بیماری هپاتیت چیست و چه عوارضی برای فرد دارد؟

بیماری هپاتیت (Hepatitis) اصطلاحی کاملاً گسترده است که می تواند به عنوان التهاب کبد توصیف شود و دلایل زیادی برای این بیماری وجود دارد. این بیماری  توسط ویروس ها ایجاد می شود و می تواند حاد باشد (کمتر از شش ماه طول بکشد) یا مزمن باشد (بیش از شش ماه طول بکشد).

این بیماری ویروسی می تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. برخی از انواع این بیماری های ویروسی می تواند از طریق تماس جنسی انتقال پیدا کند. پنج ویروس برای این بیماری شناخته شده است که با حروف A تا E دسته بندی می شوند.

پزشکان ممکن است نتوانند ویروس ایجاد کننده این بیماری را به عنوان یکی از این موارد شناسایی کنند. زیرا ویروس های دیگر مانند CMV ،  EBV و HSV نیز می توانند باعث  به وجود آمدن این بیماری  شوند. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.

حقایقی در رابطه با بیماری هپاتیت

بیشتر افراد از این بیماری بهبود می یابند و این بیماری اغلب قابل پیشگیری است ولی هنوز هم خطر جدی برای سلامتی محسوب می شود زیرا می تواند:

•  باعث از بین رفتن بافت کبد شود
• به راحتی از فردی به فرد دیگر سرایت می کند
• سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند
• باعث از کار افتادن کبد می شود
• باعث ایجاد سرطان کبد شود
• باعث مرگ افراد مبتلا به این بیماری می شود (در موارد نادر).

علائم بیماری هپاتیت

• رنگ زرد چشم ، ناخن و پوست
• دل درد
• کاهش وزن و بی اشتهایی
• استفراغ
• خستگی
• تب خفیف
• ادرار رنگ تیره
• مدفوع رنگ پریده
• خارش در قسمت های مختلف  بدن

چه عواملی باعث ایجاد بیماری هپاتیت می شوند؟

منشاء این بیماری را می توان به دو دسته تقسیم کرد: هپاتیت غیر ویروسی و هپاتیت ویروسی.

هپاتیت غیر ویروسی بیشتر نتیجه یک شیوه زندگی ناسالم مانند سو مصرف الکل و چاقی می باشد و بعضی اوقات نیز ممکن است به دلیل قرار گرفتن در معرض سموم یا حمله سیستم ایمنی بدن به سلولهای کبدی ایجاد شود.

هپاتیت ویروسی – شایع ترین نوع این بیماری است که به دلیل آلودگی ویروس های خاصی به نام ویروس هپاتیت ایجاد می شود. این بیماری ویروسی را می توان بر اساس نوع ویروس به ۵ زیر گروه تقسیم کرد. که در ادامه شرح داده شده است.

انواع بیماری هپاتیت

هپاتیت نوع  A

این بیماری به دلیل ویروس هپاتیت A  ایجاد می شود که بیشتر از طریق غذا یا آب آلوده منتقل می شود. به عبارت دیگر نوع خفیفی از بیماری است که در بیشتر موارد منجر به عفونت طولانی مدت نمی شود و معمولاً با درمان مناسب ، بیمار در طی ۲ تا ۳ ماه بهبود می یابد اما گاهی اوقات می تواند کشنده باشد ، به خصوص در بزرگسالان.

فقط چندین مورد مرگ های ناگهانی ناشی از این بیماری به دلیل نارسایی کبدی رخ داده است و برخی از افراد  نیز به دلیل عفونت حاد نوع A نیاز به پیوند کبد داشته اند. نوع A این بیماری با انجام  واکسیناسیون  قابل پیشگیری می باشد. این بیماری از طریق مدفوع از فرد آلوده منتقل شود ، همچنین  از طریق تماس جنسی نیز قابل انتقال است.

هپاتیت نوع  B

این  بیماری یک شکل بسیار جدی از هپاتیت است که ممکن است به یک عفونت طولانی مادام العمر ، سیروز کبدی یا سرطان کبد تبدیل شود. افراد مبتلا می توانند این ویروس را بدون هیچ علامتی در خود داشته باشند اما هنوز هم می توانند ویروس را گسترش و انتقال دهند. با تزریق واکسن می توان از ابتلا به این نوع از بیماری پیشگیری کرد.

