آشنایی با کاربردهای شگفت انگیز روغن کرچک

روغن کرچک یک روغن گیاهی است که از دانه های لوبیایی شکل کرچک استخراج می شود. مایعی زرد کمرنگ است که دمای جوش آن ۳۱۳ درجه سانتی‌گراد است.
روغن کرچک تری گلیسیریدی است که ۹۰% آن از ریسینولئیک اسید و باقی آن از اولئات و لینولئات تشکیل شده است و یک روغن غیر خوراکی محبوب با ارزش صنعتی و دارویی قابل توجه است در ادامه این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک با روغنن کرچک بیشتر آشنا شوید .
تولید روغن کرچک جهان در درجه اول در یک منطقه جغرافیایی کوچک به نام گجرات صورت می گیرد که در غرب هند قرار دارد. این منطقه به دلیل شرایط آب و هوایی نیمه گرمسیری برای کشت این گیاه مطلوب است. در ایالات متحده و آمریکای جنوبی نیز کرچک پرورش داده می شود اما برای دستیابی به راندمان بالای تولید روغن و همچنین به دست آوردن کیفیت روغن مورد نظر با چالش روبرو هستند.
این روغن و مشتقات آن در ساخت صابون ، روان کننده ، مایعات هیدرولیک و ترمز ، رنگ ها ، روکش ها ، جوهرها ، پلاستیک مقاوم به سرما ، واکس و پولیش ، نایلون ، محصولات دارویی و عطر استفاده می شود.
مهمترین کاربرد این روغن در پزشکی ویژگی لاکساتیو و پاک کننده بودن آن است و FAD استفاده از روغن کرچک به عنوان یک افزودنی غذایی مستقیم ، جهت طعم دار کردن یا افزایش طعم خوراکی ها را مجاز اعلام کرده است.

تقاضا برای این روغن و فرآورده های آن در بازار جهانی به دلیل طبیعت تجدید پذیر ، زیست تخریب پذیری ، هزینه های پایین و سازگاری با محیط زیست در حال افزایش است. اکنون تخمین زده می شود که این روغن بیش از ۷۰۰ مورد کاربرد صنعتی دارد و مصرف آن همچنان در حال افزایش است.

 

 

ایمنی روغن کرچک برای مصرف انسانی

دانه های کرچک حاوی ریسین هستند که یک لکتین سمی است ولی گرمایشی که در حین استخراج روغن اعمال می شود لکتین را دناتوره و غیرفعال می کند.
علاوه بر این ترکیبات حساسیت زایی که در سطح گیاه یافت می شود، می تواند باعث آسیب دائمی اعصاب شود به همین جهت برداشت دانه های کرچک باعث می شود سلامت انسان به خطر بیافتد که این علاوه بر سمیت ریسین در دانه های خام است. برای رفع این مشکل برخی از محققان در تلاش هستند که بطور ژنتیکی گیاه کرچک را اصلاح کنند تا از سنتز ریسین در آن جلوگیری کنند.
با اینکه این روغن به صورت خوراکی برای رفع یبوست مصرف می شود ولی نباید در دوران بارداری از این ماده استفاده کرد چون می تواند باعث انقباضات رحمی شود و در قدیم برای القاء زایمان از آن استفاده می کردند.
ریسینولیک اسید موجود در این روغن تاثیرات مختلفی بر دستگاه گوارش دارد مثلا می تواند باعث مهار جذب آب و الکترولیت ها شده یا باعث تحریک ترشح آب به داخل لومن روده شود یا انقباضات روده کوچک را کاهش دهد.

کاربردهای روغن کرچک در صنایع غذایی

روغن کرچک گرید غذایی در صنایع غذایی به عنوان یک افزودنی و طعم دهنده در آب نبات ها و شکلات ها مورد استفاده قرار می گیرد. این روغن همچنین برای مهار رشد قارچ ها در بسته بندی های مواد غذایی کاربرد دارد.
در هند ، پاکستان و نپال از این روغن برای نگهداری غلات استفاده می کنند. این ماده مانع از پوسیدگی برنج ، گندم و حبوبات می شود. نخود یکی از غلاتی است که در گذشته برای ذخیره طولانی مدت با روغن کرچک روکش زده می شد.

خواص فیزیکی و شیمیایی

این روغن به دلیل محتوای بالای ریسینولئیک اسید خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی دارد که آنرا تبدیل به یک روغن منحصر به فرد کرده است.
وجود گروه های کربوکسیلات، هیدروکسی ، غیر اشباع بودن و زنجیره طویل هیدروکربنی در ریسینولئیک اسید خواص بی نظیری به آن داده است.
شیمی روغن کرچک عمدتا بر محتوای بالای اسید ریسنولئیک که حاوی ۳ گروه فعال است متمرکز است.

این ۳ گروه نقش تعیین کننده ای در انواع محصولات مبتنی بر روغن کرچک دارند به عنوان مثال گروه کربوکسیلیک می تواند باعث تولید طیف گسترده ای از محصولات استری شود درحالیکه پیوند غیراشباع آنرا می توان با هیدروژناسیون ، اکسیداسیون یا ولکانیزاسیون تغییر داد.
از طرف دیگر گروه فعال هیدروکسی موجود بر روی کربن ۱۲ را می توان استیله یا الکالیزه کرد و یا با حذف آن غیراشباع بودن روغن را افزایش داد.
واکنش هایی که روی روغن کرچک انجام می شود برای تبدیل این روغن به محصولات مفید بسیار حائز اهمیت هستند به همین دلیل قیمت روغن کرچک از سایر روغن های گیاهی بالاتر است.