آشنایی با ساختار و عملکرد حفره دهان در انسان

دهان یا حفره دهانی از اجزای متعددی تشکیل شده است که با هم کار می کنند تا بتوانید تنفس کنید ، صحبت کنید ، غذا بخورید و غذا را هضم کنید. وقتی اهمیت این قسمت های دهان را بفهمید و اینکه چگونه آنها بر سلامت عمومی شما تأثیر می گذارند ، اهمیت مراقبت از دهان معنای کاملاً جدیدی برای شما پیدا می کند.

حفره دهان فضای آناتومیکی است که محدوده خارجی کانال گوارشی را تشکیل می دهد. این حفره از لب از قدامی ، دهلیز دهان ، کام و دندان ها تشکیل شده است. در انتهای دیستال این حفره حلق قرار گرفته است. شکاف دهانی (rima oris) آغاز حفره دهان است و انتهای حفره را  قوس حنجره قدامی و خلفی تشکیل می دهد.

فضای بین گونه ها و دندان ها دهلیز دهانی (vestibulum oris) نامیده می شود. حفره دهان با ردیف دندان ها محدود می شود. کام سخت و نرم سقف دهان را تشکیل می دهد. گونه ها دیواره های جانبی حفره دهانی را تشکیل می دهند. عضله orbicularis oris مانند حلقه در اطراف دهان قرار گرفته است و همراه با عضله باکیناتور (عضله جونده) ، عضله گونه و دهان را تشکیل می دهد. در ادامه مقاله توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.

اجزاء موجود در حفره دهان

حفره دهان توسط دندان ها ، زبان ، کام سخت و کام نرم محدود می شود. این ساختارها دهان را تشکیل می دهند و در اولین مرحله هضم یعنی بلعیدن نقش اساسی دارند. برای این روند دندان ها و زبان با غدد بزاقی بطور متقابل عمل می کنند تا مواد غذایی را به توده های کوچک قابل بلع تقسیم کرده و آنها را برای سفر  در طریق  دستگاه گوارش آماده کنند.

خوردن ، صحبت کردن ، تنفس ، هضم غذا و لبخند زدن همه کارهایی است که دهان شما انجام می دهد . لب و گونه اعضاء فعال حفره دهان هستند که به شما اجازه می دهند لبخند بزنید ، اخم کنید ، ببوسید و صحبت کنید. آنها به شما در جویدن و تنفس کمک می کنند. آنها همچنین به عنوان راهنما در نگه داشتن دندان های شما در جای مناسب عمل می کنند. زبان عملکردهای مختلفی دارد و به گفتار ، جویدن و بلع کمک می کند. در ادامه این اجزاء و عملکرد آنها به طور کامل شرح داده شده است.

لب و گونه

لب ها و گونه های شما از عضلات تشکیل شده است و به شکل دادن حالت های چهره شما کمک می کند. لب ها برای تنفس دهانی حائز اهمیت هستند و همراه با گونه ها به شما کمک می کنند تا صحبت کنید. آنها همچنین هنگام جویدن غذا  بزاق را در دهان شما نگه می دارند. در نهایت ، این عضلات قوی دندان های شما را در موقعیت مناسب خود هدایت کرده و نگه می دارند.

لب ها ساختارهای نرم و گوشتی هستند که مرز قدامی خارجی دهان را تشکیل می دهند. لب ها ساختارهای بسیار انعطاف پذیر و کشسانی دارند و حاوی الیاف کلاژن و الاستین و بافت چربی زیادی است که توسط لایه نازکی از اپی تلیوم سنگفرشی مطبق  پوشانده شده است. نمای بیرونی لب ها از  پوست یکپارچه تشکیل شده و توسط اپیتلیوم کراتینه شده پوشانده می شود  در حالی که سطح داخلی آن با غشای مخاطی دهان و توسط اپیتلیوم غیرکراتینه پوشیده می شود.

گونه ها اندام های جانبی لب گونه هستند که ساختارهایی گوشتی دارند و دیواره دهان را تشکیل می دهند. مشابه لب ها ، قسمت خارجی گونه ها با اپی تلیوم سنگفرشی مطبق کراتینه شده و قسمت داخلی آن با اپیتلیوم سنگفرشی مطبق غیرکراتینه با غشای مخاطی پوشانده شده است. بین لایه های اپیتلیوم لایه هایی از بافت های همبند ، اعصاب و ماهیچه ها وجود دارد. به طور خاص عضلات گونه ها شامل buccinators ، orbicularis oris و zygomaticus ماژور هستند که لب ها و گونه ها را حرکت می دهند.

