قرص و شربت گایافنزین چیست؟ معرفی، کاربرد و عوارض آن
شربت گایافنزین (Guaifenesin) یک داروی خلط آور است. قرص و شربت گایافنزین باعث کاهش احتقان سینه و گلو ناشی از سرماخوردگی، عفونت یا آلرژی شود. شربت گایافنزین برای درمان سرفه ناشی از سرماخوردگی، آنفولانزا و برونشیت کاربرد دارد. هم چنین گایافنزین ضد احتقان است. این دارو در درمان عوارض ناشی از عفونت های خفیف سیستم تنفسی تجویز می شود.
در این مطلب از نشریه جهان شیمی فیزیک، به معرفی قرص و شربت گایافنزین، موارد مصرف و عوارض آن می پردازیم. لطفا با ما همراه باشید.
شربت گایافنزین برای چیست؟
شربت گایافنزین یک داروی ترکیبی خلط آور است. شربت های مشابه آن اسپکتورانت و بروم هگزین هستند. این شربت برای رفع سرفه های خشک، تسکین سرفه ناشی از سرماخوردگی، برونشیت و سایر بیماری های دستگاه تنفسی فوقانی مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع زمانی که ترشحات پشت حلقی چسبنده و غلیظ باشند، روند تنفس دچار مشکل و سخت می شود. شربت گایافنزین باعث رقیق شدن خلط و باز شدن مجاری تنفسی خواهد شد.
نکته:
معمولا قرص و شربت گایافنزین برای درمان سرفه های متوالی ناشی از کشیدن سیگار یا مشکلات تنفسی طولانی مدت مانند بیماری آمفیزم ریوی یا برونشیت مزمن تجویز نمی گردد.
نحوه مصرف قرص و شربت گایافنزین
اگر سابقه حساسیت به این دارو یا هر داروی دیگر دارید، پیش از مصرف گایافنزین حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت ابتلا به سرفه های مزمن ناشی از آسم یا تجمع خلط بیش از حد در ریه ها، باید علت اصلی سرفه مشخص گردد. این موارد نیاز به بررسی های بالینی بیشتر و درمان موثر تری دارند.
مقدار مصرف قرص و شربت گایا فنزین در بزرگسالان (افراد بالای ۱۲ سال)، به میزان ۴۰۰-۲۰۰ میلی گرم هر ۴ تا ۵ ساعت است.
در كودكان ۱۱-۶ سال، مقدار ۲۰۰-۱۰۰ میلی گرم هر چهار ساعت مصرف شود. حداكثر مقدار مصرف نیم گرم در روز است.
در مورد كودكان ۵-۲ ساله، بایستی مقدار ۱۰۰-۵۰ میلی‌گرم هر چهار ساعت میل شود. حداكثر مقدار مصرف در کودکان زیر ۶ سال از ۶۰۰ میلی گرم تجاوز نکند.
مصرف شربت گایافنزین در دوران بارداری
قرص و شربت گایافنزین در گروه C برای مصرف در بارداری قرار دارد. شواهد علمی دقیق و قطعی مبنی بر بی خطری یا خطرناک بودن داروهای حاضر در این گروه از جمله گایافنزین گزارش نشده است. به همین دلیل در زمان بارداری فقط با نظر پزشک متخصص اقدام به مصرف قرص یا شربت گایافنزین کنید.
مصرف شربت گایافنزین در دوران شیردهی
اثر قرص و شربت گایافنزین در مادران شیرده و مقدار انتقال و عوارض آن بر روی نوزادان مشخص نیست. بنابراین لازم است در دوران شیر دهی، برای حفظ سلامتی نوزاد از مصرف خودسرانه این دارو اجتناب کنید. هم چنین دارو را فقط با مشورت پزشک خود مصرف نمائید.
شربت گایافنزین کرونا
پژوهش ها ثابت کرده است که مصرف داروهایی مثل شربت گایافنزین برای بهبود احتقان و سرفه های ناشی از کرونا در حالت خفیف موثر است. هرچند تاثیر قطعی این داروها روی کرونا هنوز مشخص نشده و در حال مطالعه و بررسی است. به همین دلیل اکیدا توصیه می کنیم که از مصرف خودسرانه دارو برای تسکین سرفه های کرونا پرهیز کید. بهتر است قبل از هر اقدامی با پزشک خود مشورت کنید.
آیا شربت گایافنزین خواب آور است؟
یکی از عوارض قرص و شربت گایافنزین خواب آلودگی است. اگر کاری انجام می دهید که نیاز به هوشیاری دارد، در مورد مصرف این شربت احتیاط کنید. چون می تواند باعث خواب آلودگی شود.
