دستگاه الکتروشوک چیست و چه کاربردهایی دارد؟

دستگاه الکتروشوک یا دفیبریلاتور یک درمان اضطراری برای بیماری فیبریلاسیون بطنی و سایر آریتمی های تهدید کننده زندگی (ضربان های غیر طبیعی قلب) است. قلب در بیماری فیبریلاسیون بطنی ، پمپاژ خون به مغز و بدن را متوقف می کند و باعث ایست قلبی و مرگ در عرض چند دقیقه خواهد شد. دستگاه الکتروشوک با وارد کردن شوک به قلب با استفاده از جریان برق ، ضربان طبیعی قلب را بازیابی می کند.

الکتروشوک سریع باعث درمان سریع تر بیماری می شود به ویژه هنگامی که با CPR و مراقبت های پزشکی شدید ترکیب شود ، این دستگاه دلیل اصلی آریتمی قلبی را درمان نمی کند و در همه موارد ، به خصوص در بیماری های قلبی جدی ، درمان نشده یا بیماری های مرحله نهایی ، موفقیت آمیز نخواهد بود. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در رابطه با این دستگاه ارائه می گردد لطفا همراه ما بمانید.

انواع دستگاه الکتروشوک (دفیبریلاتور) :

Advanced life support – واحد پشتیبانی پیشرفته زندگی (ALS)  :

دستگاهی است که توسط ارائه دهندگان خدمات بهداشتی در بیمارستان ها و آمبولانس ها استفاده می شود. واحدهای ALS همچنین اطلاعات حیاتی را برای کمک به ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی در تصمیم گیری و ارائه درمان فراهم می کنند.

Automatic external defibrillator – دفیبریلاتور خارجی اتوماتیک (AED) :

دستگاهی کاربر پسند است که افراد ساده و تکنسین های پزشکی فوریت (EMT) می توانند از آن استفاده کنند. AED در مکان های عمومی مانند مدارس ، مراکز خرید و فرودگاه ها نیز موجود است. AED کاربران را به استفاده از الکترودها راهنمایی می کند و سپس ریتم قلب بیمار را به طور خودکار تجزیه و تحلیل می کند. AED به کاربران می گوید در صورت نیاز شوک ایجاد کنند ، یا شوک را به طور خودکار ایجاد می کند.

Implantable cardioverter defibrillator – دفیبریلاتور قلب و عروق قابل کاشت (ICD) :

این دستگاه  در قفسه سینه یا شکم کاشته می شود و توسط سیم و الکترود به قلب متصل می شود و در صورت لزوم به طور خودکار شوک ایجاد می کند. اگر در معرض بیماری آریتمی بطنی تهدید کننده زندگی باشید ، ممکن است پزشک ICD را برای شما توصیه کند.

Wearable defibrillator – دفیبریلاتور پوشیدنی :

این دستگاه در خارج از بدن قرار می گیرد و اگر در کوتاه مدت خطر آریتمی تهدید کننده زندگی دارید یا کاندیدای دستگاه کاشتنی نیستید ، ممکن است پزشکان این دستگاه را به شما توصیه کند.

اقدامات لازم در هنگام استفاده از دستگاه الکتروشوک

کار با دستگاه الکتروشوک باید با مراقبت های پزشکی فشرده همراه باشد که به نام پشتیبانی پیشرفته حیات قلب (ACLS) شناخته می شود. ACLS علت اصلی بیماری آریتمی های بطنی تهدید کننده زندگی را درمان می کند و از بروز مجدد آنها جلوگیری می کند. ACLS شامل موارد زیر است:

• CPR  (احیای قلبی ریوی) و در صورت لزوم استفاده مجدد از دستگاه الکتروشوک
• نظارت مداوم بر علائم حیاتی ، ریتم قلب و سایر عملکردها
• استفاده از داروهای IV برای سرکوب آریتمی بیشتر ، کاهش کار قلب و بهبود فشار خون ، علائم حیاتی و سایر عملکردها
• اکسیژن درمانی که غالباً با لوله گذاری (قرار دادن لوله تنفسی) همراه است. لوله تنفس برای کمک یا انجام تنفس به دستگاه تنفس متصل است.
• استفاده از ضربان ساز موقت برای اصلاح آریتمی ها

روش استفاده از دستگاه الکتروشوک

روش های استفاده از این دستگاه  بسته به علت اصلی بیماری آریتمی بطنی تهدید کننده زندگی متفاوت است ، روش های معمول شامل موارد زیر می باشند:

• آنژیوپلاستی کرونر برای بزرگ شدن یا باز کردن شریان کرونر (قلب) مسدود یا باریک
• کاشت ضربان ساز دائمی برای تأمین ضربان قلب به صورت مداوم یا در صورت نیاز ریتم قلب

دلیل استفاده از دستگاه الکتروشوک چیست ؟

قلب شما عضله ای است که مانند پمپ کار می کند. این عضله ا چهار اتاقک ، دو اتاقک فوقانی (دهلیز) و دو اتاقک پایینی (بطن) دارد. مانند همه پمپ ها ، قلب شما برای عملکرد به منبع انرژی نیاز دارد و انرژی قلب شما از یک سیستم هدایت الکتریکی داخلی حاصل می شود که سیگنال های الکتریکی را به چهار اتاقک ارسال می کند.

