دستگاه نبولایزر چیست و از کاربردهای آن چه می دانید؟
دستگاه نبولایزر وسیله ای است که محلول های پایه آب را به قطره تبدیل می کند و این یکی از ساده ترین راه ها برای مصرف داروهای استنشاقی و روشی ترجیحی برای استفاده کودکان، خردسال و سالمندان می باشد ، اما استفاده از آن با محدودیت های خاصی همراه است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دستگاه های نبولایزر ، نحوه عملکرد آنها ، بیشترین کاربردها و نحوه استفاده ایمن از آنها ، با ما در این مقاله از نشریه جهان شیمی فیزیک همراه باشید .
نبولایزر دستگاهی است که محلول های پایه آب را به قطره هایی تبدیل می کند که استنشاق آنها راحت باشد و برای رسیدن به ریه ها به اندازه کافی کوچک (۱ تا ۵ میکرومتر) شوند. این وسیله معمولاً با داروهایی که به گسترش مجاری ریه و برونش ها کمک می کنند ، استفاده می شود. زیرا ارسال مستقیم دارو به ریه ها باعث کاهش دوز و عوارض مصرف جانبی داروها در بیمار خواهد شد.
قطره ها با استفاده از روش های مختلف در این دستگاه ، مانند اتمیزه شدن انفجار هوا ، ارتعاشات با فرکانس بالا و جت های مایع تولید می شوند. این روش ها اغلب بر اساس نوع داروهای مصرفی با دستگاه و هزینه آن تعیین می شود .
چه کسی باید از دستگاه نبولایزر استفاده کند؟
نبولایزرها بیشتر در بیمارانی استفاده می شوند که نمی توانند از تکنیک تنفسی خاصی استفاده کنند یا حرکات آنها را هماهنگ کنند (هماهنگی تنفس دست و چشم ) ، مانند کودکان خردسال و سالخوردگان. این دستگاه تا زمانی که فرد به طور طبیعی نتواند نفس بکشد ، به راحتی مورد استفاده قرار می گیرند .
استفاده از نبولایزرهای خانگی همچنین برای بیمارانی که انسداد مکرر جریان هوا یا حجم پایی تنفس دارند ، یا برای افرادی که به داروها یا دوزهایی برای استنشاق های معمولی (استنشاق پودر خشک یا دوز اندازه گیری شده) نیاز دارند ، توصیه می شود.
مکانیسم عمل دستگاه نبولایزر چیست ؟
داروی های مورد استفاده در دستگاه نبولایزر ، باید از موانع مختلف عبور کند تا بتواند به هدف خود برسد. در مجاری تنفسی فوقانی ، لایه ای از مخاط سطح را پوشانده و ذرات خارجی را با ” هول دادن” آنها به سمت گلو خارج می کند تا بلعیده شوند .در مجاری تنفسی تحتانی ، گلبول های سفید خون (ماکروفاژها) ذرات خارجی را به اندازه ۱ تا ۲ میکرومتر “می خورند”. داروی نبولایزه شده باید به اندازه کافی کوچک باشد تا به راه های تنفسی تحتانی برسد و دارای یک ترکیب شیمیایی باشد که در چسبیدن به مخاط اختلال ایجاد کند یا به عبور آنها کمک کند .
قطره هایی تولید شده در این دستگاه با اندازه ۲ تا ۵ میکرومتر به قسمت های بالاتر راه های تنفسی ، راه پیدا م کنند . در حالی که قطره های کوچکتر تولید شده (۱ تا ۲ میکرومتر) می توانند به عمیق ترین قسمت راه های تنفسی برسند .
این قطرات از راه های مختلف می توانند به راه های تنفسی وارد شوند ، این راه ها عبارتند از :
ضربه زدن: قطره های بزرگ با برخورد سریع با دیواره های راه تنفسی که معمولاً در قسمت های بالایی دستگاه تنفسی رخ می دهد جذب دارو اتفاق می افتد .
رسوب گذاری : که معمولاً در وسط راه های تنفسی اتفاق می افتد ، جایی که ذرات با سرعت کمتری به دلیل جاذبه روی سطح می نشینند و با نگه داشتن نفس اثرات جذب دارو افزایش می یابد .
نفوذ : حرکت تصادفی ذرات بسیار کوچک است که در نهایت باعث می شود آنها با دیواره های راه های تنفسی برخورد و جذب بدن شود .
استفاده از ماسک برای مواردی مانند رینیت آلرژیک توصیه می شود. وقتی می خواهید مقدار بیشتری آئروسل به مجاری تنفسی خود وارد کنید ، باید از یک ماسک استفاده کنید تا از فیلتر شدن توسط بینی جلوگیری کنید . اندازه ذرات استنشاق شده در حالت ایده آل باید بین ۱ تا ۳ میکرومتر باشد .
