آشنایی با کاربرد و انواع دستگاه سونوگرافی یا تصویربرداری

دستگاه سونوگرافی یا تصویربرداری با استفاده از امواج صوتی برای تصویر برداری پزشکی استفاده می شود. این دستگاه می تواند نحوه رشد کودک در رحم در دوران بارداری و موقعیت بسیاری از بافت های داخلی را نشان دهد. این آزمایش می تواند نگرانی های روتین و گاه جدی سلامتی ، از جمله سنگ صفرا ، لخته خون و سرطان را نیز تشخیص دهد.

سونوگرافی یک آزمایش تصویربرداری تشخیصی غیرتهاجمی است ، که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر در واقعی یا فیلم از اندام های داخلی یا سایر بافت ها مانند عروق خونی استفاده می کند. به عکس بدست آمده از دستگاه سونوگرافی سونوگرام می گویند. سونوگرافی ارائه دهندگان خدمات بهداشتی را قادر می سازد تا جزئیات بافت های نرم بدن را بدون ایجاد برش مشاهده کنند. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.

دستگاه سونوگرافی یا تصویربرداری چگونه کار می کند؟

سونوگرافی مشابه فناوری سونار کار می کند که با استفاده از امواج صوتی اشیا زیر سطح اقیانوس را تشخیص می دهد. متخصصان بهداشتی به نام سونوگرافیست های پزشکی آموزش دیده اند تا از پروب سونوگرافی استفاده کنند. کاوشگر دستگاه سونوگرافی ، دستگاهی است که امواج صوتی را منتشر می کند.

یک متخصص سونوگرافی ژل مخصوصی را روی قسمتی از بدن بیمار که قرار است معاینه شود ، قرار می دهد. سپس کاوشگر دستگاه سونوگرافی را از آن منطقه یا از داخل آن منطقه عبور می دهند. امواج صوتی حاصل از کاوشگر از بافت های داخلی  عبور می کند. امواج صوتی یک تصویر زنده ایجاد می کنند و آن را روی صفحه نمایشگر رایانه ، نمایش می دهند.

مزایای استفاده از دستگاه سونوگرافی یا تصویربرداری چیست؟

ارائه دهندگان خدمات بهداشتی معمولاً از سونوگرافی برای بررسی سلامت و رشد جنین در دوران بارداری استفاده می کنند. سونوگرافی همچنین می تواند به ارائه دهنده خدمات بهداشتی شما کمک کند تا در مورد آنچه باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم می شود (مانند درد غیر قابل توضیح ، توده یا التهاب) اطلاعات بیشتری کسب کنند. پزشک ممکن است سونوگرافی را برای ارزیابی موارد زیر توصیه کند :

• بررسی سینه ها
• بررسی دستگاه گوارش (مانند کبد ، لوزالمعده یا کیسه صفرا)
• بررسی سیستم ادراری (مانند کلیه ها یا مثانه)
• بررسی قلب و رگ های خونی
• بررسی طحال
• بررسی بیضه ها
• بررسی سیستم تولید مثل زنان (مانند تخمدان ها یا رحم)
• بررسی غده تیروئید
• بررسی مغز یا ستون فقرات (در نوزادان)

ارائه دهندگان خدمات بهداشتی گاهی اوقات از سونوگرافی برای انجام دقیق مراحل خاص نیز استفاده می کنند. به عنوان مثال ، سونوگرافی می تواند جای سوزن را در بیوپسی هدایت کند.

چگونه باید برای انجام سونوگرافی آماده شویم ؟

برخی عوامل (مانند داشتن مثانه یا معده پر) باعث می شود تصاویر سونوگرافی جزئیات کمتر و یا بیشتری داشته باشند. ارائه دهنده خدمات بهداشتی قبل از آزمایش شما را راهنمایی خواهند کرد تا تصاویری واضح به دست بیاید. برای آماده سازی ممکن است نیازی به انجام کاری نباشد و یا ارائه دهنده خدمات بهداشتی ممکن است از شما بخواهد ، اقدامات زیر را قبل از سونوگرافی انجام دهید :

• قبل از اسکن از رفتن به حمام خودداری کنید.
• قبل از اسکن ، مقدار مشخصی آب بنوشید.
• قبل از انجام سونوگرافی در زمان مشخصی غذا خوردن یا آشامیدن را متوقف کنید.