 فرد می تواند از جهات مختلف به این بیماری مبتلا شود ، از جمله:

• داشتن رابطه جنسی با فرد آلوده.
• به اشتراک گذاشتن سرنگ های آلوده
• تماس مستقیم با خون آلوده
• انتقال از مادر به جنین
• تماس با مایعات بدن فرد آلوده

مادر آلوده مبتلا به نوع B این بیماری می تواند فرزند خود را در هنگام تولد یا بعد از آن به این بیماری مبتلا کند . تمام زنان باردار باید از نظر هپاتیت B مورد آزمایش قرار بگیرند و در طی ۱۲ ساعت پس از تولد ، نوزادانی که از مادران مبتلا به نوع B این بیماری متولد می شوند نیاز به درمان با آنتی بادی هپاتیت B و واکسن این بیماری دارند تا از انتقال این بیماری از مادر به کودک جلوگیری شود.

هپاتیت نوع C

این نوع از بیماری به دلیل عفونت ویروس هپاتیت C ایجاد می شود و دقیقاً مانند هپاتیت نوع  B ، از طریق مایعات بدن و تماس جنسی نیز انتقال می یابد و می تواند باعث بیماری مادام العمر شود. بیشتر افراد آلوده به این ویروس ممکن است به مدت طولانی هیچ یک از علائم این بیماری را نداشته باشند ، در صورت درمان نشدن این بیماری  می تواند منجر به سیروز کبدی  شود.

فرد می تواند از طریق موارد زیر به این بیماری مبتلا شود:

• به اشتراک گذاشتن سرنگ های آلوده
• تماس مستقیم با خون آلوده
• داشتن رابطه جنسی با فرد آلوده (کمتر شایع).

فرآورده های خونی در حال حاضر از نظر هپاتیت B و C مورد آزمایش قرار می گیرند ، بنابراین به احتمال زیاد فرد با دریافت آنها به این نوع از بیماری مبتلا نمی شود اما ممکن است انتقال خون یا پیوند اعضا قبل از سال ۱۹۹۲ از نظر هپاتیت به ویژه نوع C آزمایش نشده باشد. اگر قبل از سال ۱۹۹۲ از جراحی یا انتقال خون استفاده کرده اید ، ممکن است لازم باشد از نظر هپاتیت  مورد آزمایش قرار گیرید.

هپاتیت نوع  D

این بیماری که به آن “دلتا هپاتیت” نیز می گویند ، توسط ویروس هپاتیت D ((HDV ایجاد می شود که نوعی نادر از این بیماری می باشد . ویروس این بیماری بدون وجود ویروس نوع B این بیماری نمی تواند تکثیر شود و فقط می تواند بیمارانی را که قبلاً به HBV  یا همان هپاتیت B آلوده هستند را  تحت تأثیر قرار دهد.

این بیماری از طریق راه های زیر انتقال پیدا می کند:

• انتقال از مادر به کودک در هنگام زایمان.
• تماس با مایعات بدن یا خون آلوده.

هپاتیت نوع  E

این بیماری توسط ویروس هپاتیت E  ایجاد می شود و مانند HAV  یا همان نوع A از طریق مواد غذایی و آب آلوده منتقل می شود. این ویروس عمدتا در مناطقی مانند سرویس بهداشتی کثیف و درصورت عدم رعایت اصول بهداشتی مشاهده می شود و گاهی ممکن است در بزرگسالان خصوصاً زنان باردار کشنده باشد.

با خوردن یا نوشیدن غذا یا آب آلوده به ویروس می توانید به نوع E این بیماری مبتلا شوید. همچنین می توانید از طریق مصرف غذاهای کم پخته مانند گوشت خوک ، گوشت گوزن یا صدف آلوده شوید. این بیماری می تواند به خصوص در زنان باردار خطرناک و حتی کشنده باشد.

عوارض بیماری هپاتیت چیست؟

کبد یکی از بزرگترین و پرکارترین قسمت های بدن ما است که در چندین فرآیند مهم سوخت و ساز بدن نقش بسیار اساسی دارد، که عبارتند از

• تولید صفرا برای هضم غذاها
• تبدیل مواد زائد شیمیایی بسیار سمی به مواد شیمیایی که کمتر سمی که توسط کلیه ها فیلتر می شوند
• ذخیره گلیکوژن (نوعی قند) ، مواد معدنی و ویتامین ها
• سنتز مواد شیمیایی ضروری برای ایجاد لخته خون

تمام این فرایندها بدون کبد امکان پذیر نخواهند بود و وقتی به علت بیماری هپاتیت ، کبد ما ملتهب می شوند تأثیر منفی بر کل بدن خواهد داشت. در صورت عدم درمان، این بیماری می تواند منجر به بیماری مزمن کبد ، سیروز کبدی یا حتی سرطان کبد شود.

چگونه بیماری هپاتیت تشخیص داده می شود؟

پزشک ممکن است بر اساس معاینه بدنی و علائم توضیح داده شده توسط بیمار به این بیماری در شما مشکوک شود. برای تأیید اینکه کبد به طور موثر کار می کند یا خیر ، ممکن است آزمایش کبد را برای شما تجویز کند.