انواع دستگاه های نبولایزر :
انواع مختلفی از نبولایزر در جهان وجود دارد. نبولایزر دستی دوز ملایمی را از دارو در اختیار بیمار قرار می دهد. پایین دستگاه نبولایزر به صورت دستی در جهت عقربه های ساعت چرخانده می شود تا باعث ایجاد کشش در اطراف ظرف مایع شود. انرژی آزاد شده از این فرآیند باعث ایجاد فشار بر روی ظرف مایع انعطاف پذیر می شود که باعث پاشش مایعات از دو نازل با تولید غبار می شود. این دستگاه خاص هیچ پیشرانه گازسوزی ندارد و نیازی به کارکرد با باتری یا پریز نیز برق ندارد. نبولایزرهای مجهز به نیروی انسانی برای افرادی که دسترسی محدود به برق دارند ، بسیار مفید است.
نبولایزر Vibrating Mesh Technology (VMT) دارای یک محفظه ۱۰۰۰-۷۰۰۰ سوراخ شده لیزری است که در بالای قسمت ذخیره سازی مایع مرتعش شده و از این طریق سوراخ هایی ایجاد می کند. این دستگاه به طور معمول یک روش درمان سریع می باشد. یک “اتمیایزر” ، که به عنوان نبولایزر جت نیز شناخته می شود. این دستگاه ها معمولا از طریق یک لوله به کمپرسوری متصل می شوند ،که جریان هوای فشرده یا اکسیژن با سرعت بالا را از طریق داروی مایع تولید می کند و در نتیجه آن را به آئروسل تبدیل می کند.
سرانجام ، نبولایزرهای اولتراسونیک وجود دارند. اینها شامل یک اسیلاتور الکترونیکی می باشند که یک موج فراصوت با فرکانس بالا ایجاد می کند و ارتعاش مکانیکی عنصر پیزوالکتریک را تولید می کند. این ارتعاش با مخزن مایع تماس پیدا می کند و در نتیجه به خاطر ارتعاش با فرکانس بالا ، بخار تولید می شود.
اجزای دستگاه نبولایزر
۱) کمپرسور
نبولایزر جت :
در نبولایزرهای جت ، قطرات به عنوان آئروسل دارو را تحویل می دهند. در این دستگاه معمولاً از لوله مخزنی که به حفظ جریان مداوم کمک می کند ، استفاده می شود . اشکال دیگر نبولایزرهای جت ، نفس کشیدن و تنفس را تقویت می کنند . در حالی که هر دو به کاهش هدر رفت دارو کمک می کنند ، اما طراحی های مختلف این دستگاه ها برای به حداقل رساندن زمان درمان یا ارائه دقیق تر دوز مورد نظر کمک می کند . عیب اصلی نبولایزرهای جت پر سر و صدا بودن آنهاست. آنها همچنین برای هر بار درمان زمان بیشتری را صرف می کنند و تمایل به خنک کردن حلال ها دارند که می تواند برای بیمار ناراحت کننده باشد .
نبولایزر التراسونیک :
در این حالت ، یک کریستال در فرکانس های بالا (بیش از ۲۰ کیلوهرتز) ارتعاش می کند ، تا قطره ایجاد کند. این دستگاه ها معمولاً کوچک تر و کم صداتر هستند و دوز کمتری از دارو نیاز دارند . با این حال ، نباید از آنها با سوسپانسیون یا با داروهایی که در اثر حرارت دادن ( پروتئین ها ) آسیب می بینند ، استفاده شود .
نبولایزر مش
در نبولایزرهای مش ، یک شبکه ارتعاشی قطره ها را ایجاد می کند و اندازه آنها را تعیین می کند. این دستگاه ها زمان درمان سریع تری دارند و ضایعات دارو را کاهش می دهند . با این حال ، محلول های بسیار غلیظ ، می توانند به شبکه ها آسیب بزنند .
۲) رابط
رابط یکی از مهمترین قسمت های این دستگاه می باشد ، زیرا بخشی است که دارو را به فرد بیمار منتقل می کند . انتخاب یک رابط به سن و توانایی بیمار برای همکاری (کودکان یا افراد مسن) بستگی دارد . در بیمارستان ها ، استفاده از ماسک برای بیماران و کودکان بالای ۳ سال ترجیح داده می شود . برای کودکان کوچک تر ، از ماسک صورت که هم بینی و هم دهان را می پوشاند استفاده می شود و بسیار مهم است که ماسک صورت محکم و راحت قرار گیرد ، تا از نشت دارو جلوگیری شود .
