بیماری رفلاکس معده چیست و چه علائم و عوارضی دارد؟
رفلاکس معده (GERD) جریان مکرر و مزمن اسید معده به مری است. نام های دیگر این بیماری ، سو هاضمه اسید ( acid indigestion) و رفلاکس اسیدd (acid reflux) است و زمانی اتفاق می افتد که اسفنکتر تحتانی مری – lower esophageal sphincter (LES) به درستی بسته نشود. این عضلات حلقه ای شکل به طور معمول اسید معده را در معده و خارج از مری نگه می دارد و وقتی این عضلات به خوبی کار نکند ، اسید خارج شده از معده مخاط مری را تحریک کرده و باعث سوزش معده و سایر علائم می شود.
بیماری رفلاکس معده یا GERD چیزی فراتر از سوزش معده گاه به گاه می باشد . تقریباً همه افراد گاهی اوقات دچار دل درد می شوند اما افراد مبتلا به بیماری GERD هفته ای دو بار یا بیشتر دچار دل درد می شوند ، این افراد می توانند علائم دیگری مانند بوی بد دهان یا حالت تهوع نیز داشته باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه در ادامه مقاله با ما در نشریه جهان شیمی فیزیک همراه باشید.
چه موقع برای رفلاکس معده به پزشک مراجعه کنیم؟
بیماری رفلاکس معده یک بیماری شایع است که حدود ۱۰٪ از انسان های جهان را درگیر کرده است . چاقی یا بارداری احتمال ابتلا به بیماری GERD را افزایش می دهد ، که احتمالاً به علت افزایش فشار در شکم در این شرایط است. در نهایت ، بیماری GERD عوارضی ایجاد می کند و ممکن است سایر شرایط پزشکی مانند آسم را بدتر کند .
بنابراین ، اگر سوزش معده را با داروهای بدون نسخه (OTC) دو بار در هفته یا بیشتر درمان می کنید حتما به پزشک مراجعه کنید. در صورت ادامه علائم علیرغم استفاده از داروهای OTC و ایجاد تغییر در رژیم غذایی ، باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر علائم زیر را تجربه کردید حتما به پزشک مراجعه کنید :
- مشکل تنفس بعد از استفراغ
- درد هنگام خوردن یا بلعیدن
- استفراغ پرتابی
- مشکل در بلعیدن
- استفراغ مقادیر زیاد یا محتوای خونی یا تیره
گاهی اوقات ، بیماری رفلاکس معده باعث درد در قفسه سینه می شود که می تواند از حمله قلبی تقلید کند. اگر درد قفسه سینه دارید که ممکن است فک ، گردن ، شانه یا بازوی شما را نیز درگیر کند ، فوراً به مراقبت پزشکی نیاز دارید . درد قفسه سینه برای ارزیابی علت ، نیاز به ارزیابی فوری دارد تا اینکه آن را نادیده بگیریم و سوزش معده را تصور کنیم .
علائم بیماری رفلاکس معده چیست؟
سوزش سر دل مکرر رایج ترین علائم این بیماری است و احساس درد ، سوزش یا ناراحتی به طور معمول در قفسه سینه در پشت استخوان سینه رخ می دهد. این احساسات درد و سوزش معمولاً بعد از غذا خوردن اتفاق می افتد و می تواند چند ساعت طول بکشد ، همچنین ممکن است در شب هنگام خواب بدتر شود. با این حال ، برخی از افراد مبتلا به این بیماری دچار دل درد نمی شوند و علائم دیگری از این بیماری را دارند .
سایر علائم رفلاکس معده می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بوی بد دهان ، سرفه مزمن ، گرفتگی صدا ، یا حنجره
- حالت تهوع
- آسم یا مشکلات تنفسی جدید یا بدتر
- چشیدن محتوای معده یا مایع ترش در پشت گلو یا دهان
- مشکلات بلع ، گرفتگی گلو ، خفگی یا احساس وجود توده ای در گلو
- فرسودگی مینای دندان یا پوسیدگی دندان ها
اگر به طور منظم هر یک از این علائم را دارید ، برای بررسی به پزشک خود مراجعه کنید. همچنین اگر به داروهای بدون نسخه برای درمان دل درد در هفته به چندین بار نیاز دارید باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر بیماری رفلاکس معده درمان نشود ، می تواند عوارضی مانند بارت مری (Barrett’s esophagus ) و سرطان مری ایجاد کند. با طولانی تر شدن دل درد مزمن ، خطر عوارض این بیماری افزایش می یابد ، مراجعه زودهنگام به پزشک می تواند از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کند و همچنین ممکن است پزشک شما بتواند علت جسمی بیماری رفلاکس معده را تشخیص دهد و آن را درمان کند .
