روده کوچک چیست و چه عملکردی در بدن دارد؟
روده کوچک (Small Intestine) بخشی از دستگاه گوارش ما است که بیشترین جذب مواد مغذی در آن انجام می شود. هر آنچه در طول روز می خوریم و می نوشیم از طریق روده کوچک به بدن راه پیدا می کند. به عبارت دیگر این اندام مواد مغذی را جذب کرده و در بدن توزیع می کند.
این اندام به طور معمول به عنوان “روده کوچک” دستگاه گوارش شناخته می شود . با این حال ، طول روده کوچک به اندازه بیست فوت و با قطر حدود یک اینچ است. شگفت انگیز است اگر تصور کنیم که چنین سیستم روده ای طولانی فضای نسبتاً کمی را داخل شکم ما اشغال می کند. از نظر موقعیتی ، روده کوچک از پیلور (یا دهانه عضلانی که معده را به دهانه روده کوچک متصل می کند) به سکوم (یا کیسه مدفوع) گسترش می یابد. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.
ساختار روده کوچک
در بررسی دقیق تر ، روده کوچک باریک و پیچیده به نظر می رسد. پیچیده بودن آن به روده کمک می کند تا در فضای محدودی که بدن در اختیار این اندام قرار می دهد، جا بگیرد. روده کوچک توسط یک بافت نرم پوشیده شده است که حاوی پرزها و میکروویلی های زیادی است . این برجستگی ها یا برآمدگی های کوچک سطح بیشتری به روده باریک می دهند تا بتواند مواد مغذی را از مواد غذایی جذب کند. بنابراین جای تعجب نیست که روده کوچک محل اصلی هضم مولکولی غذاها است. روده کوچک قادر است این مواد مغذی را جذب کرده و از طریق جریان خون به بقیه بدن انتقال دهد.
روده کوچک چند متر است؟
روده کوچک ۲.۷ تا ۴.۵ متر طول دارد و به صورت بسیار پیچ خورده در پایین محوطه شکمی قرار دارد. این اندام تحت تاثیر بیماری های مختلف می تواند دچار اختلالات متعدد شود که درمان آن برای حفظ سلامتی و ادامه زندگی حیاتی است.
عملکرد روده کوچک
روده باریک محلی است که نود درصد از کل مواد مغذی را جذب می کند و باقی مانده جذب را به روده بزرگ واگذار می شود. عملکرد اصلی روده کوچک در جذب مواد مغذی از ذرات تجزیه شده ای است که از معده تحویل می گیرد. توجه به این نکته مهم است که هضم واقعی غذا طی دو مرحله انجام می شود. هضم غذا با هضم مکانیکی دهان ما آغاز می شود و با جویدن و چرخاندن غذا بین دندان ها پیوندهایی که ذرات غذا را به هم می چسباند از نظر فیزیکی شکسته می شوند .
این فرآیند تنها با عمل تجزیه نشاسته توسط آنزیم آمیلاز در بزاق دهان ما انجام می شود. این هضم با کمک اسیدها در معده ادامه می یابد سپس مرحله دوم هضم یعنی هضم شیمیایی شروع می شود.
هضم شیمیایی با هضم مکانیکی بسیار متفاوت است ،به این دلیل که واکنش های آنزیمی واقعی برای از بین بردن پیوندهای مولکولی که غذای ما را متصل می کنند ، اتفاق می افتد. این امر با کمک اسیدهای صفراوی آزاد شده از کبد و کیسه صفرا امکان پذیر می شود.
به این ترتیب ، هضم شیمیایی متکی به اسیدهای صفراوی ترشح شده از کیسه صفرا و آنزیم های تجزیه کننده مواد غذایی است و سپس با انتشار مواد معدنی در جریان خون و بسیاری از بافت های بدن پایان می یابد. هضم شیمیایی فرآیندی است که واقعاً فقط در روده کوچک اتفاق می افتد و این واقعیتی است که آن را از هضم مکانیکی استاندارد جدا می کند که در چندین نقطه در امتداد کانال گوارشی اتفاق می افتد.
روند هضم غذا در روده کوچک چگونه انجام می شود؟
روده باریک محلی است که از نظر فعالیت آنزیمی بسیار غنی است. در حالی که برخی فعالیت های شیمیایی با کمک آنزیم های اسیدی پپسین در معده رخ می دهد ، هضم شیمیایی در روده کوچک ادامه دارد. وقتی هضم ماکرومولکول های مختلف رژیم های غذایی را بررسی می کنیم ، تمایزات بیشتر مشخص می شود.
