ابزارهای آزمايشگاهی کدامند ؟ چه کاربردی دارند ؟

ابزارهای آزمايشگاهی در واقع مجموعه‌ای از ابزار و تجهیزات متنوعی هستند که توسط شیمیدانان در یک آزمایشگاه شیمی مورد استفاده قرار می گیرند. به بیان دیگر کارکنان آزمایشگاه با کمک این ابزار می توانند آزمایش های مختلف را انجام دهند. در این مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک، به معرفی اجمالی برخی از ابزار معمول در آزمايشگاه های شيمی پرداخته می شود. همچنین موارد کاربرد آنها را بررسی خواهیم کرد. لطفا با ما همراه باشید.

 

فهرست مطالب این مقاله

۱- آشنایی با تصاویر و کاربرد ابزارهای آزمايشگاهی

۲- چراغ های آزمایشگاهی

۱-۲- چراغ بونزن

۲-۲- چراغ فیشر

۳-۲- چراغ الکلی

۳- دما سنج آزمایشگاهی

۴- الکل سنج آزمایشگاهی

۵- آب سنج آزمایشگاهی

۶- شوری سنج آزمایشگاهی

۷- کرنومتر آزمایشگاهی

۸- کولیس آزمایشگاهی

۹- مولتی متر آزمایشگاهی

۱۰- میکرومتر آزمایشگاهی

۱۱- نمونه بردار آزمایشگاهی

۱۲- کاغذ  PH

 

آشنایی با تصاویر و کاربرد ابزارهای آزمايشگاهی

از میان تمام تجهیزات و ابزارهای آزمايشگاهی برخی از آن ها کاربرد بیشتری دارند و در اکثر آزمایشگاه ها یافت می شوند. در مقالات پیشین نشریه جهان شیمی فیزیک با لوازم و وسایل شیشه ای و غیر شیشه ای پرکاربرد در آزمایشگاه شیمی آشنا شدید. در این مقاله لیستی از ابزارهای پرکاربرد آزمایشگاه شیمی را به شما معرفی می کنیم. در واقع از پرکاربرد ترین ابزارهای آزمایشگاهی که در صنعت شیمی از آنها استفاده می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد.

 

چراغ های آزمایشگاهی

چراغ آزمایشگاهی یکی از ابزارهای آزمايشگاهی می باشد که از آن در آزمایشگاه ها به عنوان منبع تولید حرارت و یا انرژی گرمایی استفاده می کنند. این ابزار در سه مدل چراغ بونسن، چراغ فیشر و چراغ الكلي وجود دارد.

 چراغ بونزن

چراغ بونسن (Bunsen Burner) یا چراغ گازی یکی از ابزارهای آزمايشگاهی است که رايج ترين منبع حرارتی در آزمايشگاه های شيمی محسوب می شود. از اين چراغ بيشتر برای گرم کردن یا حرارت دادن ظروف آزمايشگاهی که حاوی مواد شيميايی اند و یا حل نمودن مواد در مایعات استفاده می شود. لازم به ذکر است كه سوخت مورد نياز آن گاز شهری و يا گاز كپسول (گاز سوختی متان، پروپان یا بوتان) می باشد.

 

چراغ فیشر

چراغ فیشر (Fisher Burner) یک مشعل آزمایشگاهی است که شعله های گازی متعدد را ایجاد می کند. زمانیکه در یک کار آزمایشگاهی به شعله ای داغ تر یا شعله ای با قطر بزرگتر از چراغ بونسن نیاز دارند از چراغ فیشر استفاده می کنند.

 

چراغ الكلی

چراغ الكلی (Alcohol Burner) در واقع نوع ساده ای از چراغ آزمايشگاهی می باشد که با حرارت کمتر و در نبود چراغ بونزن از آن استفاده می کنند. همانطور که از نامش مشخص است در این چراغ از اتانول به عنوان ماده سوختی استفاده می شود.

 

 

دما سنج آزمایشگاهی

دماسنج یا ترمومتر یکی از ابزارهای آزمايشگاهی است که برای اندازه گیری دمای مايعات و یا گازهای مختلف در حین حرارت دادن و يا انجام واكنش های شيميايی ميان آنها استفاده می شود. در واقع دماسنج بر مبنای واحدهای مختلف، دما را اندازه گیری می کند. به بیان دیگر می توان گفت که ترمومتر یکی از ابزارهای های حساس آزمایشگاهی می باشد که برای اندازه گیری و تعیین دما و حرارت بکار برده می شود.