۳) جام نبولایزر یا مخزن دارو
مقدار مشخص شده دارو در این ظرف قرار می گیرد و باید بعد از هر بار استفاده شستشو داده و خشک شود و طبق دستورالعمل سازنده به صورت دوره ای ضد عفونی شود .
۴) لوله گذاری
برخی از مدل های دستگاه نبولایزر دارای لوله پلاستیکی هستند که ژنراتور آئروسل را به جام نبولایزر و رابط متصل می کند . قبل از هر استفاده باید با دقت مونتاژ شود و نباید آن را شست و شو دهید .
۵) لوازم جانبی
برخی از نبولایزرها مدل های ویژه ای برای کودکان دارند که شامل لوازم جانبی برای سرگرمی کودک در طول دوره درمان هستند.
موارد استفاده از دستگاه نبولایزر
قبل از استفاده از هر دارویی به شکل نبولیزه ، حتماً با پزشک خود مشورت کرده و دستورالعمل های پزشک را دقیقاً دنبال کنید ، حتی اگر قبلاً از آن دارو استفاده می کنید. مواد مخدر می توانند اثرات متفاوتی بر سلامتی داشته باشند و استفاده از آنها نیاز به نظارت پزشکی نیاز دارد.
۱) آسم
آسم بیماری است که در آن ، کل راه های تنفسی را متورم می کند. داروهای استنشاقی با دوزهای بالای به طور مستقیم به محل هدف رسیده و به درمان این التهاب کمک می کنند . نبولایزرها برای بیمارانی مانند کودکان که نمی توانند به اندازه کافی از استنشاق های معمولی استفاده کنند ، توصیه می شود. نبولایزرها همچنین در حین حملات حاد آسم برای انتقال داروهایی که به انبساط مجاری تنفسی کمک می کنند (مانند آلبوترول) توصیه می شود .
در بیمارانی که گاه به گاه دچار حملات آسم می شوند ، هر زمان که لازم باشد از آگونیست های بتا ۲ کوتاه اثر استفاده می شود و آنها با شل کردن عضلات اطراف ، راه های تنفسی را گسترش می دهند و علائم بیماری را به سرعت کاهش می دهند. داروهای سالبوتامول و تربوتالین بیشترین استفاده در این بیماری را دارند . داروهای کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب و کنترل آسم در طولانی مدت استفاده می شوند. از آگونیست های طولانی مدت بتا ۲ (مانند فرموترول و سالمترول) در هنگامی استفاده می شود که نمی توان آسم را فقط توسط کورتیکواستروئیدها کنترل کرد .
۲) فیبروز کیستیک
فیبروز کیستیک نوعی اختلال ارثی ژنتیکی است که باعث تجمع مخاط بسیار غلیظ و چسبناک می شود ، که مجاری تنفسی را مسدود می کند. این بیماری منجر به انسداد مداوم راه های تنفسی ، عفونت های باکتریایی مزمن و گشاد شدن راه های تنفسی می شود. نبولایزاسیون با محلول آب نمک هیپرتونیک برای بهبود این بیماری توصیه می شود. مواد افیونی فقط برای موارد شدید و در مراحل آخر استفاده می شوند .
۳) عفونت های ریه
استفاده از آنتی بیوتیک از طریق نبولایزاسیون این مزیت را برای بیمار دارد که دوزهای زیادی را مستقیماً به ریه های آلوده می رساند. با این حال ، خطر ابتلا به عفونت های مقاوم در برابر چند دارو ، آنتی بیوتیک درمانی را فقط در موارد خاص محدود می کند. ذات الریه می تواند برای بیمارانی که دارای سیستم ایمنی بسیار ضعیف هستند ، مانند بیماران HIV مثبت ، مبتلایان به سرطان خون یا کسانی که پیوند عضو یا سلول های بنیادی انجام داده اند ، کشنده باشد . پنتامیدین نبولایز شده ، داروی ضد عفونی کننده بسیار قوی است ، که برای جلوگیری از عفونت های پروتوزوآ ( Pneumocystis jiroveci) در افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی (از جمله بیماران پیوندی حساس به تریمتوپریم و سولفامتوکسازول) استفاده می شود .
۴) بیماری انسداد مزمن ریوی
بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) یک بیماری پیشرونده است که تنفس را برای بیمار بسیار دشوار می کند. بیشتر بیماران دچار التهاب لوله های برونش دچار آسیب دیدگی کیسه های هوایی و تولید بیش از حد مخاط در راه های تنفسی هستند . فوروزماید نبولایز شده ، به ایجاد تنفس راحت در بیماران مبتلا به بیماری COPD کمک می کند .