سونوگرافی چگونه انجام می شود؟

آماده سازی برای انجام سونوگرافی بسته به اینکه کدام قسمت از بدن را اسکن می کنید متفاوت است. مسئول بخش سونوگرافی ممکن است از شما بخواهد ، بعضی از لباس ها را بردارید یا لباس بیمارستان را تغییر دهید. برای اسکن ، به پهلو یا پشت خود روی یک میز راحت دراز خواهید کشید و آزمایش سونوگرافی معمولاً ۳۰ دقیقه تا یک ساعت طول می کشد. در طول آزمون ، یک متخصص آموزش دیده مراحل زیر را برای شما انجام می دهد :

ژل را اعمال می کند : مقدار کمی ژل محلول در آب را روی پوست شما در ناحیه مورد بررسی قرار خواهد داد. این ژل به پوست شما آسیب نمی رساند و لباس شما را لکه دار نمی کند.

از اسکنر استفاده می کند : تکنسین یک ابزار دستی را روی ژل حرکت می دهد. اسکنر ممکن است روی پوست یا داخل بدن شما حرکت کند.

از شما می خواهد که بی حرکت بمانید : ممکن است ارائه دهنده خدمات بهداشتی به شما بگوید ، چند ثانیه نفس خود را حفظ کنید . ساکن بودن می تواند به ایجاد تصاویر واضح تر کمک کند.

سونوگرافی در دوران بارداری چه زمانی انجام می شود؟

پزشک اغلب از سونوگرافی زنان و زایمان (سونوگرافی قبل از تولد نیز نامیده می شوند) برای نظارت بر مادر و نوزاد در دوران بارداری استفاده می کنند. ارائه دهنده خدمات بهداشتی ممکن است در اوایل بارداری از سونوگرافی شکم یا واژن استفاده کند تا موارد زیر را تعیین کند :

• تاریخ موعد اتمام بارداری شما
• سلامتی کودک شما ، از جمله ضربان قلب
• مدت تقریبی زمان بارداری
• حضور چندقلوها (بیش از یک نوزاد)

اکثر پزشکان سونوگرافی را در هفته ۲۰ بارداری توصیه می کنند و این آزمایش رشد و نمو نوزاد متولد نشده شما را در دوران بارداری پیگیری می کند و این سونوگرافی ممکن است جنس بیولوژیکی کودک شما را نیز نشان دهد .

سونوگرافی اضافی (در اوایل یا اواخر بارداری) می تواند نمای مفصلی از رحم یا تخمدان ها ارائه دهد. ارائه دهنده خدمات بهداشتی شما ممکن است اسکن های اضافی را برای دریافت پاسخ به هر گونه سوال یا نگرانی مانند احتمال نقص مادرزادی (ناهنجاری های مادرزادی) سفارش دهد.

سونوگرافی سه بعدی در مقابل ۴ بعدی

اکثر سونوگرافی ها تصاویر مسطح (یا دو بعدی) ایجاد می کنند. برخی از ارائه دهندگان خدمات بهداشتی برای تشخیص بهتر مشکلات سونوگرافی سه بعدی یا ۴ بعدی را پیشنهاد می دهند. سونوگرافی سه بعدی و ۴ بعدی تصویری واقعی تری ارائه می دهد. سونوگرافی ۴ بعدی حرکت زنده را نیز فراهم می کند که در رابطه با جنین حائز اهمیت است.

انواع دیگر دستگاه های سونوگرافی یا تصویربرداری

نوع سونوگرافی به جزئیات پرونده شما و منطقه ای که ارائه دهنده خدمات بهداشتی شما ارزیابی می کند بستگی دارد. مثلاسونوگرافی داپلر از امواج صوتی برای نمایش جریان خون در داخل رگ های خونی استفاده می کند. سونوگرافی عادی این جزئیات را ارائه نمی دهد.

سونوگرافی شکمی :

یک کاوشگر سونوگرافی (که مبدل نیز نامیده می شود) بر روی پوست ناحیه میان شکم شما حرکت می کند.

