علت تهوع و استفراغ چیست و چگونه درمان می شود؟
تهوع و استفراغ (nausea and vomiting) عمل دفع محتویات معده از طریق دهان به بیرون است. این عمل معمولاً غیر ارادی است که در اثر حالت تهوع ایجاد می شود ، اما می تواند عمداً نیز تحریک شود.
تقریباً همه افراد در زندگی خود حداقل یک بار (اگر نه چندین بار) این تجربه ناخوشایند را داشته اند. حالت تهوع به احساس ناخوشایند “دلهره” مانند گفته می شود که هنگام استفراغ احساس می کنید ، احساسی که همراه با انقباضات غیرقابل کنترل معده است که از قبل شروع می شود و در طول استفراغ ادامه دارد.
حالت تهوع و استفراغ معمولاً خود بیماری نیستند ، اما معمولاً علائم یک اختلال یا بیماری هستند که باید به سرعت درمان شوند. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.
دلیل به وجود آمدن حالت تهوع و استفراغ
بیماری
استفراغ دلایل مختلف و گوناگونی دارد و اغلب با خوردن یک ماده ای سمی (به عنوان مثال الکل ، داروی تجویز شده یا داروهای تفریحی یا غذای آلوده) که باعث التهاب پوشش معده یا انسداد روده می شود ، رخ می دهد.
همچنین ممکن است در بیماری هایی که تخلیه معده را به تأخیر می اندازند مانند دیابت رخ دهد. صدمات وارد شده به سر ، مانند ضربه های مغزی ، اغلب منجر به استفراغ می شود. عوامل روانشناختی ممکن است استفراغ را در موقعیت هایی ترسناک یا به نوعی وحشتناک یا دافعه آور تحریک کنند. افراد مبتلا به بیماری حرکتی یا سایر شرایط سیستم تعادلی در اثر انواع خاصی از حرکت (به عنوان مثال ، مسافرت با ماشین یا هواپیما) حالت تهوع و استفراغ پیدا می کنند.
سفر
اگر هنگام مسافرت حالت تهوع و استفراغ دارید این مسئله می تواند نشانه ای از بیماری حرکت باشد. علائم خفیف بیماری حرکتی ممکن است با تکنیک هایی مانند نگاه کردن به افق ، گرفتن هوای تازه و تلاش برای پرت کردن حواس برطرف شود. اگر علائم شدیدتری دارید ، ممکن است لازم باشد برای جلوگیری از علائم ، داروهایی را امتحان کنید.
اختلالات گوارشی
استفراغ عمدی ممکن است نقش مهمی در اختلالات گوارشی مانند بی اشتهایی و پرخوری داشته باشد. در این صورت ، تشخیص آن حتی پس از هفته ها یا ماه ها با استفراغ مداوم نیز دشوار است. اگرچه افرادی که اینگونه استفراغ می کنند ممکن است بدون لاغر شدن یا کمبود آب بدن این کار را انجام دهند ولی استفراغ ناشی از آن می تواند منجر به سو تغذیه و ناهنجاری های متابولیکی شود.
دوران بارداری
حالت تهوع در دوران بارداری به خصوص در سه ماه اول معمول است. برای خانم های باردار و برخی افراد دیگر ، بوها و طعم های خاص باعث حالت تهوع می شوند.
درمان پزشکی
داروها و درمان های پزشکی همچنین می توانند حالت تهوع را به عنوان یک عارضه جانبی ایجاد کنند. به عنوان مثال ، شیمی درمانی برای سرطان اغلب باعث حالت تهوع و استفراغ می شود. اگر به دلیل دارویی که مصرف می کنید دچار حالت تهوع می شوید ، باید با پزشک خود صحبت کنید.
میگرن
اگر استفراغ همراه با سردرد شدید از یک طرف ، حساسیت به نور و هاله (مانند اختلالات بینایی ، سرگیجه و سوزن سوزن شدن) را تجربه کنید ، ممکن است دچار میگرن شده اید.
میگرن می تواند دردناک و ناتوان کننده باشد. در صورت بروز میگرن به پزشک مراجعه کنید زیرا داروهایی وجود دارند که می توانند به پیشگیری و درمان این بیماری به شما کمک کند.
سایر دلایلی که منجر به تهوع و استفراغ می شوند
دلایل زیادی دیگری برای تهوع و استفراغ وجود دارد ، که عبارتند از :
- داروهایی مانند مرفین و آنتی بیوتیک ها.
- شیمی درمانی یا رادیوتراپی.