این وسیله دارای انواع مختلفی مانند دماسنج گازی، الكلی، جيوه ای، شیشه ای، لیزری (مادون قرمز)، دیال (Dial)، ترموکویل، بخار هلیوم و ديجيتالی و … می باشد. لازم به ذکر است که نوع جيوه ای دماسنج بيشترين كاربرد را در آزمايشگاه های شيمي دارد.

 

الکل سنج آزمایشگاهی

همان طور که از نام الکل سنج مشخص است یک ابزار آزمایشگاهی برای تعیین درصد الکل در مایع آب و یا یک الکل تحت اندازه گیری می باشد. لازم به ذکر است که اگر در مایع مورد بررسی قند باشد، دستگاه قادر به قرائت درستی از الکل مایع نیست.

 

آب سنج آزمایشگاهی

آب سنج یا هیدرومتر دستگاهی است که برای اندازه گیری وزن مخصوص یا چگالی نسبی (نسبت چگالی محلول به چگالی آب خالص) بکار می رود. لازم به ذکر است که عملکرد آب سنج بر اساس قانون ارشمیدس می باشد. توجه داشته باشید که جنس این ابزار آزمایشگاهی عموما از شیشه و به صورت زیر می باشد.

 

شوری سنج آزمایشگاهی

از این دستگاه برای اندازه گیری و یا تعیین میزان شوری یا محتوای نمک حل شده در یک حلال استفاده می کنند .

 

کرنومتر آزمایشگاهی

کرنومتر، زمان سنج یا تايمر آزمایشگاهی در واقع یک قطعه ساعت دستی است که زمان را از هنگام فعال شدن تا زمان غیر فعال شدن یک عمل یا فرآیند اندازه گیری می کند. در واقع برای سنجش سرعت واكنش های شيميايی از تایمر استفاده می کنند. کرنومتر آزمایشگاهی معمولا به دو شکل کرنومتر مکانیکی (عقربه ای) و کرنومتر الکتریکی دیجیتالی موجود می باشد.

 

کولیس آزمایشگاهی

از این وسیله کوچک برای اندازه گیری فاصله میان دو طرف مختلف یک جسم استفاده می کنند. انواع مختلفی از کولیس ساخته شده است که می توان به مدل های کولیس ورنیه، کولیس عقربه ای (ساعتی)، کولیس دیجیتالی (رقمی) و کولیس ریزسنج  اشاره کرد.

 

مولتی متر آزمایشگاهی

مولتی متر یکی از ابزارهای آزمايشگاهی چند کاربردی می باشد. در حقیقت از این وسیله برای اندازه‌گیری کمیت های مختلف الکتریکی مثل ولتاژ، مقاومت الکتریکی، جریان الکتریکی، ظرفیت خازنی و … بکار برده می شود. علاوه بر آن به کمک این وسیله می توان سلامت و یا مشخصات یک قطعه الکتریکی یا قطعه الکترونیکی را نیز بررسی نمود.

 

میکرومتر آزمایشگاهی

میکرومتر ابزاری با دقت بالا جهت اندازه گیری قطر داخلی، قطر خارجی، ضخامت ورق ‌ها، ارتفاع یک شی، اندازه گیری قطر اجسامی مانند قطر سیم، میله، پیچ، مهره، شیار، چرخ دنده، تیغه فرز، مته و… می باشد. میکرومترها به دو دسته میکرومترهای اینچی و میکرومترهای میلیمتری تقسیم می شوند. توجه داشته باشید که دقت اندازه گیری یک میکرومتر به مراتب بیشتر از دقت اندازه گیری یک کولیس است.

 

نمونه بردار آزمایشگاهی

نمونه بردار که به نام های سمپلر، میکروپیپت و پیپتور نیز مشهور است، جهت نمونه برداری، انتقال و جابجایی حجم های کم نمونه با دقت بالا استفاده می شود. توجه داشته باشید که ظرفیت آن می تواند از ۵ تا ۱۰۰ میکرو لیتر باشد.

 

کاغذ  PH

از این نوع کاغذ آزمایشگاهی جهت اندازه گیری میزان اسیدیته محلول استفاده می کنند. در حقیقت بر روی بدنه این کاغذ رنگ هایی وجود دارد که هر رنگ معرف یک pH می باشد. راهنمای تعیین pH با استفاده از رنگ تغییر یافته کاغذ در پشت بسته کاغذ pH نشان داده شده است.