سیگنال های الکتریکی اتاقک ها را برای تولید ضربان قلب طبیعی هماهنگ می کنند و برخی از سو عملکردها در این سیگنال ها باعث ایجاد یک ریتم بی نظم ، نامنظم و لرزان می شود.

دستگاه دفیبریلاتور ، شوک الکتریکی ایجاد می کند که باعث می شود تمام سلول های قلب همزمان منقبض شوند. این کار ریتم غیر عادی را متوقف می کند و به قلب اجازه می دهد فعالیت الکتریکی طبیعی  خود را دوباره شروع کند. برای موثر بودن ضربان قلب ، این عمل باید طی چند دقیقه از آغاز آریتمی بطنی تهدید کننده زندگی انجام شود.

فواید استفاده از دستگاه الکتروشوک

استفاده از دستگاه الکتروشوک بلافاصله آریتمی های بطنی تهدید کننده زندگی را درمان می کند از جمله :

فیبریلاسیون بطنی ( Ventricular fibrillation ) :

هنگامی اتفاق می افتد که اتاقک های پایینی قلب شما یا بطن ها به قدری سریع و ناهموار می زنند که فقط لرزان می شوند یا می لرزند. در نتیجه ، قلب شما خون بسیار کمی به مغز و بدن شما پمپ می کند و مرگ در طی پنج تا ۱۰ دقیقه و بدون انجام الکتروشوک اتفاق می افتد.

تاکی کاردی بطنی بدون نبض ( Ventricular tachycardia without a pulse ) :

این حالت در هنگام ضربان شدید بطن ها اتفاق می افتد و باعث کاهش کارایی قلب می شود و میزان خونی که قلب می تواند به مغز و بدن شما منتقل کند ، را کاهش می دهد. اگر مقدار خون برای تولید نبض کافی نباشد یا باعث مرگ شما شود نیاز به درمان با دستگاه الکتروشوک دارید. تاکی کاردیای بطنی بدون نبض نیز می تواند به سرعت منجر به فیبریلاسیون بطنی شود.

فیبریلاسیون بطنی و تاکی کاردیای بطنی بدون نبض می تواند به دلیل موارد زیر اتفاق بیفتد :

سمیت دارویی شامل مصرف بیش از حد ، مسمومیت بر اثر سو مصرف کوکائین ، مت آمفتامین ، دیگوکسین (لانوکسین) ، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای ، داروهای ضد آریتمی خاص ، داروهای ضد روان پریشی خاص و ونلافاکسین ،  قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص ، از جمله بنزن و وینیل کلراید ، این موارد می توانند باعث آریتمی قلبی تهدید کننده زندگی شود.

• عدم تعادل الکترولیت ها از جمله مقادیر غیر طبیعی پتاسیم ، کلسیم یا منیزیم در جریان خون
• ابتلا به بیماریهای قلبی از جمله حمله قلبی ، سایر آریتمی های قلبی ، برخی از نقایص مادرزادی قلب (نقص مادرزادی) ، کاردیومیوپاتی ، نارسایی احتقانی قلب و ایست قلبی

چه کسانی می توانند با دستگاه الکتروشوک (دفیبریلاتور) کار کنند؟

پزشک یا پرستار آموزش دیده  یا سایر ارائه دهندگان خدمات بهداشتی ، می توانند کار با دستگاه دفیبریلاتور را انجام دهند. همچنین  یک شخص عادی ممکن است در یک مکانی عمومی که دفیبریلاتور خارجی اتوماتیک (AED) در دسترس است ، دفیبریلاسیون را انجام دهد. برخی از افراد در معرض خطر آریتمی های بطنی تهدید کننده زندگی ، یک دفیبریلاتور قلب و عروق قابل کاشت (ICD) را در داخل بدن خود دارند. ICD در صورت لزوم به طور خودکار دفیبریلاسیون را انجام می دهد.

