تنباکو چیست و اثرات منفی آن برای سلامتی چه می دانید؟

تنباکو (Tobacco) یا توتون گیاهی است که حاوی ماده شیمیایی به نام نیکوتین است که با مصرف آن “هجوم لذت بخشی” به مصرف کننده می دهد و در نتیجه مردم سراسر جهان قرن هاست که به این گیاه اعتیاد داشته اند . نیکوتین ترشح آدرنالین در مغز را تحریک می کند و این همان هجوم یا ضربه ، نیکوتینی است که مردم سالهاست به دنبال آن هستند و به آن معتادند . تنباکو یا توتون معمولاً با استنشاق دود حاصل از سوزاندن آن مصرف می شود و با استفاده از سیگار یا وسایل مصرف تنباکو مانند پیپ سوزانده می شود ، همچنین می توان آن را به صورت تنباکو جویدنی یا دم کشیدن استفاده کرد.

از دهه ۱۹۳۰ مشخص شده است که تنباکو ماده خطرناکی است نه تنها برای افرادی که آن را مصرف می کنند ، بلکه برای افرادی که در اطراف مصرف کنندگان قرار دارند نیز با بسیاری از عوارض جانبی جدی همراه است. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.

تاریخچه استفاده از تنباکو

تنباکو یا توتون از ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد توسط انسان ها مورد استفاده قرار گرفته است  و مردم جهان از آن به عنوان یک منبع مواد شیمیایی قوی و اعتیاد آور نیکوتین ، به صورت جویدن ، استعمال به شکل سیگار یا استنشاق دود استفاده می کردند.

تنباکو گیاهی است که از آمریکای شمالی و جنوبی سرچشمه گرفته و در قرون ۱۵ و ۱۶ میلادی به اروپا راه یافته است . در اوایل دهه ۱۸۰۰ تنباکو به عنوان مشوقی برای کارمندان و زندانیان مورد استفاده قرار می گرفت و دانستن تأثیر اعتیاد آور آن حتی به عنوان مجازات نیز تأیید نمی شد. تقریباً تخمین زده شده است که در آن زمان ۸۰-۹۰٪ از کارگران مرد سیگار می کشیدند . با تغییرات در جامعه در دهه ۱۹۲۰ شیوع استفاده از سیگار بین زنان بسیار افزایش یافت  و از این رو تبلیغات زنان را هدف قرار دادند.

اثرات منفی مصرف تنباکو بر سلامتی چیست؟

پزشکان در دهه های ۱۹۲۰-۱۹۳۰ متوجه افزایش سرطان ریه در انسان ها شدند که به نظر می رسد با دود کردن تنباکو مرتبط است. در دهه ۱۹۵۰ آزمایشاتی انجام شد که نظریه پزشکان را تأیید کرد اما با مخالفت شرکت های تولید کننده دخانیات و جامعه ، گسترش این اطلاعات محدود شد .

دود تنباکو حاوی بیش از ۴۰۰۰ ترکیب شیمیایی مختلف است که حداقل ۶۰ مورد از آنها به عنوان عوامل سرطان زا (عوامل ایجاد کننده سرطان) و ۳۰ مورد آنها فلزهای شناخته شده اند که برخی از آنها رادیواکتیو هستند .

تأثیرات فوری و کوتاه مدت ناشی از استعمال دخانیات بیشتر مربوط به ضربه نیکوتین است. نیکوتین ترشح آدرنالین را در بدن تحریک می کند که این ترشح باعث افزایش فشار خون ، تنفس (تنفس در دقیقه) ، ضربان قلب و ترشح گلوکز در بدن می شود . در دراز مدت ، اعتیاد به “نیکوتین” برای همه افراد سیگاری اجتناب ناپذیر خواهد بود ،  به ویژه نوجوانان که در این مورد بسیار حساس هستند.

استعمال سیگار دلیل اصلی مرگ و میرهای قابل پیشگیری است (افراد سیگاری به طور متوسط ​​۱۴ سال زودتر از افراد غیر سیگاری می میرند). یک سوم سرطان ها به دلیل استعمال دخانیات می باشد و بیماری های مزمن ریه مانند آمفیزم و برونشیت مزمن ، بیماری های قلبی ، سکته مغزی ، حمله قلبی  و آنوریسم نیز با استعمال دخانیات ارتباط مستقیم دارد.