شربت گایافنزین کودکان برای چیست؟
مصرف شربت گایافنزین در کودکان زیر ۲ سال توصیه نمی شود. مصرف دارو برای کودکان بزرگتر از ۲ سال هم فقط با تایید و تجویز پزشک مجاز است. قبلا به نحوه و مقدار مصرف این شربت برای کودکان و بزرگسالان اشاره کردیم. بنابراین توصیه می‌کنیم که از دادن خودسرانه شربت گایافنزین برای درمان سرفه یا سرماخوردگی در کودکان اکیدا خودداری کنید.
تداخل دارویی قرص و شربت گایافنزین
گایافنزین با دارو های زیر می تواند تداخل ایجاد کند:
بروموکریپتین
متیل دوپا
پروپرانولول
مهار کننده های مونو آمین اکسیداز مانند فنلزین
فورازولیدون
ایندومتاسین
داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین
از مصرف همزمان قرص و شربت گایافنزین با هپارین به علت مهار چسبندگی پلاکت ها و افزایش خطر خون ریزی اجتناب کنید.
استفاده از داروی دیگوکسین همزمان با قرص و شربت گایافنزین احتمال نا منظم شدن ضربان قلب و نیز حمله قلبی را افزایش می دهد.
مصرف داروی بروموکریپتین هم زمان با گایافنزین خطر بروز عوارض جانبی شدید را افزایش می دهد.
برخی داروها مانند متیل دوپا در صورت مصرف همزمان با شربت گایافنزین، ممکن است اثرات این شربت را کاهش دهد.
عوارض جانبی قرص و شربت گایافنزین
علائم حساسیتی به قرص و شربت گایافنزین شامل تنفس دشوار، کهیر و تورم در ناحیه صورت، لب ها، زبان و گلو است. در صورت واکنش به هر کدام از این علائم به مرکز فوریت های پزشکی یا اورژانس مراجعه کنید.
عوارض جانبی شربت گایافنزین شامل موارد زیر است:
جوش (آکنه)
سردرد
گیجی
ناراحتی معده
خواب آلودگی
کسالت
راش پوستی
کاهش اسید اوریک خون
درد شکم
این موارد فهرست کاملی از عوارض جانبی قرص و شربت گایافنزین نیست. در واقع ممکن است عوارض دیگری هم داشته باشد. برای مطلع شدن از توصیه های پزشکی درباره عوارض جانبی این دارو با پزشک مشورت نمائید.
هشدار ها در مورد مصرف گایافنزین
بدون تجویز پزشک، دوز دارو ها را آغاز، قطع یا تغییر ندهید.
گایافنزین ممکن است شما را دچار سرگیجه یا خواب آلودگی کند.
در صورت استفاده از قرص و شربت گایافنزین از مصرف الکل و فراورده های مشابه خودداری نمائید.
اگر رانندگی می کنید یا در حال انجام کاری هستید که نیاز به هوشیاری کامل دارد، از مصرف این دارو بپرهیزید.
شربت گایافنزین ممکن است حاوی قند و یا الکل باشد. به همین دلیل اگر به دیابت و بیماری کبد مبتلا هستید جوانب احتیاط را رعایت کنید. هم چنین در صورت ابتلا به هر بیماری دیگری که لازم است قند یا الکل را در رژیم غذایی خود کم کنید، در مصرف این شربت احتیاط توصیه می شود.
اگر عمل جراحی خواهید داشت، قبل از انجام جراحی، تمام دارو های تجویز شده، دارو های بدون نسخه و مکمل های گیاهی را به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
توصیه های مصرف شربت گایافنزین
اگر تا یک هفته پس از مصرف قرص و شربت گایافنزین همچنان سرفه ادامه داشت به پزشک مراجعه کنید.
همان طور که قبلا اشاره کردیم مقدار مصرف دارو برای کودکان زیر ۲ سال حتما باید توسط پزشک تعیین گردد.
برای كاهش تحریک گلو و سرفه ناشی از آن، از قرص های مكیدنی بدون شكر استفاده كنید.
بهتر است قرص و شربت گایافنزین را با یک لیوان آب مصرف کنید.
اگر سابقه هر گونه حسایت دارویی یا غذایی دارید، قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید.
در صورت ابتلا به سرفه های مزمن، شرح حال خود را به پزشک معالج اطلاع دهید.
شرایط نگهداری داروی گایافنزین
دارو را به دور از گرما، رطوبت و تابش نور مستقیم نگه دارید. داروی گایافنزین را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
در صورت استفاده از شربت گایافنزین بعد از اولین بار، درب را محکم ببندید. بطری باز شده را در یخچال محافظت نمائید.
