اسید بنزوئیک یک نگهدارنده معروف در مواد غذایی

اسید بنزوئیک یکی از مشتقات بنزن و ساده ترین اسید کربوکسیلیک آروماتیک است. اسید بنزوئیک و نمک های آن بطور گسترده ای به عنوان نگهدارنده در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند.

این ماده به جزء استفاده به عنوان یک افزودنی غذایی در تولید طعم دهنده های مصنوعی ، عطرها و به عنوان تنظیم کننده PH مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از مزایای اسید بنزوئیک این است که در مقادیر کم  بر روی عطر و بوی غذاها و نوشیدنی ها تاثیری نمی گذارد اگرچه انحلال پذیری پایین این ماده در آب کاربرد آنرا در مواد غذایی حاوی آب فراوان دچار محدودیت کرده است.

این ماده به عنوان افزودنی غذایی در انواع مختلفی از خوراکیها مانند آب میوه ، نوشابه ، ترشی ، سس کباب و سس سالاد استفاده می شود. بیشتر غذاهای فرآوری شده حاوی این ماده هستند زیرا رشد قارچ ، مخمر و باکتری ها را در مواد غذایی مهار می کند. وبسایت نشریه جهان شیمی فیزیک در این مقاله شما را در آشنایی بیشتر با این ماده یاری میکند .

منابع طبیعی اسید بنزوئیک

برخی از مواد غذایی بطور طبیعی حاوی اسید بنزوئیک هستند که از بین آنها می توان انواع توت ها و میوه های دیگر مانند زغال اخته ، آلو اشاره کرد. این ماده بطور طبیعی در دارچین نیز وجود دارد به همین دلیل دارچین در اکثر مواد غذایی به عنوان نگهدارنده طبیعی عمل می کند.

اسید بنزوئیک در مواد آرایشی- بهداشتی

بسیاری از مواد آرایشی و محصولات دارویی از جمله محصولات شستشوی صورت و کرم های دارویی از اسید بنزوئیک به عنوان نگهدارنده استفاده می کنند. این ماده در ترکیب دهانشویه ها ، دئودورانت ها ، پاک کننده های بدن ، خمیردندان ها ، لوسیون ها و ضد آفتاب ها وجود دارد.

این ماده در مواد آرایشی و بهداشتی برای جلوگیری از عفونت ناشی از باکتری ها استفاده می شود و می تواند به درمان سوزش و التهابات پوست ناشی از سوختگی ، نیش حشرات ، اگزما و عفونت های قارچی کمک کند.

سایر کاربردهای اسید بنزوئیک

این ماده شیمیایی به طور طبیعی در بافت های گیاهی و حیوانی وجود دارد و توسط میکروارگانیسم ها نیز تولید می شود. اسید بنزوئیک  و طیف گسترده ای از مشتقات و ترکیبات بنزنی مرتبط با آن ، مانند نمکها ، آلکیل استرها ، پارابنها ، بنزیل الکل ، بنزآلدهید و بنزوئیل پراکسید ، معمولاً به عنوان نگهدارنده های ضد باکتری و ضد قارچ در مواد غذایی ، محصولات آرایشی – بهداشتی و محصولات دارویی استفاده می شوند.

این ماده شیمیایی معمولا به شکل نمک سدیم یعنی بنزوات سدیم به عنوان یک افزودنی غذایی آنتی باکتریال، مدتهاست که در صنایع غذایی استفاده می شود. اسید بنزوئیک در فرم اسیدی کاملاً سمی است اما نمک سدیم آن سمیت کمتری دارد و انحلال پذیری بیشتری در آب دارد اما در بدن موجودات زنده این ماده به فرم اسیدی تبدیل شده و خطر آن افزایش می یابد.

نمک سدیم اسید بنزوئیک  در پزشکی برای درمان سطوح بالای آمونیاک در خون استفاده می شود ، زیرا به سرعت آمونیاک را تجزیه می کند. همچنین تحقیقات زیادی در مورد استفاده از این ماده  در معالجه انواع اختلالات روانی مانند حملات پانیک وجود دارد ولی هنوز قطعی و کامل نیستند.

ایمنی و عوارض جانبی اسید بنزوئیک

اسید بنزوئیک با اکسیداسیون جزئی تولوئن توسط اکسیژن به صورت تجاری تولید می شود و باید در یک محفظه خنک ، خشک و تهویه مناسب در ظروف دربسته نگه داشته شود.

این ماده برای کودکان و افراد حساس به آسپرین و مبتلا به بیماریهای کبدی مانند هپاتیت خطرناک است و می تواند باعث عوارض جانبی شود. برخی از عوارض احتمالی این ماده عبارتند از تحریک دستگاه گوارش ، آسم ، خارش و سوزش پوست و چشم.

به دلیل تولید و کاربردهای گسترده ، اسید بنزوئیک به مقدار زیادی در آب ، هوا و خاک  وجود دارد و ما بطور مداوم در معرض آن هستیم ، هرچند بررسی ها فقط بر کاربرد این ماده در صنایع غذایی متمرکز است. بنابراین عوارض جانبی این ماده و تاثیرات آن بر انسانها باید بطور جدی تری بررسی و پیگیری شود.