انواع توتون و تنباکو

در صنایع دخانیات ۴ نوع اصلی توتون و تنباکو وجود دارد که عبارتند از :

تنباکو ویرجینیا ، که محبوب ترین تنباکو در استرالیا می باشد و این نام از ایالتی در ایالات متحده آمریکا كه اولین بار این گیاه در آنجا رشد کرده است ، گرفته شده و هم اکنون در برزیل و زیمبابوه نیز پرورش می یابد. توتون ویرجینیا دارای مقدار زیادی قند است و قند موجود در این گیاه باعث می شود که دود سیگار حاصل از این تنباکو نسبت به سایر مارک ها شیرین تر باشد اما هنگامی که قند موجود در این گیاه می سوزد تعداد زیادی اسید مضر را تولید می کند . دود حاصل از تنباکو ویرجینیا ، نیکوتین آزاد تولید می کند. این بدان معنی است که نیکوتین اثر سریع تر و قویتری در مغز خواهد داشت اما دود آن نسبت به بقیه مارک های موجود در بازار بسیار شدیدتر است.

• تنباکو برلی ، توتون تلخی است که به سختی حاوی قند است و این گیاه در ایالات متحده آمریکا ، آمریکای مرکزی ، مالاوی و اوگاندا رشد می کند.
• تنباکو شرقی ، گیاهی مقاوم و کوچک می باشد . این توتون و تنباکو در خاورمیانه کشت می شود و بازار خاورمیانه را تحت تسلط دارد .
• تنباکو مخلوط ، مخلوطی از توتون های شرقی ، ویرجینیا و برلی می باشد .

تنباکو چگونه تولید می شود؟

گیاه توتون و تنباکو قبل از اینکه برای مصرف انسان مناسب باشد باید مراحل مختلفی را طی کند. توتون و تنباکو بسته به نوع گیاهی که از آن استفاده شده است، به روش های مختلفی تولید می شود.

پخت اولین فرآیند لازم برای تهیه توتون جهت مصرف است. فرآیند پخت ، گیاه را برای پردازش خشک می کند و روش های تیمار و فرآوری توتون ، طعم ، قدرت و سختی تنباکو را تغییر می دهد. روش های مختلف درمان و فرآوری توتون و تنباکو نیز بر روی محتوای نیکوتین تأثیر می گذارد. محتوای نیکوتین و طعم آن نیز به نوع و قسمت برگ مورد استفاده بستگی خواهد داشت. هرچه برگ گیاه توتون بیشتر خشک شود ، مقدار نیکوتین در آن بیشتر خواهد بود  و به طور کلی طعم غنی تری خواهد داشت .

تیمار گیاه توتون و تنباکو شامل آویختن گیاه تنباکو یا خواباندن آن و خشک کردن آن می باشد. در طی این فرآیند نشاسته موجود در برگ ها به قند  تبدیل می شود و رنگ و بافت گیاه را تغییر می دهد.

تنباکو هوادهی شده

در این روش برگ های توتون و تنباکو به طور طبیعی خشک می شوند. برگها را در پناهگاه های بزرگ ، آویزان می كنند و تا زمانی كه برگ به رنگ قهوه ای روشن درآید ، در آنجا نگه می شوند . این روش درمانی بیشتر برای دخانیات برلی استفاده می شود.

توتون و تنباکو حاصل از دودهی

برگهای توتون را برای حدود یک هفته در پناهگاه های گرم (مانند کوره) خشک می کنند . این روش پخت بسیاری از قندها را در گیاه نگه می دارد و بنابراین توتون شیرینی تولید می کند. از این روش برای درمان توتون ویرجینیا استفاده می شود.

توتون حاصل دود آتش

در این روش با قرار دادن برگها روی چوب های در حال سوختن ، آنها را در معرض دود آتش قرار می دهند . در این روش یک تنباکو معروف به تنباکو دودی تولید می شود .

توتون و تنباکوی حاصل از گرمای خورشیدی

برگ های توتون را به مدت ۱۲ تا ۳۰ روز در محیط  آویزان می کنند و در معرض نور مستقیم آفتاب قرار می دهند. برگ هایی که در اثر گرمای خورشید خشک می شوند حاوی مقدار زیادی قند خواهند بود .

تنباکو چگونه مصرف می شود؟

لازم به یادآوری است که هر چقدر دخانیات بیشتر مصرف شود ، پیامدهای خطرناک بیشتری برای سلامتی شما به همراه خواهد داشت . روش های مصرف تنباکو عبارتند از :

رایج ترین راه استنشاق دود حاصل از تنباکو استفاده از سیگارهای تولیدی است . در سال ۱۸۸۱ دستگاه تولید خودکار سیگار اختراع شد که تولید انبوه سیگار را امکان پذیر می کرد . در دسترس بودن بسته های سیگار ، به صورت راحت و قابل حمل از طریق تولید انبوه ، استفاده از تنباکو را به میزان قابل توجهی افزایش داد.

سیگارهای تولیدی به صورت انبوه تنها راه استنشاق دود تنباکو نخواهد بود . روش های دیگر برای استنشاق دود این گیاه عبارتند از :

• سیگار برگ
•  رول های کوچک توتون خشک شده
• سیگارهای با طعم میخک که در اندونزی به طور گسترده دود می شود.