۵) آسیب حاد ریوی
اغلب در این بیماری اختلالات خونریزی همراه با افزایش انعقاد خون پس از آسیب حاد ریوی ، رخ می دهد. نبولاسیون داروهای ضد انعقاد ، داروهایی که لخته شدن بیش از حد خون را متوقف می کنند ، می توانند در غلظت های بالا مورد استفاده قرار گیرد . مطالعات انجام شده حیوانی (موش ، موش و گوسفند) بر روی داروهای ضد انعقادی نبول دار ، نشان داده است که این داروها لخته شدن و التهاب در ریه ها را کاهش می دهند .
۶) تنفس در بیماران سرطانی پیشرفته
استفاده از داروی ضد درد نبولایزه یا فوروزماید ادرار آور ممکن است به کاهش تنگی نفس در بیماران در مراحل پیشرفته سرطان کمک کند . در دو مطالعه انجام شده بر روی ۲۶ بیمار سرطانی ، مورفین نبولایز شده به اندازه مورفین تزریق شده (زیر جلدی) در تسکین مشکلات تنفسی موثر بوده است .
۷) کاربرد انسولین
بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ برای کنترل علائم و سطح گلوکز خون خود نیاز به تزریق مداوم انسولین دارند . گزینه های کمتر تهاجمی برای تجویز انسولین در حال مطالعه است و طبق یک متاآنالیز و دو مطالعه انجام شده بالینی ، انسولین نبولایز شده به بیماران کمک می کند تا سطح گلوکز خود را کنترل کنند ، اگرچه به اندازه انسولین تزریقی موثر نبوده است . با این وجود ، درمان انسولین استنشاقی توسط FDA تأیید شد ، اما پس از فروش ضعیف توزیع آن قطع شد. سایر شرکت های دارویی نیز تحقیقات خود را در این زمینه متوقف کردند.
عوارض جانبی استفاده از دستگاه نبولایزر و اقدامات احتیاطی
داروها می توانند عوارض جانبی و تداخل متفاوتی به شکل نبولایزر داشته باشند. قبل از استفاده از داروی نبولایزر شده حتما با پزشک خود مشورت کرده و دستورالعمل های وی را به دقت دنبال کنید. بیشتر عوارض جانبی ناشی از استفاده از دستگاه نبولایزر مربوط به داروی های مصرفی می باشد . با این حال ، مشکلات تنفسی به دلیل انقباض راه تنفسی ممکن است به عنوان اثرات دما یا طبیعت (تونیسیته) محلول نبولیزه شده ، اتفاق بی افتد .
روش نگهداری از دستگاه نبولایزر
تمیز نگه داشتن دستگاه نبولایزر بسیار مهم است. پس از استفاده ، مخزن این دستگاه باید در آب گرم شستشو داده شود و اجازه داده شود تا در هوا خشک شود. قطعات دستگاه را می توان با محلول آب سرکه یا با یک محصول ضد عفونی کننده خاص که برای نبولایزر جداگانه توصیه می شود ، تمیز کرد. این فرآیند باید شامل ۲۰ دقیقه خیساندن قطعات دستگاه در آب برای بهترین نتیجه گیری باشد. برای نگهداری از دستگاه نبولایزر هنگام استفاده از آن ، کمپرسور را با پارچه تمیز بپوشانید و خود داروی مورد استفاده نیز باید در جای خشک ، خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری شود.
هدف اصلی نبولایزرها درمان برخی بیماری ها و بیماری های تنفسی از طریق استفاده از داروهای مایع فشرده است. این دستگاه ها امکان درمان مستقیم بیماری های را فراهم کرده اند و انواع مختلفی از آنها وجود دارد که بسته به مکان و نحوه استفاده از آنها می توان آنها را انتخاب کرد . پس از انتخاب دستگاه نبولایزر ، تمیز و نگهداری صحیح از آن برای حفظ ایمنی و اثربخشی آن در درمان بسیار مهم است. با رعایت مناسب دستورالعمل های استفاده ، دستگاه های نبولایزر می توانند یک درمان مفید برای بیمارانی باشند که از بیماری های ریوی و تنفسی رنج می برند.
مارک ها و قیمت خرید و فروش دستگاه نبولایزر
این دستگاه در مارک های مختلف توسط شرکت های داخلی و خارجی تولید و به بازار عرضه می شود. شما می توانید بر حسب شرایط خودتان و تجویز پزشک از مزایای این دستگاه استفاده کنید. این دستگاه ها را می توانید از فروشگاه لوازم و تجهیزات پزشکی به صورت حضوری و اینترنتی خریداری کنید.