گاهی اوقات ممکن است برای بررسی دقیق کبد ، آزمایش سونوگرافی را به شما توصیه کند اما برای تعیین نوع دقیق این بیماری ، انجام برخی از آزمایشات خون لازم است که به راحتی انجام می شود. همیشه مهم است که بیماری به موقع تشخیص داده شود تا از آسیب به کبد جلوگیری شود.

آیا واکسن هپاتیت وجود دارد؟

واکسن هایی برای هپاتیت نوع  A و  B وجود دارد که در ایالات متحده موجود می باشد . هیچ واکسنی برای نوع  C این بیماری وجود ندارد. از آنجا که در صورت ابتلا به نوع B این بیماری فقط می توانید هپاتیت D بگیرید ، دریافت واکسن B می تواند از شما در برابر نوع D این بیماری محافظت کند.   FDA (سازمان غذاو دارو آمریکا) هیچ واکسن ضد نوع E این بیماری را تأیید نکرده است ، اما این واکسن در کشور چین  وجود دارد .

 بیماری هپاتیت چگونه درمان می شود؟

بر اساس نوع این بیماری ،  درمان ها می توانند متفاوت باشند. درمان هپاتیت غیر ویروسی با اصلاح شیوه زندگی و ترمیم صدمه وارد شده به کبد توسط سموم آغاز می شود. برخی از داروها هپاتیت خود ایمن را تحت تأثیر قرار می دهند و سیستم ایمنی را سرکوب می کنند و از حمله به کبد جلوگیری می کنند.

برخی از موارد خفیف این بیماری ویروسی مانند هپاتیت نوع  A و E معمولاً با داروهای حمایتی قابل کنترل است اما انواع دیگر مانند هپاتیت B و C ممکن است بر اساس شدت آن به داروی ضد ویروسی نیاز داشته باشند. با پیشرفت در درمان ، اگر زود تشخیص داده شود آسیب کبدی به حداقل می رسد. اکثر هپاتیت ویروسی را می توان با دارو کنترل کرد.

چگونه می توان از ابتلا به بیماری هپاتیت پیشگیری کرد؟

راه جلوگیری از ابتلا به انواع مختلف این بیماری انجام  واکسیناسیون و رعایت بهداشت است. واکسیناسیون راه بسیار موثری برای  جلوگیری از ابتلا به نوع  A و B این بیماری می باشد که در دسترس است و می تواند شما را تا ۱۰ سال در برابر عفونت محافظت کند. همچنین  با انجام موارد زیر می توانید از عفونت های ویروسی کبد جلوگیری کنید:

1. اطمینان حاصل کنید که غذای شما آلوده نیست
2. از آب  منابع غیر قابل اطمینان استفاده نکنید
3. بهداشت دست ها را حفظ کنید ، قبل از غذا خوردن و بعد از استفاده از توالت دست ها را بشویید.
4. علائم این بیماری را نادیده نگیرید و با پزشک خود مشورت کنید
5. از سرنگ های غیر استریل استفاده نکنید
6. از خال کوبی در مکان های غیر قابل اطمینان خودداری کنید
7. از تماس جنسی محافظت نشده خودداری کنید
8. مادران باردار باید همیشه غربالگری شوند و نوزادان باید واکسینه شوند.
9. از مصرف داروها به تنهایی یا روش های جایگزین درمان خودداری کنید

چگونه می توانم از خود در برابر هپاتیت ویروسی محافظت کنم؟

روش های زیادی وجود دارد که می توانید شانس ابتلا به این بیماری را کاهش دهید:

• واکسن های نوع  A و B این بیماری را تهیه و تزریق کنید.
• در حین رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
• برای مصرف دارو سرنگ غیر بهداشتی استفاده نکنید.
• بهداشت شخصی مانند شستن کامل دست با آب و صابون رعایت کنید.
• از وسایل شخصی فرد آلوده استفاده نکنید.
• در هنگام انجام خال کوبی یا سوراخ کردن بدن احتیاط کنید.
• هنگام مسافرت به مناطقی از جهان که از نظر بهداشت مناسب نیستند ، احتیاط کنید. (حتماً واکسن خود را دریافت کنید)
• هنگام مسافرت آب بطری بنوشید.

در صورت مشارکت در رفتارهای پرخطر ، بسیار مهم است که  اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید. همچنین اگر در مکان هایی مانند خانه های سالمندان ، خوابگاه ها ، مهد کودک ها یا رستوران ها با افراد دیگر زندگی می کنید احتمال ابتلا به این بیماری وجود دارد بنابراین بهتر است اقدامات پیشگیرانه انجام دهید.