همچنین می توان توتون و تنباکو را  بدون دود ، معمولاً از راه خوراکی یا بینی مصرف کرد. تنباکو بدون دود شامل تنفس خشک این گیاه ، تنفس مرطوب و تنباکو جویدنی است . گیاه خشک شده توتون و تنباکو به شکل پودر ، از طریق مخاط بینی استنشاق و جذب می شوند. تنفس مرطوب ، توتون آسیاب شده ای است که در دهان بین گونه و لثه نگه داشته می شود و نیکوتین آن از این روش جذب بدن می شود و تنباکوهای جویدنی را می توان مانند گیاهان مرطوب جوید یا فقط در دهان نگه داشت.

اگرچه در این روش های مصرف ، دود به ریه ها وارد نمی شود اما این به معنای خطرناک نبودن تنباکو نخواهد بود و مواد شیمیایی خطرناک از برگ های مصرف شده می تواند جذب بدن شود و منجر به ایجاد اعتیاد و انواع سرطان ها شود.

تنباکو را چگونه در بدن احساس می کنیم ؟

نیکوتین موجود در دود تنباکو به سرعت به مغز می رود ، جایی که به عنوان یک محرک عمل می کند و ضربان قلب و تنفس فرد را افزایش می دهد ، دود تنباکو همچنین سطح اکسیژن موجود در جریان خون را کاهش می دهد و باعث کاهش دمای پوست می شود.

اثرات تغییر دهنده خلق و خوی نیکوتین در فرد ظریف ، پیچیده و قدرتمند است و برخی از افراد احساس می كنند كه استعمال سیگار به آنها كمك می كند تا هوشیاری و تمركز داشته باشند و همچنین به آنها كمك می كند تا آرام باشند. سیگار کشیدن باعث افزایش سطح ماده شیمیایی مغز به نام دوپامین می شود که احساس لذت را افزایش می دهد و میل به ادامه سیگار را تقویت می کند.

سیگار کشیدن و دود حاصل از آن می تواند چشم ، بینی و گلو را تحریک کند.  دود تنباکو ممکن است باعث سردرد ، سرگیجه ، حالت تهوع ، سرفه و خس خس سینه شود  و می تواند آلرژی و آسم را تشدید کند. سیگار کشیدن همچنین حس چشایی و بو را ضعیف می کند ، گرسنگی را کاهش می دهد و باعث تولید اسید بیشتر در معده می شود . هنگام سیگار کشیدن ، اثرات دود تنباکو در کمتر از ۱۰ ثانیه احساس می شود و فقط چند دقیقه طول می کشد.

آیا تنباکو اعتیاد آور است؟

تنباکو به خودی خود اعتیاد آور نیست ، اما نیکوتین موجود در تنباکو بسیار اعتیاد آور است. هنگامی که فرد شروع به سیگار کشیدن می کند ، خصوصاً در سنین جوانی ، احتمال اعتیاد به تنباکو بسیار زیاد خواهد بود .

اگر افراد مصرف کننده سیگار از اثرات محرک و دلپذیر دود تنباکو لذت ببرند ، ممکن است به طور منظم سیگار بکشند. کسانی که به طور منظم سیگار می کشند تمایل دارند تعداد سیگارهای ثابت روزانه داشته باشند و به طور متوسط ​​، افراد معتاد به سیگار ، روزانه ۱۵ نخ سیگار می کشند .

وابستگی به نیکوتین شامل عوامل روانی و جسمی خواهد بود. عوامل روانشناختی شامل احساس لذت و هوشیاری است و افرادی که به طور منظم سیگار می کشند ممکن است یاد بگیرند که برای ایجاد این احساسات به تأثیرات نیکوتین احتیاج دارند . آنها همچنین سیگنالهای شرطی یا “محرک” هایی را برای استفاده از سیگار در خود ایجاد می کنند ، به عنوان مثال ، بعضی از افراد همیشه بعد از غذا یا وقتی احساس افسردگی یا اضطراب می کنند ، سیگار می کشند. این عوامل باعث ایجاد الگوهای رفتاری یا عاداتی می شود که تغییر در آنها بسیار دشوار خواهد بود .

علائم وابستگی جسمی به نیکوتین عبارتند از :

• میل به سیگار کشیدن در عرض چند دقیقه بعد از خواب بیدار شدن
• رتبه بندی مصرف اولین سیگار در روز به عنوان مهمترین
• سیگار کشیدن در فواصل منظم در طول روز

افرادی که به نیکوتین اعتیاد دارند ممکن است در برابر اثرات مطلوب آن تحمل داشته باشند و دیگر از سیگار کشیدن لذت نبرند ، اما سیگار کشیدن را ادامه می دهند زیرا هوس زیادی دارند و می خواهند از ترک نیکوتین جلوگیری کنند .