- درد شدید
- استرس عاطفی
- سرگیجه
- پرخوری
- واکنش به برخی بوها یا طعم ها
- نوشیدن بیش از حد الکل
حالت تهوع و استفراغ همچنین ممکن است علائم هشدار دهنده اولیه مشکلات جدی تر پزشکی باشد که باید به آنها هرچه زودتر رسیدگی شود مانند:
- آپاندیسیت
- انسداد روده ها
- مسمومیت
- گاستروپارزی یا تخلیه کند معده (بیماری که در افراد دیابتی دیده می شود).
- بیماری کیسه صفرا
- ضربه مغزی
- زخم معده
- برخی سرطان ها
در صورت استفراغ یا احساس تمایل به استفراغ برای مدت زمان طولانی ، باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. اگر غیر از محتویات معده (مایعات و غذای تا حدی هضم شده) چیز دیگری را استفراغ کردید یا استفراغ شما حاوی خون ، موادی شبیه قهوه یا مواردی است که فکر می کنید عجیب و غریب است ، به پزشک مراجعه کنید.
علائم و نشانه های حالت تهوع و استفراغ
به طور کلی هنگامی که حالت تهوع دارید و در معده خود احساس ناراحتی می کنید علائم آن عبارتند از:
- ضعف
- تعریق
- تجمع بزاق در دهان
- اصرار به استفراغ
تشخیص دلیل حالت تهوع و استفراغ
معاینه بدنی سابقه پزشکی شما، آزمایشات انجام شده و سایر آزمایشات همه توسط پزشک شما برای یافتن علت حالت تهوع و استفراغ استفاده می شود. استفراغ می تواند نشانه ای از مشکلات جدی بهداشتی مانند التهاب مثانه ،کیسه صفرا ، انسداد روده ، بیماری زخم معده ، هپاتیت حاد ، عوارض ناشی از دیابت ، گاستروانتریت حاد (آنفولانزای معده – stomach flu) ، مننژیت و سرطان باشد.
عفونت های باکتریایی و ویروسی ، که شامل “آنفلوانزای معده ( stomach flu )” است ، از دلایل عمده تهوع و استفراغ است. با این حال ، این شرایط اغلب با علائم آشنا دیگر مانند درد و تب همراه است.
درمان و پیشگیری از تهوع و استفراغ
در بیشتر موارد ساده استفراغ پس از بیرون آمدن محتوای معده خود به خود متوقف می شود. این فقط چند دقیقه طول می کشد ، اما بعد از تخلیه معده شما همچنان می توانید حالت تهوع را احساس کرده و دوباره استفراغ کنید.
برای بزرگسالان سالم و نوجوانان موارد ساده استفراغ معمولاً نیاز به مراقبت های پزشکی بیشتری ندارند. نوشیدن مایعات رقیق می تواند از کمبود آب بدن جلوگیری کند. هنگامی که بزرگسالان و کودکان خردسال استفراغ طولانی مدت دارند (یعنی بیش از یک روز) یا علائم دیگری مانند درد معده ، سردرد ، گیجی یا ضعف دارند باید توسط پزشک معاینه شوند.
هنگامی که استفراغ مداوم است ، می توان از داروهای ضد تهوع استفاده کرد و آزمایشاتی برای یافتن علت اصلی یا مشکل سلامتی گسترده تر انجام می شود. مصرف داروهای ضد تهوع به مدت طولانی توصیه نمی شود و نباید در هر مرحله از بارداری بدون مشورت با پزشک مصرف شود.
زنان بارداری که حالت تهوع و استفراغ دارند باید در مورد داروهایی که تصور می شود هم برای آنها و هم برای کودکشان بی خطر است با پزشک خود صحبت کنند.
راهکارهایی برای جلوگیری از تهوع و استفراغ
اقدامات ساده زیر ممکن است به پیشگیری و یا رفع حالت تهوع بسیار کمک کند:
- هنگام احساس حالت تهوع ، آرام بنشینید ، حرکت می تواند حال شما را بدتر کند
- بعد از خوردن غذا استراحت کنید و سر خود را بالا نگه دارید
- پس از صرف غذا از فعالیت های شدید خودداری کنید
- نوشیدنی های رقیق بنوشید
- آب یا آب میوه رقیق بنوشید
- نوشیدنی خود را آرام بنوشید
- در طول روز به جای سه وعده غذایی بزرگ ، وعده های غذایی کم بخورید
- غذاهای سبک و ملایم بخورید
- از غذاهای سرخ شده ، چرب یا خیلی شیرین خودداری کنید
- غذاهای سرد و گرم را مخلوط نکنید
- بعد از غذا خوردن از مسواک زدن خودداری کنید.