زبان

زبان عضله قدرتمندی است که جویدن ، بلعیدن ، صحبت کردن و چشیدن غذا را تسهیل می کند. جوانه های چشایی – گیرنده های حسی که روی زبان شما قرار دارند – به شما امکان می دهند از غذایی که می خورید لذت ببرید . حدود ۱۰ هزار جوانه چشایی روی زبان و سایر نواحی دهان وجود دارد که به شما امکان می دهد طعم های شیرین ، شور ، تلخ و طعم های ترش را درک کنید.

این اندام در فرایندهایی مانند جویدن ، گفتار و بلع نقش دارد. بنابراین ، زبان از عضلات اسکلتی تشکیل شده است  که امکان انعطاف پذیری را فراهم می کند. بیشتر عضلات زبان به صفحه بافت همبند زیر زبان متصل هستند که از آن به عنوان آپونوروز لینگوال یاد می شود. بین عضلات داخلی و خارجی زبان تمایز وجود دارد. عضلات بیرونی زبان را به ساختارهای اطراف متصل می کنند و از ژنیوگلوس ، هیوگلوس ، استیلوگلوسوس و عضله پالاتوگلوس تشکیل شده اند.

غدد بزاقی

غدد بزاقی شما وظیفه تولید بزاق را دارند ، بزاق کمک می کند تا غذا برای شروع فرآیند هضم و گوارش غذا تجزیه شود و با مرطوب نگه داشتن دهان به شما کمک می کند راحت صحبت کنید ، بجوید و ببلعید. بزاق همچنین به جلوگیری از پوسیدگی دندان ها و بیماری های لثه کمک می کند زیرا به طور مکرر باکتری های دندان ها و لثه ها را می شوید.

سه جفت غده بزاقی اصلی و صدها غده بزاقی فرعی در حفره دهانی شما وجود دارد. غدد بزاقی  سهم زیادی در کمک به شما در جویدن ، بلعیدن و حفظ بهداشت مناسب دهان دارند. آنها در سر و گردن شما قرار دارند. سه غده اصلی شامل دو غده پاروتید (بزرگترین) ، دو غده تحت فکی و دو غده زیر زبانی هستند. غدد بزاقی فرعی در سراسر حفره دهان شما از جمله ، گونه ها ، دهان ، کام و حتی سینوس ها قرار دارند.

بهتر است بدانید:

بزاق ترشح شده توسط غدد بزاقی به روند مکانیکی و شیمیایی هضم کمک می کند. بزاق در حدود ۹۹٪ آب است و نه تنها غذا را مرطوب می کند بلکه دهان را تمیز می کند ، مواد شیمیایی موجود در غذا را حل می کند تا بتوان آنها را مزه کرد و حاوی آنزیم هایی است که تجزیه شیمیایی مواد نشاسته ای را شروع می کنند.

غدد بزاقی هر روز ۰.۵-۱.۵ لیتر بزاق تولید می کنند. بزاق ترشح شده توسط غدد بزاقی یک سروز رقیق است و حاوی آنزیم های گوارشی بسیاری است. غده پاروتید غده ای منحصراً سروزی است. غدد مخاطی مایعی لزج با درجه بالایی از گرانروی ترشح می کنند. ترشحات مخاطی غنی از گلیکوپروتئین هستند. سلول های غدد سروز و مخاط  هر دو در غدد زیر زبانی و تحت فکی وجود دارد.

آنزیم گوارشی آلفا آمیلاز در بزاق یافت می شود و  پیوندهای ۱،۴-گلیکوزیدی را در نشاسته هیدرولیز می کند. این آنزیم در PH 6.9 بیشترین فعالیت را دارد. اما به دلیل داشتن PH فوق العاده اسیدی در معده غیرفعال می شود. همچنین ، بزاق حاوی ایمونوگلوبولین ها ، به ویژه IgA  و همچنین الکترولیت هایی مانند سدیم ، پتاسیم ، کلرید و غیره است.

دندان ، لثه و استخوان آلوئول

دندان های شما دارای یک تاج مینای دندان سخت به همراه ریشه هایی است که آنها را به استخوان فک شما لنگر می کنند. استخوان آلوئولار ریشه ها را احاطه می کند تا دندان ها را در دهان شما تثبیت کند در حالی که بافت لثه نیز دندان ها را در جای خود نگه داشته و از ریشه ها در برابر پوسیدگی محافظت می کند. عملکرد اصلی دندان های شما پاره کردن و جویدن غذا است تا بتواند به درستی تحت هضم غذا قرار بگیرد.  دندان ها همچنین  به صورت شما فرم می دهند و به شما کمک می کنند تا صداهای خاصی را تلفظ کنید و از نظر زیبایی باعث ایجاد لبخندهای زیبا می شوند.

