عفونت ادراری چیست و چگونه می توان از آن پیشگیری کرد؟
عفونت ادراری (urinary traction infection) عفونت سیستم ادراری می باشد و می تواند مجرای ادرار (بیماری به نام اورتریت – urethritis ) ، کلیه ها (وضعیتی به نام پیلونفریت – pyelonephritis ) یا مثانه (بیماری به نام سیستیت – cystitis) را درگیر کند.
ادرار معمولاً حاوی باکتری (germs) نمی باشد زیرا ادرار محصول جانبی حاصل از سیستم فیلتراسیون کلیه های ما است . وقتی مواد زائد و آب اضافی توسط کلیه ها از خون شما خارج می شود ، ادرار ایجاد می شود و ادرار بدون هیچ گونه آلودگی در مجاری ادراری حرکت کرده و از بدن دفع می شود.
باکتری ها می توانند خارج از بدن وارد سیستم ادراری شوند و مشکلاتی مانند عفونت و التهاب را در سیستم ادراری شما ایجاد کنند که به آن عفونت دستگاه ادراری یا به صورت مخفف UTI می گویند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه در ادامه مقاله با ما در نشریه جهان شیمی فیزیک همراه باشید.
دستگاه ادراری چیست؟
مجاری ادراری متابولیت های زائد مایع بدن را ایجاد و ذخیره می کند. دستگاه ادراری شامل قسمت های زیر است:
کلیه ها : این اندام های کوچک در پشت بدن شما ، درست بالای باسن قرار گرفته اند و آنها فیلترهای بدن شما هستند که مواد زائد و آب را از خون شما پاک می کنند. این مواد زائد در نهایت به ادرار تبدیل می شود.
حالب ها : حالب ها لوله های نازکی هستند که وظیفه حمل ادرار از کلیه به مثانه را دارند.
مثانه : اندامی شبیه به کیسه است ، مثانه ادرار شما را قبل از خارج شدن از بدن ذخیره می کند.
مجرای ادرار: وظیفه این لوله حمل ادرار از مثانه به خارج از بدن است.
عفونت ادراری (UTI) چقدر شایع است؟
عفونت های دستگاه ادراری بسیار شایع است و ممکن است از هر ۵ زن ۱ مورد با این بیماری مواجه شده باشد . اگرچه عفونت ادراری در زنان شایع است ، اما ممکن است در مردان ، بزرگسالان و کودکان نیز اتفاق بیفتد ، یک تا دو درصد از کودکان جهان دچار عفونت ادراری می شوند. هر ساله ۸ تا ۱۰ میلیون نفر به دلیل عفونت های ادراری به پزشکان مراجعه می کنند.
چه کسانی به عفونت ادراری (UTI) مبتلا می شوند؟
هر کسی می تواند به عفونت ادراری مبتلا شود ، اما این عفونت در زنان بیشتر رخ می دهد ، دلیلش این است که مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از بدن خارج می کند) در زنان کوتاه تر و نزدیک به مقعد آنها می باشد ، جایی که باکتری E. coli در آنجا بسیار تجمع یافته است.
افراد مسن نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت مثانه هستند. این خطر ممکن است به دلیل تخلیه ناقص مثانه باشد. چندین دلیل پزشکی وجود دارد که می تواند با UTI در ارتباط باشد از جمله بزرگ شدن پروستات یا افتادگی مثانه (مثانه از موقعیت معمول خود خارج می شود).
اگر به طور مکرر به عفونت های دستگاه ادراری مبتلا می شوید ، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است آزمایشاتی را برای بررسی سایر مشکلات بهداشتی – از جمله دیابت یا سیستم غیر عادی ادراری – انجام دهد که ممکن است در عفونت نقش داشته باشد.
به افرادی که عفونت ادراری مکرر دارند ، گاهی اوقات برای مدتی آنتی بیوتیک با دوز کم برای جلوگیری از بازگشت عفونت تجویز می شود. این روش محتاطانه در درمان UTI مکرر به این دلیل است که بدن شما می تواند در برابر آنتی بیوتیک مقاومت کند و شما می توانید به انواع دیگری از عفونت ها مانند کولیت C. diff مبتلا شوید.
تفاوت بین عفونت ادراری و عفونت مثانه چیست؟
قسمت های مختلفی از دستگاه ادراری وجود دارد که ممکن است دچار عفونت شوند. UTI اصطلاحی برای عفونت است که در سراسر دستگاه ادراری اتفاق می افتد. عفونت مثانه که به آن سیستیت نیز گفته می شود ، یک عفونت خاص است که در یک منطقه خاص اتفاق می افتد. در این عفونت ، باکتری به مثانه راه یافته و باعث التهاب آن قسمت می شود.
همه عفونت های دستگاه ادراری به عفونت مثانه تبدیل نمی شوند برای جلوگیری از شیوع عفونت یکی از مهمترین راهکارها درمان سریع عفونت ادراری در صورت بروز علائم می باشد. این عفونت می تواند نه تنها به مثانه ، بلکه به کلیه های شما نیز سرایت کند که نوع عفونت پیچیده تری از UTI خواهد بود .