چه عواملی باعث بیماری رفلاکس معده می شوند؟
این بیماری نتیجه برگشت اسید معده به داخل مری است و به طور معمول به علت ضعیف شدن اسفنکتر تحتانی مری که از ورود محتوای معده به مری جلوگیری می کند رخ می دهد. در نتیجه پوشش مری در اثر تماس با اسید معده دچار تحریک می شود.
ریسک فاکتورهای رفلاکس معده چیست؟
تعدادی از عوامل مختلف در ایجاد این بیماری نقش دارند ، این عوامل خطر شامل موارد زیر است:
- اضافه وزن ، چاقی یا بارداری
- داشتن فتق هیاتال یا اختلال بافت همبند ، مانند اسکلرودرمی (scleroderma)
- سیگار کشیدن
مصرف داروهای خاص از جمله آنتی هیستامین ها ، داروهای ضد افسردگی ، آسپرین ، داروهای آسم ، مسدود کننده های کانال کلسیم ، مسکن ها و آرامبخش ها
برخی از غذاها ، نوشیدنی ها و عادات های غذایی می توانند رفلاکس معده را تشدید کنند. این موارد شامل خوردن بیش از حد و یکباره غذا و نزدیک به زمان خوابیدن است. خوردن غذاهای اسیدی ، چرب ، سرخ شده ، نعناع یا ادویه می تواند به ویژه برای مبتلایان به رفلاکس معده مشکل ساز شود.
خوراکی هایی از جمله شکلات ، مرکبات ، سیر ، پیاز و سس های گوجه فرنگی اغلب باعث سوزش معده می شوند و همچنین نوشیدنی های حاوی الکل یا کافئین می توانند علائم این بیماری را تشدید کنند.
چگونگی کاهش خطر ابتلا به بیماری رفلاکس معده
متخصصان دقیقاً نمی دانند چرا برخی از افراد به رفلاکس معده مبتلا می شوند و برخی دیگر این بیماری را ندارند. بنابراین جلوگیری از این بیماری همیشه امکان پذیر نیست ، اما شاید شما بتوانید از طریق تغییر سبک زندگی علائم خود را بسیار کاهش دهید. این تغییرات اغلب بخشی از درمان این بیماری نیز هستند. آنها عبارتند از:
- اجتناب یا محدود کردن نوشیدن الکل ، کافئین و خوردن غذاهایی که علائم این بیماری را تحریک می کنند
- وعده های غذایی کوچک بخورید و به مدت ۲ تا ۳ ساعت به حالت ایستاده باقی بمانید
- سر تختخواب خود را ۶ تا ۸ اینچ با استفاده از بالش یا تنظیم تخت خود بالاتر ببرید.
- کاهش وزن در صورت لزوم و حفظ وزن بدن سالم
- توقف سیگار کشیدن
- پوشیدن لباس های گشاد در اطراف شکم
اگر علیرغم ایجاد این تغییرات همچنان به مشکلی برخوردید ، به پزشک مراجعه کنید. گاهی برای کنترل بیماری رفلاکس معده ممکن است به دارو نیاز داشته باشید.
بیماری رفلاکس معده چگونه درمان می شود؟
همراه با تغییر شیوه زندگی ، درمان این بیماری می تواند شامل داروها و جراحی نیز باشد. بسیاری از داروهای این بیماری بدون نسخه پزشک در دسترس هستند و امتحان آنها خوب است ، اما اگر علائم شما همچنان ادامه پیدا کرد ، باید به پزشک خود مراجعه کنید. ممکن است لازم باشد دسته های مختلفی از داروها را ترکیب کنید یا از داروهای تجویزی استفاده کنید.
استفاده از داروهای آنتی اسید بلافاصله اسید معده را خنثی می کنند. این داروها به نسخه نیاز ندارند و اغلب برای علائم خفیف خوب عمل می کنند ولی با این حال ، استفاده مکرر از این داروها می تواند عوارض جانبی مانند اسهال یا یبوست را برای شما ایجاد کند .