فک ها

توانایی شما در باز و بسته کردن حفره دهانی ، حرکت دادن فک پایین به سمت جلو و اطراف دهان و همچنین جویدن ، گفتار و بلع همه به لطف مفاصل گیجگاهی فکی (TMJ) انجام می شود. طبق گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) این دو مفصل در دو طرف سر شما قرار دارند و با استخوان فک ، عضلات صورت و رباط ها در ارتباط هستند. هرگونه اختلال در هماهنگ سازی فک ها – مانند آرتروز یا ساییدن دندان ها – می تواند منجر به درد صورت ، دشواری در جویدن و سایر موانع حرکت طبیعی فک شود.

بیماری های حفره دهان

گزارش های  سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین زده است که ۳.۵ میلیارد نفر در سطح جهان بیماری های دهان را تجربه می کنند. این  تعداد کمی کمتر از نیمی از جمعیت جهان است!

خبر خوب این است که می توانید از شایع ترین بیماری های دهان و دندان در خانه جلوگیری کنید. این بیماری ها شامل پوسیدگی دندان ، بیماری لثه ، بیماری های عفونی دهان و سرطان دهان است.  اگر نمی توانید از آنها پیشگیری کنید ، بسیاری از بیماری ها و آسیب های دهان با موفقیت درمان می شوند ، به خصوص اگر زود تشخیص داده شوند.

مشکلات دندان ها

در افرادی که دندان های دائمی دارند حفره های دندانی که به آن پوسیدگی نیز گفته می شود بیشترین بیماری حفره دندانی هستند. حفره های دندانی به طور معمول با وقوع یک فرآیند دو مرحله ای ایجاد می شوند و منجر به پوسیدگی می شوند:

پلاک روی دندان ها جمع می شود. باکتری های موجود در پلاک با قند ترکیب شده و اسید تخریب کننده مینا را تولید می کنند. اگر زود به دندانپزشکی مراجعه کنید ممکن است بتوانید پوسیدگی را با روش های درمانی مختلف معکوس کنید. در غیر این صورت ، پر کردن یک روش درمانی معمول برای حفره است. با این حال ، اگر پوسیدگی دندان شما به حدی بد شود که پر کردن آن کمکی نکند ، دندانپزشک ممکن است دندان شما را با تاج دندان بپوشاند یا دندان را بر دارد.

بیماری های لثه

بیماری لثه  که بیماری پریودنتال نیز نامیده می شود  تقریباً نیمی از بزرگسالان ۳۰ سال به بالا را تحت تأثیر قرار می دهد. شدت آن از تورم خفیف لثه تا خونریزی لثه یا از دست دادن کامل دندان ها است. التهاب لثه باعث تحریک بافت های نرم در امتداد خط لثه می شود که با افزایش باکتری ها به تدریج بدتر می شود و در نتیجه پریودنتیت ایجاد می کند که نیاز به درمان آنتی بیوتیکی ، جراحی یا کشیدن دندان دارد. برای پریودنتیت پیشرفته ، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.

بیماری های عفونی

معروف ترین بیماری های عفونی دهان ، تبخال دهانی است که ممکن است آن را تبخال یا تاول تب بنامید. از نظر بالینی به عنوان ویروس هرپس سیمپلکس ۱ (HSV-1) شناخته می شود ، ویروس تبخال دهانی به طور مکرر در کودکان ۶ ماه تا ۵ سال ظاهر می شود.

تخمین زده شده است که ۵۰-۸۰ درصد بزرگسالان مبتلا به با تبخال دهانی خاموش یا فعال هستند. به گزارش Johns Hopkins  Medicine اگر بزرگسالان در کودکی به این ویروس مبتلا نشوند ، بزرگسالان عاری از HSV-1 ممکن است از طریق تماس مستقیم با کودکان یا بزرگسالان مبتلا، به تبخال دهانی مبتلا شوند.

افرادی که HIV مثبت هستند بیشتر در معرض عفونت های باکتریایی ، قارچی و ویروسی هستند. این عفونت ها اغلب باعث ایجاد ضایعات روی لب ها ، زیر زبان و  بافت های نرم داخل گونه های شما می شوند. ضایعات ممکن است ناراحت کننده یا دردناک باشند و باعث خشکی دهان و مشکلات بلع شوند.