به نظر برخی از افراد خوردن زنجبیل به تسکین احساس حالت تهوع بسیار کمک می کند ، اما این یافته از نظر بالینی ثابت نشده است. مشخص شده است که طب سوزنی در کمک به تسکین و جلوگیری از حالت تهوع و استفراغ موثر است.
داروهای مفید برای درمان تهوع و استفراغ در سفر
استفاده از برجسب های پوستی هیوسین (که اسکوپولامین نیز نامیده می شود) که روی پوست پشت گوش قرار می گیرد. باید حداقل ۵ ساعت قبل از سفر استفاده شود. هیوسین می تواند باعث خواب آلودگی شود ، بنابراین اگر قصد رانندگی دارید از مصرف آن خودداری کنید
آنتی هیستامین ها مانند سیتریزین یا پرومتازی نیز می تواند در درمان بیماری حرکت کمتر از هیوسین موثر باشد. آنها معمولاً ۱ تا ۲ ساعت قبل از سفر باید مصرف شوند. این داروها باعث خواب آلودگی می شوند بنابراین در صورت نیاز به هوشیاری ، یعنی اگر رانندگی می کنید ، توصیه نمی شود.
چه موقع باید برای درمان تهوع و استفراغ باید به پزشک مراجعه کرد؟
- اگر فکر می کنید استفراغ ناشی از مسمومیت است
- در استفراغ خود متوجه خون یا مواد تیره و قهوه ای رنگ شدید
- بیش از ۲۴ ساعت استفراغ ادامه دارد
- به مدت ۱۲ ساعت یا بیشتر نتوانسته اند غذای خود را در معده نگه دارید
- درد شکمی شدید
- سردرد و سفتی گردن
- علائم کمبود آب بدن مانند خشکی دهان ، تکرر ادرار (۸ ساعت یا بیشتر ادرار نکرده اید) یا ادرار تیره
مراقبت های لازم بعد از تهوع و استفراغ
- اگر شما یا کسی که از او مراقبت می کنید دچار استفراغ شده است اقدامات ساده زیر ممکن است به او کمک بسیار زیادی کند.
- مایعات رقیق بنوشید
- برای جلوگیری از کمبود آب بدن باید مایعات از دست رفته توسط استفراغ را جایگزین کنید
- نوشیدن جرعه های کوچک و منظم و نوشیدن ۲ تا ۳ لیتر مایعات در روز
- آب ، سوپ رقیق و آب میوه رقیق شده (۱ قسمت آب میوه تا ۵ قسمت آب) گزینه های خوبی هستند
- از مصرف شیر یا فرآورده های لبنیاتی و نوشیدنی های گازدار و آب میوه با غلظت زیاد خودداری کنید
- از خوردن غذای جامد تا توقف کامل استفراغ خودداری کنید
- از غذاهای سرشار از فیبر ، میوه های کامل (به جز موز) یا سبزیجات ، غذاهای تند یا چرب ، الکل و نوشیدنی های کافئین دار خودداری کنید.
- اگر دارویی مصرف می کنید که فکر می کنید حالت تهوع یا استفراغ شما را بدتر می کند با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید اگر می توانید دارو را به طور موقت قطع کنید.
درمان های جایگزین و مکمل برای تهوع و استفراغ
یک عمل سنتی چینی معروف به طب فشاری به طور سنتی برای کمک به رفع حالت تهوع و استفراغ صبحگاهی ، مورد استفاده قرار گرفته است. با استفاده از انگشتان میانی و اشاره خود ، شیار بین دو تاندون بزرگ را در داخل مچ دست خود محکم فشار دهید ،این کار باعث رفع حالت تهوع شما خواهد شد . شما همچنین می توانید مچ بندهای بدون نیاز به نسخه را که در همان نقاط فشار کار می کنند ، مانند Sea-Band را از کالاهای پزشکی خریداری کنید.
اگر حالت تهوع شما به دلیل درمان شیمی درمانی برای سرطان است ، طب سوزنی می تواند برای شما بسیار مفید باشد. علاوه بر این ، سایر روش های درمانی برای حالت تهوع حاد تا مزمن با ارزیابی شامل رایحه درمانی ، هیپنوتیزم درمانی ، استفاده از زنجبیل و شاهدانه است.
