میلک آگار چیست؟ – کاربرد و ساخت
یکی از انواع محیط های کشت میلک آگار است که برای بررسی تمام میکروارگانیسم هایی که در شیر و انواع لبنیات وجود دارد به کار می رود. با استفاده از این محیط کشت تعداد این میکروارگانیسم ها نیز در انواع لبنیات به دست می آید. این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک به بررسی این محیط کشت می پردازد.
فهرست مطالب :
۱- محیط کشت چیست؟
۲- آگار چیست؟
۳- محیط کشت میلک آگار چیست؟
۴- کاربرد محیط کشت میلک آگار
۵- طرز ساخت محیط کشت میلک آگار
۶- تفاوت بین محیط کشت میلک آگار و محیط کشت سلول های حیوانی
۷- خرید و فروش محیط های کشت
۱- محیط کشت چیست؟
محیط کشت به محیط های شامل مواد آلی و معدنی، آب و غذا برای رشد باکتری ها (مانند آمینو اسیدها، کربوهیدرات ها، لیپید ها، ویتامین ها، عناصر مکمل و…) گفته می شود که می توانند میکروارگانیسم ها را در خود کشت داده و رشد و تکثیر دهد. از رشد و تکثیر باکتری ها در کنار هم نقاط برجسته ای ایجاد می شود که کلونی نامیده می شود و اندازه های مختلفی دارد. میلک آگار یکی از انواع محیط کشت هاست.
توجه :
البته تقسیم بندی های متفاوتی برای محیط کشت وجود دارد. در یک مورد به دو نوع محیط های کشت طبیعی (خون) و مصنوعی (دست ساز) تقسیم می شود. در روشی دیگر سه نوع محیط کشت جامد، مایع و نیمه جامد داریم. به محیط های کشت جامد آگار می گویند که در ظرف های پتری (پلیت) انجام می شوند. تقسیم بندی دیگر بر اساس نوع کاربرد آن هاست (مانند بلاد آگار). یکی دیگر از این انواع در این تقسیم بندی، محیط کشت میلک آگار است که در این جا به معرفی آن پرداخته می شود.
۲- آگار چیست؟
ماده ای ژله ای مشتق شده از پلی ساکارید آگارز که با جوشاندن جلبک ها (جلبک های قرمز) از آن ها تهیه می شود. این ماده در دیواره این نوع جلبک ها موجود است. آگار می تواند به عنوان قوام دهنده سوپ، جایگزینی برای ژلاتین، نگه دارنده مربا و … عمل کند. آگاری که در جهت تهیه محیط کشت استفاده می شود به شکل پودر بوده و بعد از ترکیب شدن با آب ژله ای می شود. بعد با توجه به نوع باکتری و میکروبی که در محیط کشت باید رشد داده شود به آن مواد مغذی دیگر اضافه می شود.
۳- محیط کشت میلک آگار چیست؟
این محیط کشت یک محیط غیر انتخابی بوده و برای مطالعه و بررسی روی میکروارگانیسم های شیر و سایر لبنیات به کار می رود. با محیط کشت میلک آگار می توان هم تعداد میکروارگانیسم های موجود در شیر و لبنیات را شمارش کرد و هم می توان خود باکتری ها را مورد ارزیابی قرار داد. این محیط کشت مانند محیط کشت دیگر حاوی مواد مغذی است که برای رشد و تکثیر باکتری ها لازم است.
توجه :
معمول ترین محیط کشتی که میکروارگانیسم ها در آن رشد و تکثیر می یابند، مایع های مغذی یا محیط مایع لیزوژنی است. برای ساخت این محیط ها آن ها را همراه با آگار با دستگاه استریل به داخل ظرف پلیت می ریزند. بعد این محیط مایع با آگار داخل این ظرف جامد می شود. این محیط جامدی که ایجاد شده قادر است باکتری ها را در خود رشد دهد. همچنین این محیط به شکل جامد می ماند چون خیلی از باکتری ها نمی توانند آگار را تجزیه کرده و بشکنند. باکتری های کشت داده شده در محیط های مایع کلوئید ها را ایجاد می کنند.
۴- کاربرد محیط کشت میلک آگار :
این محیط کشت محیطی ساده و ارزان است که در اکثر آزمایشگاه ها برای انجام آزمایشات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. در این محیط کشت توانایی میکروارگانیسم های مختلف برای هضم پروتئین کازئین (پروتئینی بزرگ و نامحلول در شیر بدون چربی) بررسی می شود. اگر کازئین موجود در شیر به اسیدهای آمینه و پپتیدهای کوچک شکسته شوند یعنی میکروارگانیسم ها توانایی هضم و شکستن آن ها را داشته اند. با این عمل در قسمت هایی که کازئین شکسته شده، روی سطح آگار لکه هایی دیده می شود.
۵- طرز ساخت محیط کشت میلک آگار :
در یک ظرف پودر آگار و آب مقطر را مخلوط می کنیم. در ظرف تمیز و خشک دیگری مقدار ۵ گرم شیر خشک ریخته مقدار ۵۰ سی سی آبی که یون زدایی شده به آن اضافه می کنیم و خوب به هم می زنیم. سپس مواد دو ظرف را به هم اضافه می کنیم. این محلول به دست آمده را با قرار دادن ۵ دقیقه ای در دستگاه اتوکلاو با دمای ۱۲۱ درجه سانتی گراد استریل کرده و سپس به ظرف پلیت می ریزیم. این محیط کشت اکنون آماده است ولی قبل از استفاده باید خنک و خشک شود.
۶- تفاوت بین محیط کشت میلک آگار و محیط کشت سلول های حیوانی :
به محیط های کشتی که برای کشت میکروبیولوژیکی استفاده می شود باید هورمون ها و فاکتورهای رشدی که در بدن وجود دارند، اضافه شود تا سلول ها بتوانند رشد کنند و تکثیر یابند. برای وارد کردن این مواد به محیط کشت در سلول حیوانی سرم خون اضافه می شود. اما در محیط کشت میلک آگار برای رشد میکروارگانیسم ها به دلیل تک سلولی بودن این مشکل وجود ندارد. تفاوتی دیگر در این است که در سلول های حیوانی، رشد این سلول ها درسطوحی صاف انجام می شود که با تشکیل محیطی مایع شکل، سلول ها درون آن ها قرار گرفته و رشد می کنند. اما در محیط کشت میلک آگار باکتری ها (مانند اشریشیا کلی) می توانند هم در محیط مایع و هم محیط جامد رشد کرده تکثیر شوند.
۷- خرید و فروش محیط های کشت :
محیط های کشت با حالت های مختلف را می توان از شرکت های گوناگون با کیفیت های مختلف تهیه کرد. انواع محیط کشت را با قیمت های مختلف می توان از فروشگاه های اینترنتی و یا حتی مستقیم خریداری کرد.