مسدود کننده های H2 تولید اسید را کاهش می دهند. در صورت لزوم برای درمان علائم می توانید از آنها با داروهای ضد اسید استفاده کنید. این داروها همچنین می توانند علائم را برای مدتی کنترل کنند ، به عنوان مثال می توان به سایمتیدین (Tagamet) ، فاموتیدین (Pepcid) ، نیزاتیدین (Axid) و رانیتیدین (Zantac) اشاره کرد.
بهتر است بدانید:
بازدارنده های پمپ پروتون یا PPIs (proton pump inhibitors) بهتر از مسدود کننده های H2 مانع تولید اسید معده می شوند. این داروها می توانند تقریباً در همه افراد به بهبود مخاط مری کمک کنند ، بنابراین اغلب این داروها بخشی از یک برنامه درمانی طولانی مدت بیماری رفلاکس معده هستند.
داروهای پروکینتیک (Prokinetics) یا عوامل سرعت دهنده ، به معده شما کمک می کنند تا سریعتر تخلیه شود و باعث افزایش اسید معده یا فشار بر LES نشود ، این عمل از رفلاکس معده جلوگیری می کند. این داروها می توانند عوارض جانبی بالقوه جدی داشته باشند و پزشکان معمولاً این داروها را برای افرادی که به سایر درمان ها پاسخ نمی دهند ، تجویز می کنند ، به عنوان مثال می توان به بتانکول ، اریترومایسین و متوکلوپراپمید اشاره کرد.
اگر درمان پزشکی نتواند علائم شما را کنترل کند ، جراحی می تواند یک گزینه مناسب برای شما باشد. متداول ترین نوع جراحی این بیماری یک فوندوپلیکشن (fundoplication) است که معمولاً جراحی رفلاکس اسید نامیده می شود . این جراحی شامل پیچاندن قسمت بالای معده به دور اسفنکتر تحتانی مری است. این عمل باعث سفت شدن این قسمت می شود و برای جلوگیری از رفلاکس به معده فشار وارد می کند.
عوارض احتمالی رفلاکس معده چیست؟
بدون درمان مناسب ، این بیماری در نهایت می تواند منجر به پایین آمدن کیفیت زندگی شما و در نهایت عوارض بسیار جدی برای سلامتی شما شود . برخی از این عوارض می توانند جدی و حتی تهدید کننده زندگی باشند. عوارض بیماری رفلاکس معده می تواند شامل موارد زیر باشد:
زخم شدن مری به دلیل تحریک ، التهاب و آسیب به پوشش این اندام
این زخم های باز ایجاد شده ممکن است خونریزی کرده و بسیار دردناک باشند و غذا خوردن و بلعیدن را با مشکل روبرو کنند.
تنگی مری یا باریک شدن آن به دلیل ایجاد زخم در اثر آسیب های مزمن
در صورت بروز این اتفاق ، به دلیل باریک شدن مری ممکن است افراد متوجه دل درد کمتری شوند ، اما می تواند بلع را بسیار دشوار کند زیرا فضای عبور غذا محدود شده است.
ابتلا به بیماری بارت مری و تغییر در بافت های پوشاننده انتهای تحتانی مری
بیماری بارت مری بیماری است که باعث تغییر در پوشش بافت انتهای مری می شود و سلول های طبیعی مری جای خود را به سلول های شبیه پوشش روده می دهند و حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از افراد مبتلا به بیماری رفلاکس معده به این عارضه مبتلا می شوند و در تعداد کمی از این افراد ، این تغییر نشانه پیش سرطانی سرطان مری می باشد .
ابتلا به سرطان مری
در حال حاضر سرطان مری ، سرطانی است که درمان آن بسیار دشوار است و خطر ابتلا به آن در صورت درمان نکردن رفلاکس معده بسیار افزایش می یابد. خبر خوب این است که این عوارض با استفاده از درمان بسیار قابل اجتناب هستند. بنابراین سوزش معده و سایر علائم رفلاکس معده را نادیده نگیرید و برای استراتژی کنترل علائم و جلوگیری از آسیب مری به پزشک مراجعه کنید.
