروکینتیک ها)، هیالورونیداز، ایتوپرید، لووسولپیرید، نیتروگلیسرین، پیتولیسانت، سکرتین
کاهش اثرات کلرفنیرامین توسط داروها
در صورتی که داروهای زیر با داروی کلرفنیرامین مصرف شوند، اثر کلرفنیرامین را کاهش خواهند داد:
مهار کننده های استیل کولین استراز، آمفتامین ها، پگ اینترفرون آلفا۲ب
افزایش اثرات داروها توسط کلرفنیرامین
در صورتی که کلرفنیرامین همراه با داروهای زیر مصرف شود، اثر این داروها افزایش خواهند یافت:
اتانول، آمزینیوم، عوامل آنتی کولینرژیک، آزلاستین (بینی)، بلونانسرین، برکسانولون، بوپرنورفین، سیمتروپیوم، کلوزاپین، سرکوب کننده های CNS، الوکسادولین، فلونیترازپام، فنی توئین و فوس فنی توئین، گلوکاگون، گلیکوپیرولات (استنشاق دهانی)، متوتریمپرازین، متیروزین، میرابگرون، آگونیست های اپیوئیدی، ارفنادرین، اوکسی کدون، پارالدهید، پرهگزیلین، پیریبدیل، پتاسیم کلراید، پتاسیم سیترات، پرامی پکسول، راموسترون، روفناسین، روپی نیرول، روتیگوتین، SSRIها، سوورکسانت، تالیدومید، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی، تیوتروپیوم، توپیرامات، زولپیدم
افزایش اثرات کلرفنیرامین توسط داروها
در صورتی که داروهای زیر همزمان با کلرفنیرامین مصرف شوند، اثر کلرفنیرامین افزایش خواهد یافت:
آبیراترون استات، آکلیدینیوم، آجمالین، آلیزاپرید، آمانتادین، آسوناپرویر، فرآورده های حاوی توکسین بوتولینیوم، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، کانابیس، کلرال بتائین، کلرمتیازول، کلرفنسین کاربامات، کلوبازام، کوبیستات، مهار کننده های متوسط و قوی CYP2D6، داکومیتینیب، داروناویر، دیمتیندن (موضعی)، دوکسیلامین، درونابینول، دروپریدول، اسکتامین، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، هیدروکسی زین، ایماتینیب، ایپراتروپیوم (استنشاق دهانی)، کاوا کاوا، لمبورکسانت، لوفکسیدین، لومفانترین، منیزیم سولفات، متوتریمپرازین، متوکلوپرامید، میانسرین، مینوسیکلین (سیستمیک)، نابیلون، اوکساتومید، اوکسوممازین، پانوبینوستات، پگ اینترفرون آلفا۲ب، پرامپانل، پرهگزیلین، پراملینتید، کینین، روفینامید، سدیم اکسیبات، تتراهیدروکانابینول، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول، تیوریدازین، تریمپرازین، اومکلیدینیوم
تداخل با غذا
هیچگونه تداخل با مواد غذایی خاصی برای کلرفنیرامین ذکر نشده است.
نکات بسیار مهم در مورد کلرفنیرامین
در طول دوره درمان با کلرفنیرامین به پایش خاصی احتیاجی نخواهد بود.
برای اینکه در هنگام مصرف کلرفنیرامین دچار تحریک گوارشی نشوید همراه با غذا، آب یا شیر مصرف کنید.
این دارو بسیار خواب آور است پس در صورت بروز خواب آلودگی از انجام کارهایی که نیاز به تمر کز حواس دارند نظیر رانندگی، خوداری نمایید.