علائم ترک نیکوتین شامل تحریک پذیری ، بی قراری ، اضطراب ، بی خوابی و خستگی است و این علائم معمولاً طی دو هفته از بین می روند. برخی از افراد قادر به تمرکز نیستند و بعد از هفته ها یا ماه ها پس از ترک ، میل به سیگار کشیدن دارند. مطالعات همچنین نشان می دهد که عوامل ژنتیکی در اعتیاد فرد به نیکوتین نقش بسیار زیادی دارند.

آیا مصرف تنباکو به صورت سیگار خطرناک است؟

مصرف دخانیات علت اصلی بیماری های قابل پیشگیری و مرگ و میر در جهان  است. هنگامی که تنباکو سوزانده می شود  یک تار (Tar) ، ماده ای قیر مانند و چسبنده تیره ، ترکیبی از صدها ماده شیمیایی ، از جمله سموم ایجاد کننده سرطان و اختلالات برونش تشکیل می شود. تار موجود در دود تنباکو در ذرات ریز آزاد می شود که به ریه ها و مجاری هوایی آسیب می رساند و دندان ها و انگشتان را لکه دار می کند. تار موجود در سیگار عامل اصلی سرطان های ریه و گلو می باشد  (اگرچه نیکوتین ماده اصلی دخانیات است که باعث اعتیاد می شود ، اما باعث ایجاد سرطان نمی شود).

سوزاندن توتون و تنباکو همچنین باعث ایجاد مونوکسیدکربن (CO) می شود ، گاز سمی که شما نمی توانید آن را ببینید. هنگام استنشاق دود ، مونوکسیدکربن (CO) جایگزین اکسیژن در گلبول قرمز خون می شود. در حالی که نیکوتین موجود در دود سیگار ، ضربان قلب را افزایش می دهد و باعث کار بیشتر قلب می شود ، مونوکسید کربن اکسیژن اضافی مورد نیاز قلب  را از بین می برد و این یکی از راه هایی است که سیگار کشیدن در ایجاد بیماری های قلبی نقش دارد.

بهتر است بدانید:

مصرف حدود ۴۰ میلی گرم نیکوتین خالص یا تقریباً مقدار نیکوتین موجود در دو سیگار بسیار کشنده است. با این حال ، هنگام سیگار کشیدن ، بیشتر نیکوتین می سوزد و فقط یک تا چهار میلی گرم در بدن جذب می شود. به همین ترتیب ، مقدار نیکوتین جذب شده از سایر اشکال درمان جایگزینی نیکوتین که برای کمک به افراد در ترک سیگار استفاده می شود ، کاملاً کمتر از سطح سمی خواهد بود .

زمانی تصور می شد که سیگارهایی که تار و نیکوتین کمتری دارند ، ضرر کمتری خواهند داشت. با این حال ، تحقیقات نشان داده است که سیگارهای به اصطلاح “سبک” نیز به همان اندازه باعث بیماری می شوند.

اثرات طولانی مدت استفاده از تنباکو بر سلامتی چیست؟

همه اشکال تنباکو باعث ایجاد خطرات طولانی مدت در سلامتی می شود. این خطرات بیشتر برای افرادی است که از دخانیات دودی مخصوصاً سیگار استفاده می کنند و خطر اثرات طولانی مدت با مقدار سیگار کشیدن و مدت زمان سیگار کشیدن در فرد افزایش می یابد. اثرات طولانی مدت دود تنباکو موجود در سیگار بر سلامتی عبارتند از :

• سیگار کشیدن علت اصلی سرطان ریه می باشد
• خطر سرطان روده بزرگ ، دهان ، گلو ، لوزالمعده ، مثانه و دهانه رحم را افزایش می دهد
• باعث بروز بیشتر موارد برونشیت مزمن و آمفیزم می شود
• دلیل اصلی بیماری های  قلبی و سکته مغزی می باشد
• خطر مشکلات پزشکی در دوران بارداری را افزایش می دهد (به عنوان مثال ، سقط جنین ، خونریزی ، جفت سرراهی و بهبودی ضعیف) و خطر کمبود وزن یا مرگ نوزاد  را افزایش می دهد
• باعث پوکی استخوان (نازک شدن استخوان ها) می شود
• خطر مشکلات گوارشی را افزایش می دهد

بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد و باعث می شود افرادی که دود تنباکو را استنشاق می کنند بیشتر در معرض سرماخوردگی ، آنفولانزا و ذات الریه قرار بگیرند. میزان ویتامین C در بدن را کاهش می دهد  که ممکن است باعث شود زخم های پوستی در بدن ایجاد شود که ترمیم بسیار کندی دارند و می تواند باعث گرفتگی عروق در پاها شود.