چه عواملی باعث عفونت ادراری می شود؟
عفونت های دستگاه ادراری در اثر میکروارگانیسم ها ، معمولاً باکتری هایی که وارد مجرای ادرار و مثانه شده و باعث التهاب و عفونت می شوند ، رخ می دهد. اگرچه عفونت ادراری معمولاً در مجرای ادرار و مثانه اتفاق می افتد ، اما باکتری ها می توانند به حالب ها نیز منتقل شده و کلیه های شما را آلوده کنند.
بیش از ۹۰٪ موارد عفونت ادراری و عفونت مثانه (cystitis) توسط باکتری E. coli ایجاد می شود ، باکتری که به طور معمول در روده ها یافت می شود.
علائم عفونت ادراری (UTI) چیست؟
عفونت دستگاه ادراری باعث قرمز شدن و تحریک مخاط دستگاه ادراری (التهاب) می شود که ممکن است برخی از علائم زیر را ایجاد کند:
- درد در ناحیه پهلو ، شکم و یا لگن .
- فشار درقسمت پایین لگن.
- نیاز مکرر به دفع ادرار (تکرر) ، نیاز فوری به ادرار (فوریت) و بی اختیاری (نشت ادرار) .
- ادرار دردناک (سوزش ادرار) و خون در ادرار .
- نیاز به ادرار شبانه.
- رنگ ادرار غیرطبیعی (ادرار ابری) و ادرار با بوی بد.
علائم دیگری که ممکن است با عفونت ادراری همراه باشد عبارتند از:
- درد در هنگام رابطه جنسی
- درد در آلت تناسلی مردانه
- درد پهلو (کنار بدن) یا کمردرد
- خستگی
- تب (دمای بالاتر از ۱۰۰ درجه فارنهایت) و لرز
- استفراغ
- تغییرات ذهنی یا گیجی
عفونت ادراری (UTI) چگونه تشخیص داده می شوند؟
پزشک شما از آزمایش های زیر برای تشخیص عفونت ادراری استفاده می کند که عبارتند از :
آنالیز ادرار : این آزمایش ادرار را برای اندازه گیری تعداد گلبول های قرمز خون ، گلبول های سفید خون و باکتری ها بررسی می کنند. تعداد زیاد گلبول های سفید و قرمز خون موجود در ادرار می تواند نشان دهنده عفونت باشد.
کشت ادرار : از کشت ادرار برای تعیین نوع باکتری در ادرار استفاده می شود. این یک آزمایش مهم است زیرا به تعیین درمان مناسب بسیار کمک می کند.
بهتر است بدانید:
اگر عفونت شما به درمان پاسخ ندهد یا اگر مدام به عفونت ادراری مبتلا می شوید ، پزشک ممکن است از آزمایشات زیر برای بررسی دقیق تر دستگاه ادراری شما برای بیماری یا آسیب وارده استفاده کند:
سونوگرافی : در این آزمایش امواج صوتی ، تصویری از اندام های داخلی شما ایجاد می کنند. این آزمایش از روی پوست شما انجام می شود ، بدون درد است و معمولاً نیازی به آماده سازی ندارد.
سیستوسکوپی : در این آزمایش از یک وسیله خاص استفاده می شود که مجهز به لنز و منبع نور (سیستوسکوپ) برای مشاهده داخل مثانه از مجرای ادرار است.
سی تی اسکن : نوع دیگری از آزمایش تصویربرداری می باشد ، سی تی اسکن نوعی اشعه ایکس است که مقاطع مورد نظر بدن را هدف قرار می دهد. این آزمایش بسیار دقیق تر از اشعه ایکس معمولی است.
عفونت ادراری چگونه درمان می شوند؟
شما باید UTI را هرچه سریعتر درمان کنید. آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که باکتری ها را از بین می برند و با عفونت مقابله می کنند. آنتی بیوتیک ها به طور معمول برای درمان عفونت های دستگاه ادراری استفاده می شوند. پزشک شما دارویی را انتخاب می کند که به بهترین وجه باکتری های خاص ایجاد کننده عفونت را درمان کند. برخی از آنتی بیوتیک های متداول مورد استفاده می توانند شامل موارد زیر باشند:
- نیتروفورانتوئین
- سولفونامیدها
- آموکسی سیلین
- سفالوسپورین ها
- داکسی سایکلین
- کینولون ها (مانند سیپروفلوکساسین)
بسیار مهم است که دستورالعمل های پزشک خود را به طور کامل برای مصرف دارو دنبال کنید. مصرف آنتی بیوتیک را خودسرانه قطع نکنید زیرا علائم شما ممکن است از بین رفته باشد ولی اگر عفونت با دوره کامل آنتی بیوتیک به طور کامل درمان نشود ، می تواند دوباره برگردد.
اگر سابقه عفونت ادراری مکرر داشته باشید ، ممکن است پزشک برای شما آنتی بیوتیک های خاصی تجویز کند که در صورت مشاهده علائم باید آنها را مصرف کنید ولی برای سایر بیماران ممکن است آنتی بیوتیک هایی تجویز شود که یک روز در میان یا بعد از مقاربت جنسی مصرف کنند تا از عفونت جلوگیری کنند.