به طور کلی ، مولکول های اصلی جذب شده توسط روده کوچک شامل اسیدهای آمینه حاصل از پروتئین ها ، اسیدهای چرب بدست آمده از لیپیدها و قندهای ساده حاصل از نشاسته یا کربوهیدرات های پیچیده است که در ادامه به جزئیات بیشتری خواهیم پرداخت.
هشتاد درصد آب بدن و الکترولیت هایی مانند کلرید ، آهن ، پتاسیم و سدیم از روده باریک جذب می شود. کانال های یونی در تکمیل و هدایت این روند ماندگار حیاتی بسیار مهم هستند. روده کوچک کوچک نقش مهمی در جذب ویتامین ها و مواد معدنی از رژیم غذایی ما دارد.
ویتامین های محلول در چربی K ، A ، D و E توسط انتشار ساده با چربی های رژیم غذایی جذب می شوند . در همین حال ، ویتامین های محلول در آب از جمله انواع ویتامین B و C با انتشار ساده جذب می شوند ، زیرا ماهیت آب دوستانه آنها مانع از ورود ساده آنها به سلول های ما نمی شود. ویتامین ۱۲B از طریق حمل و نقل فعال در قسمت ایلئوم روده کوچک جذب می شود .
هضم پروتئین ها در روده کوچک
آنزیم های پروتئولیتیک پیوندهای پپتیدی درون پروتئین را هدف قرار داده و تجزیه می کنند. پروتئین زیادی در سراسر دنیا به صورت مرغ و گوشت گاو ، حبوبات و بسیاری از محصولات گیاهی به صورت توفو مصرف می شوند. آنزیم های مورد استفاده برای هضم پروتئین شامل تریپسین و کیموتریپسین هستند که ابتدا توسط لوزالمعده آزاد می شوند و به روده کوچک راه می یابند تا پروتئین ها را تجزیه کنند.
کربوکسی پپتیداز آنزیم روده ای دیگری است که توسط لوزالمعده نیز آزاد می شود و پپتیدها را به اسیدهای آمینه منفرد تقسیم می کند. هضم پروتئین از دهان شروع می شود و تا حدی در روده بزرگ ادامه دارد بدین ترتیب اسیدهای آمینه آبدوست هستند و یا ” آب دوست ” خواهند شد. آنها به طور کلی با انتقال فعال حاصل از یک مولکول ATP وارد سلول می شوند.
هضم لیپیدها در روده کوچک
لیپازها نیز به همین ترتیب توسط لوزالمعده ترشح می شوند و بر روی چربی های رژیم غذایی ما عمل می کنند. لیپازها تری گلیسیرید را به اسیدهای چرب آزاد تجزیه می کنند که می توانند به راحتی توسط جریان خون منتقل شوند. اما تجزیه آنها بیشتر توسط نمک های صفراوی که کبد و صفرا آنها را ترشح می کنند، انجام می شود. تری گلیسیریدها آبگریز هستند و نمک های صفراوی با محصور کردن آنها در درون ساختارهای خود عمل می کنند تا زمانی که لیپاز ترشح شود و آنها را تجزیه کند.
انتقال چربی ها و اسیدهای چرب زنجیره کوتاه زنجیره از قوانین انتشار غیرفعال یا ساده از طریق دو لایه چربی آب گریز سلول های ما پیروی خواهد کرد.
هضم کربوهیدرات ها در روده کوچک
کربوهیدرات های موجود در غذای ما غالباً از قندهایی مانند فروکتوز موجود در میوه ها تشکیل شده اند و هضم آنها به قندهای ساده تری مانند گلوکز برای جذب کاملاً ضروری است. آنزیم آمیلاز تولید شده توسط لوزالمعده به تجزیه برخی از این کربوهیدرات ها کمک می کند ، در حالی که فیبرهای مقاوم تر تجزیه باکتریایی را در روده بزرگ تجربه می کنند. در حالی که فروکتوز می تواند از طریق انتشار ساده جذب سلول شود ، گلوکز به انتقال فعال ثانویه نیاز دارد.