بعد از اولین مبارزه با تبخال دهانی ، بدن شما برای مقابله با ویروس و اثرات آن آنتی بادی می سازد. بنابراین ، شیوع HSV-1 بعدی شما ممکن است به این شدت نباشد ، در غیر این صورت ویروس خاموش خواهد ماند.

سرطان های دهان

طبق گفته بنیاد سرطان دهان ، در ایالات متحده سالانه نزدیک به ۵۳۰۰۰ نفر مبتلا به سرطان دهان یا گلو تشخیص داده می شوند. سرطان دهان معمولاً بر روی زبان ، لوزه ها ، لثه ها و حفره حلق (بخشی از گلو در پشت دهان شما) تأثیر می گذارد.

از آنجا که سرطان های مختلف دهان و دندان در مراحل اولیه خود علائم و نشانه های واضحی ندارند ، معاینات منظم دندانپزشکی مهمترین روش تشخیص آنهاست. متخصص دندانپزشکی همچنین می تواند در معاینه شما را از نظر سرطان بررسی کند ، به خصوص اگر هر یک از این علائم را داشته باشید:

• زخم دهان یا لب که بهبود نمی یابد
• یک توده در دهان شما
• توده قرمز یا سفید در دهان شما
• دندان های شل
• بلع دردناک ، درد مداوم دهان ، یا گوش درد

بسته به نوع سرطان و مرحله سرطان در هنگام تشخیص ، درمان می تواند ترکیبی از جراحی ، پرتودرمانی و شیمی درمانی باشد.

ترومای دهان

گزارش WHO  نشان می دهد که تقریباً ۲۰ درصد از افراد در طول زندگی خود با ضربه به دندان خود روبرو می شوند. ضربه به دهان می تواند به دلیل شرایط  ناامن ، رفتار خطر پذیر ، تصادفات و خشونت رخ دهد.

آسیب های ورزشی موارد زیادی از ضربه دهان را به خود اختصاص می دهد. اقدامات پیشگیرانه مانند استفاده از محافظ دهان و کلاه ایمنی می تواند احتمال آسیب دیدگی  در ورزش را کاهش دهد.

در صورت آسیب غیرمنتظره ، هر چه زودتر مراقبت های پزشکی را دریافت کنید.  برخی از آسیب ها نیاز به درمانی دارند که چندین عمل جراحی را شامل می شود و ممکن است هزینه بر باشد. بعضی از آنها ممکن است آسیب زا باشند تا حدی که باعث ایجاد عارضه برای کل صورت شوند.

مراقبت از دهان و دندان نه تنها دندان های شما را محافظت می کند بلکه از بیماری نیز پیشگیری می کند. برخی از بیماری های دهان با رعایت بهداشت روزانه دهان ، برنامه ریزی منظم برای غربالگری دندان و پرهیز از برخی رفتارها قابل پیشگیری هستند.

سایر بیماری های دهان می تواند ناشی از مصرف دخانیات ، رژیم های غذایی ناسالم (به ویژه رژیم های سرشار از قند) ، خشونت و سایر شیوه های زندگی باشد که باعث آسیب می شود. توجه به مراقبت از دهان و دندان و دانستن اینکه چه عواملی می تواند ناشی از مراقبت ناکافی  باشد می تواند بر سلامت عمومی شما تأثیر مثبت بگذارد.

حفره دهان خود را سالم نگه دارید!

یک روش ساده برای حفظ بهداشت دهان و دندان که تمام قسمت های دهان را سالم نگه می دارد مسواک زدن دندان ها دو بار در روز ، استفاده از خمیر دندان های حاوی فلوراید و تمیز کردن دندان های با نخ دندان است. برای تیز نگه داشتن جوانه های چشایی ، زبان خود را نیز به طور مرتب مسواک بزنید.

شستشو با دهان شویه ضد میکروب همچنین می تواند هر بار مقدار باکتری را در دهان شما کاهش دهد و با میکروب های تولید کننده بوی بد دهان مقابله کند. به همان اندازه اجتناب از دخانیات و محدود کردن قندها و کربوهیدرات هایی که منجر به پوسیدگی دندان ها می شود  برای سلامتی شما مفید است.

دندانپزشک غربالگری سرطان دهان را انجام می دهد و هر منطقه از دهان شما را از نظر علائم بیماری بررسی می کند. اگرچه زیبایی دندان مهم است ، اما اهمیت دهان سالم بسیار بیشتر از این است.