سونوگرافی آندوسکوپی :

یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی یک لوله انعطاف پذیر (به نام آندوسکوپ) را به دقت در حلق شما هدایت می کند. این لوله در انتها دارای یک پروب سونوگرافی است. این کاوشگر اندام های گوارشی یا شکمی مانند قسمت داخلی و خارجی کبد را نشان می دهد. در طی این روش پزشک یا تکنیسین همچنین ممکن است یک نمونه بافتی کوچک را برای تجزیه و تحلیل بیشتر در آزمایشگاه از بدن شما جدا کند.

اکوکاردیوگرام از راه مری:

در طی این روش تخصصی ، ارائه دهنده خدمات بهداشتی با دقت یک کاوشگر آندوسکوپی را در گلو شما هدایت می کند و این کاوشگر از قلب و رگ های خونی اطراف آن تصویر برداری می کند.

سونوگرافی ترانس رکتال:

پزشک یا تکنیسین یک مبدل پروب سونوگرافی را به راست روده شما وارد می کند و راست روده یا سایر بافت های مجاور ، مانند پروستات (در مردان) را مورد ارزیابی قرار می دهد .

سونوگرافی واژینال:

تکنسین پروبی را وارد واژن می کند. این روش بافت های تولید مثل ، رحم یا تخمدان را نشان می دهد. سونوگرافی از طریق واژن گاهی سونوگرافی لگن نیز نامیده می شود زیرا ساختارهای داخل لگن (استخوان های مفصل ران) را نیز مورد ارزیابی قرار می دهد.

سونوگرافی با کنتراست بالا :

در این روش ، ارائه دهنده خدمات بهداشتی طی سونوگرافی از طریق کاتتر یا IV مواد حاجبی را به شما تزریق می کند. این ترکیب کمک می کند تا تصویری واضح تری از اندام های بدن (به طور معمول برای کلیه ، کبد و مثانه استفاده می شود) به دست بیاید.

آیا  انجام سونوگرافی یا تصویربرداری بی خطر است؟

بله ، تحقیقات تا به امروز نشان داده است که فناوری سونوگرافی بی خطر است و هیچ عارضه جانبی مضری ندارد. در سونوگرافی برخلاف برخی دیگر از آزمایشات تصویربرداری پزشکی (مانند اشعه ایکس و سی تی اسکن) از اشعه استفاده نمی شود. انواع مختلف سونوگرافی ها باید توسط یک متخصص انجام شود که آموزش استفاده ایمن از این فناوری تخصصی را داشته باشد.

دستگاه سونوگرافی یا تصویربرداری چه چیزی را می تواند تشخیص دهد؟

سونوگرافی می تواند به ارائه دهندگان خدمات بهداشتی کمک کند تا طیف گسترده ای از مسائل پزشکی را تشخیص دهند ، از جمله:

• رشد غیرطبیعی (تومور) ، مانند سرطان ، کیست تخمدان یا سرطان تیروئید
• لخته شدن خون
• طحال بزرگ شده
• حاملگی خارج رحمی (هنگامی که تخمک بارور در خارج از رحم کاشته می شود)
• سنگ کیسه صفرا
• مشکلات قلبی ، مانند بیماری عروق کرونر یا بیماری های مادرزادی قلب
• سنگ کلیه یا مثانه
• کولسیستیت (التهاب کیسه صفرا)
• واریکوسل (بزرگ شدن رگ های بیضه)

اکثر کارشناسان سونوگرافی را یک آزمایش ایمن و دقیق تصویربرداری می دانند. این روش معمولا باعث ناراحتی بیمار نمی شود. ارائه دهندگان خدمات بهداشتی از سونوگرافی برای تشخیص یا دادن اطلاعات در مورد طیف گسترده ای از مسائل پزشکی استفاده می کنند و این طریق این دستگاه می توانند نگرانی های معمول و مشکلات جدی تر را به خوبی تشخیص دهند. حتماً به یک متخصص (سونوگرافی) کاملاً آموزش دیده مراجعه کنید که بداند چگونه از این فناوری به طور ایمن استفاده کند.

انواع مارک و قیمت خرید و فروش دستگاه سونوگرافی یا تصویربرداری

این دستگاه ها در انواع مارک ها توسط شرکت های ارائه دهنده تجهیزات پزشکی تولید و به بازار عرضه می شوند. مراکز بهداشتی با توجه به بودجه و نیاز خود می توانند انواع این دستگاه ها را خریداری کنند.