قسمت های اصلی روده کوچک
روده باریک به سه بخش دوازدهه ، ژژنوم و ایلئوم تقسیم می شود. دوازدهه یا اثنی عشر اولین و کوتاهترین قسمت روده کوچک است که طول آن پانزده اینچ است. این قسمت کیم (یا ترکیبی از ذرات غذایی که تا حدی هضم شده اند و با صفرا مخلوط می شوند) را از معده ما دریافت می کند. سلول های روده دوازدهه همچنین آنزیم های آمیلاز ، سوکراز و لیپاز را ترشح می کنند که باعث تجزیه چربی ها و قندها می شود.
ژژنوم نیز از این الگو پیروی می کند و بخش شکمی روده را تشکیل می دهد. ژژنوم محلی برای پایان هضم چربی ها و کربوهیدرات ها است. این قسمت از اندام با پرزها و میکروویلی ها پوشانده شده است که آن را به مکان اصلی هضم تبدیل می کند.
ژژنوم یک ساختار پیچیده است که ضخیم تر و دارای رگ های خونی بیشتری نسبت به بخش سوم روده یعنی ایلئوم است. ایلئوم در ناحیه لگنی قرار دارد و نازک تر است. نقش اصلی ایلئوم در جذب است و اسیدهای آمینه ، لیپیدها ، ویتامین های محلول در چربی و ویتامین B12 را جذب می کند.
پرزها حاوی تعداد زیادی مویرگ هستند که اسیدهای آمینه و گلوکز حاصل از هضم را به رگ های پورتال کبدی و کبد می رسانند. رگ های کوچک لنفاوی که در پرزها وجود دارد اسیدهای چرب و گلیسرول ، محصولات هضم چربی را به طور مستقیم وارد گردش خون می کنند.
لایه های عضله صاف و دایره ای و طولی باعث می شود که غذای هضم شده توسط انقباضات عضلانی موسوم به پریستالتیس در امتداد ایلئوم رانده شود. غذای هضم نشده ( تفاله و آب) به روده بزرگ ارسال می شود.
بیماری های روده کوچک
انواع مختلفی از اختلالات روی روده باریک تأثیرگذار است. برخی شرایط بر نحوه هضم و جذب غذا در بدن تأثیر می گذارند. سایر موارد ناشی از التهاب ، زخم یا عفونت است. مشکلات روده کوچک در صورت عدم درمان می تواند منجر به عوارض بعدی شود ، بنابراین اگر از علائم بیماری های روده ای رنج می برید مراجعه به پزشک بسیار مهم است.
اختلالات روده باریک شامل موارد زیر است:
- بیماری کرون ایلئوم
- ورم روده
- خونریزی مبهم
- نارسایی کمبود آهن
- سو جذب
- بیماری سلیاک
- اختلالات گلوتن
- سندرم روده تحریک پذیر
- اختلالات عملکردی دستگاه گوارش
علائم و نشانه های بیماری های روده کوچک
علائم و نشانه های اختلالات روده باریک متفاوت است. احتمالاً در اطراف شکم ، راست روده و پایین شکم احساس ناراحتی خواهید کرد. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اسهال
- یبوست
- شکم متورم و دردناک
- گاز معده
- استفراغ
- خون در مدفوع یا استفراغ
- کاهش ناگهانی وزن
- تشخیص اختلالات روده کوچک
- از ابزارهای زیادی برای تشخیص اختلالات روده استفاده می شود از جمله:
- تصویربرداری پیشرفته از جمله سی تی اسکن و MRI
- کولونوسکوپی
- آزمایش خون
- اختلالات شایع روده کوچک
بیماری های مهم روده کوچک
بیماری التهابی روده
بیماری التهابی روده IB در واقع بیماری روده کوچک و روده بزرگ است. با IBD ، التهاب قابل توجهی در روده وجود خواهد داشت که ناشی از اقدامات سلول های ایمنی بدن است. این بیماری یک بیماری خود ایمنی محسوب می شود. این بیماری با درد شکم ، اسهال ، کاهش وزن و حتی علائم شدیدتر مانند زخم روده و خونریزی روده مشخص می شود. گرچه این یک بیماری دردناک است ، اما برخی از تغییرات ساده غذایی می توانند به بهبود آن کمک کنند. برخی از داروها نیز برای کمک به کاهش علائم بیماری در دسترس هستند.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک ناشی از آلرژی به گلوتن است ، پروتئینی که در گندم و جو یافت می شود. هنگامی که بدن گلوتن را هضم می کند ، سیستم ایمنی بدن شما به پرزهای روده کوچک شما حمله می کند. در این بیماری بدن بدون درمان قادر به جذب صحیح مواد مغذی نخواهد بود و ممکن است دچار سوتغذیه شوید.