عوارض عفونت ادراری چیست؟
عفونت ادراری به راحتی با آنتی بیوتیک قابل درمان است ولی با این حال ، اگر درمان نشود یا اگر دارو را زودتر و به صورت خودسرانه قطع کنید ، این نوع عفونت می تواند منجر به عفونت جدی تری مانند عفونت کلیه شود.
آیا می توانیم از عفونت ادراری جلوگیری کنم؟
معمولاً با تغییر شیوه زندگی می توانید از عفونت ادراری (UTI) جلوگیری کنید. این نکات می تواند شامل موارد زیر باشد:
رعایت بهداشت مناسب
اغلب می توانید با رعایت بهداشت مناسب شخصی از ابتلا به عفونت ادراری جلوگیری کنید ، این امر به ویژه برای زنان بسیار مهم است. از آنجا که مجرای ادرار در زنان بسیار کوتاه تر از مردان است ، حرکت باکتری E. coli از راست روده به داخل بدن راحت تر می باشد و برای جلوگیری از این امر توصیه می شود که همیشه پس از دفع مدفوع از جلو به عقب خود را پاک کنید.
زنان همچنین باید در طول دوره قاعدگی بهداشت را به خوبی رعایت کنند تا از عفونت جلوگیری کنند. تعویض مداوم پدها و تامپون ها و همچنین عدم استفاده از دئودورانت های زنانه نیز می تواند به جلوگیری از عفونت ادراری بسیار کمک کند.
نوشیدن مایعات فراوان
افزودن مایعات اضافی به ویژه آب به برنامه غذایی روزانه می تواند به از بین بردن باکتری های اضافی از مجاری ادراری شما بسیار کمک کند ، نوشیدن شش تا هشت لیوان آب در روز توصیه می شود.
تغییر عادات ادرار کردن
دفع ادرار می تواند در دفع باکتری ها از بدن نقش بسیار زیادی داشته باشد. ادرار شما یک ماده زائد است و هر بار که مثانه خود را تخلیه می کنید ، این مواد زائد را از بدن خود خارج می کنید. ادرار کردن مداوم می تواند خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهد ، به خصوص اگر سابقه UTI مکرر داشته باشید.
نوشیدن مایعات فراوان این مسئله را افزایش می دهد اما اطمینان حاصل کنید که از مایعات و غذاهایی که می توانند مثانه شما را بیش از حد تحریک کنند اجتناب کنید. این موارد می تواند شامل الکل ، آب مرکبات ، نوشیدنی های کافئین دار و غذاهای پرادویه باشد.
همچنین باید بلافاصله قبل و بعد از رابطه جنسی ادرار کنید زیرا این عمل می تواند به از بین بردن باکتری هایی که ممکن است در حین مقاربت وارد دستگاه ادراری شما شده باشند ، کمک کند. همچنین می توانید قبل از رابطه جنسی ، ناحیه تناسلی را با آب گرم بشویید.
تغییر در کنترل بارداری
در صورت استفاده از دیافراگم برای جلوگیری از بارداری ، برخی از زنان در معرض خطر ابتلا به UTI قرار می گیرند. در مورد سایر گزینه های کنترل بارداری با پزشک خود صحبت کنید .
استفاده از روان کننده بر پایه آب در حین رابطه جنسی
اگر خشکی واژن را تجربه کردید و در هنگام رابطه جنسی از ماده روان کننده استفاده می کنید ، از ماده ای استفاده کنید که پایه آن آب باشد. در صورت داشتن عفونت ادراری مکرر ، ممکن است لازم باشد از کاربرد مواد اسپرم کش خودداری کنید.
تغییر در سبک لباس پوشیدن
در واقع اجتناب از پوشیدن لباس های تنگ می تواند به خشک ماندن واژن شما کمک کرده و از رشد باکتری ها در مجاری ادراری جلوگیری کند. همچنین می توانید لباس زیر پنبه ای استفاده کنید ، این مسئله پوشش باعث می شود رطوبت اضافی در اطراف مجرای ادرار شما به وجود نیاید.
در برخی از زنان پس از یائسگی پزشک ممکن است یک کرم واژن حاوی استروژن پیشنهاد کند. این کرم ممکن است با تغییر pH واژن خطر ابتلا به UTI را کاهش دهد.
چه زمانی باید برای درمان عفونت ادراری به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده علائم UTI با پزشک خود سریعا تماس بگیرید یا به دنبال خدمات پزشکی باشید زیرا اگر برای شما UTI تشخیص داده شود و علائم شما شدیدتر گردد ، ممکن است به درمان متفاوتی نیاز داشته باشید.
اگر علائم تب ، کمردرد و استفراغ را دارید باید سریعا به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است عفونت دستگاه ادراری در سراسر دستگاه ادراری و سایر قسمت های بدن شما گسترش یابد. با این حال ، درمان سریع بسیار موثر است و می تواند علائم شما را به سرعت کاهش و تسکین دهد.