پزشکانی که دفیبریلاسیون را انجام می دهند عبارتند از :

• متخصصان قلب و عروق در درمان پزشکی بیماری های قلبی تخصص دارند.
• پزشکان متخصص مراقبت های ویژه در تشخیص و مدیریت شرایط تهدید کننده زندگی تخصص دارند.
• پزشکان فوریت های پزشکی و پزشکان فوریت های کودکان در تشخیص سریع و درمان بیماری ها و جراحات حاد یا ناگهانی و عوارض بیماری های مزمن تخصص دارند.
• جراحان قلب در درمان جراحی شرایط قلب و عروق خونی آن تخصص دارند و ممکن است به عنوان جراحان قلب و عروق شناخته می شوند.
• جراحان قفسه سینه در درمان جراحی بیماری های قفسه سینه ، از جمله رگ های خونی ، قلب ، ریه ها و مری تخصص دارند. جراحان توراسیک ممکن است به عنوان جراحان قلب و عروق نیز شناخته شوند.

چگونگی کار با دستگاه الکتروشوک

روش انجام این کار بسته به نوع دستگاه متفاوت است. کار با این دستگاه به طور کلی شامل مراحل زیر می باشد:

ارائه دهنده CPR را تا زمانی که دستگاه دفیبریلاتور قلب در دسترس نباشد کار خود را شروع می کند.

ارائه دهنده دو الکترود چسبناک دفیبریلاتور یا پاروهایی که با ژله مخصوص روغن کاری شده اند را به سمت راست قفسه سینه و نواحی دنده پایین سمت چپ قرار می دهد. در موارد نادر ، پزشک یک برش در قفسه سینه شما ایجاد می کند (توراکوتومی) و الکترودها را مستقیماً روی عضله قلب شما قرار می دهد.

ارائه دهنده یا دستگاه دفیبریلاتور اتوماتیک (AED ) ریتم قلب شما را تجزیه و تحلیل می کند و در صورت لزوم شوک به قلب شما وارد می کند.

ارائه دهنده یا دستگاه AED ریتم قلب حاصل را دوباره تجزیه و تحلیل کرده و در صورت لزوم شوک های بیشتری ایجاد می کند. در این مدت ، تیمی از ارائه دهندگان خدمات بهداشتی درمان های CPR و پشتیبانی پیشرفته زندگی (ALS) را در صورت لزوم ادامه می دهند.

یک دفیبریلاتور قلب و عروق قابل کاشت (ICD) در صورت لزوم به طور خودکار دفیبریلاسیون را انجام می دهد. شوک دفیبریلاسیون ناشی از ICD مانند لگد زدن به قفسه سینه احساس می شود. اگر از دستگاه ICD شوک دفیبریلاسیون دریافت کردید ، شما یا شخصی که با او هستید باید فوراً با فوریت های پزشکی تماس بگیرید ، حتی اگر احساس بهبودی دارید ،زیرا شما نیاز به ارزیابی پزشکی دارید و ممکن است به درمان بیشتری نیاز داشته باشید.

آیا در هنگام استفاده از دستگاه الکتروشوک احساس درد خواهیم کرد؟

راحتی و آرامش شما برای تیم ارائه دهنده خدمات پزشکی بسیار مهم می باشد. الکتروشوک یک روش آسیب زا می باشد و افراد اغلب این شوک را با لگد زدن به سینه مقایسه می کنند. شما در طی الکتروشوک احتمالاً بیهوش و بی اطلاع خواهید بود و از این عمل آگاهی ندارید. بعضی اوقات افرادی که تحت درمان قرار می گیرند ، خیلی سریع به هوش می آیند و احساس درد یا ناراحتی در قفسه سینه می کنند. تجارب نزدیک به مرگ ، از نظر احساسی آسیب زا می باشند  و هنگام به هوش آمدن فرد بیمار ممکن است اضطراب زیادی ایجاد کند.

خطرات و عوارض احتمالی استفاده از دستگاه الکتروشوک

خطرات و عوارض بالقوه ای همراه استفاده از دستگاه دفیبریلاتور وجود دارد که عبارتند از :

• سوختگی پوست
• نکروز میوکارد (مرگ بافت عضلانی قلب)
• آریتمی های قلبی دیگر شامل آسیستول (بدون ریتم قلب یا خط صاف) ، فیبریلاسیون بطنی پس از تاکی کاردی بطنی بدون نبض و سایر آریتمی های کمتر جدی است.

مارک ها و قیمت خرید و فروش دستگاه الکتروشوک

دستگاه الکتروشوک انواع مختلفی دارد و بر همین اساس با قیمت ها و مارک های مختلف در بازار موجود است. این دستگاه ها از فروشگاه های لوازم و تجهیزات پزشکی قابل تهیه هستند.