بیماری کرون
کرون یک بیماری مزمن است که باعث التهاب و تحریک در دستگاه گوارش شما می شود. همچنین می تواند باعث زخم و آسیب به روده شود. بیماری کرون اغلب ایلئوم ، بخشی از روده کوچک شما را تحت تأثیر قرار می دهد ، اما ممکن است در هر نقطه از دستگاه گوارش رخ دهد.
انسداد روده کوچک
انسداد روده می تواند از عبور غذا در سیستم گوارشی جلوگیری کند. این بیماری اغلب روده کوچک را تحت تأثیر قرار می دهد. انسداد روده کوچک اغلب توسط فتق ایجاد می شود. همچنین به دلیل نوارهای بافتی (چسبندگی) ایجاد می شود که می توانند روده یا تومورهای شما را بچرخانند یا بکشند. انسداد کامل روده در بعضی موارد اضطراری است و به این معنی است که روده کاملاً مسدود شده است و شخص بلافاصله به مراقبت های پزشکی و جراحی نیاز دارد.
سرطان روده کوچک
سرطان گاهی در سلول های روده کوچک ایجاد می شود که یک بیماری نادر است. این تومورها می توانند بدخیم یا خوش خیم باشند. تومورهای بدخیم احتمال گسترش به سایر بافت های بدن را دارند و به طور معمول با جراحی بخشی از روده کوچک برداشته می شوند. تومورهای خوش خیم معمولاً مضر نیستند ، مگر اینکه باعث انسداد رگ های خونی یا منجر به انسداد روده کوچک شوند.
آیا سرطان روده کوچک قابل درمان است؟
سرطان روده باریک بسته به نوع آن و پیشرفت سرطان می تواند قابل درمان یا غیرقابل درمان باشد که با آزمایشات و معاینات پزشکی مشخص خواهد شد.
روده کوچک در کدام قسمت بدن قرار دارد
روده کوچک بخشی از دستگاه گوارش است که بین معده و روده بزرگ قرار داد. روده کوچک نقش مهمی در هضم و جذب مواد غذایی دارد و بیماری هایی که آن را درگیر می کنند بر کیفیت زندگی تاثیر قابل توجهی دارند. روده انسان برای جذب محصولات هضم عمل می کند و دارای ساختارهای تخصصی برای انجام این عملکرد است. روده کوچک مواد غذایی قابل استفاده (مانند مواد مغذی – مونوساکاریدها، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب، ویتامین ها و غیره) را جذب می کند. روده بزرگ آب و مواد معدنی محلول (یعنی یون ها) را از باقی مانده های غذای غیرقابل هضم جذب می کند.
روده کوچک از چهار لایه بافت اصلی تشکیل شده است که (از بیرون به مرکز):
سروز – پوشش بیرونی محافظ متشکل از لایه ای از سلول های تقویت شده توسط بافت همبند فیبری
لایه عضلانی – لایه بیرونی عضله طولی (پریستالسیس) و لایه داخلی عضله دایره ای (بخش بندی)
زیر مخاط – از بافت همبند تشکیل شده است که لایه عضلانی را از داخلی ترین مخاط جدا می کند
مخاط – یک لایه داخلی بسیار چین خورده که مواد را از طریق اپیتلیوم سطحی خود از مجرای روده جذب می کند.
در انتهای روده کوچک دریچه ایلئوسکال بین روده کوچک و بزرگ قرار دارد و عملکرد اصلی آن جلوگیری از برگشت مایع روده از روده بزرگ به روده کوچک است. همچنین در طول کولونوسکوپی به عنوان نقطه عطفی استفاده می شود که نشان می دهد به حد مجاز کولون رسیده و کولونوسکوپی کامل انجام شده است. اگر دریچه ایلئوسکوکال ناکارآمد باشد اجازه جریان برگشت محتویات روده به روده کوچک را می دهد که باید به آن توجه کرد.
