استئارات سدیم چیست و چه کاربردهایی دارد؟

استئارات سدیم نمک سدیم اسید استئاریک (C18H35NaO2) ، یک اسید چرب طبیعی است  که در ساخت پماد ها ، کرم ها و شیاف ها استفاده می شود. استئارات سدیم در بسیاری از محصولات مراقبت شخصی مانند صابون ها ، دئودورانت ها ، سایه چشم ، کرم اصلاح  و در برخی از غذاها و مواد معطر وجود دارد.

این ترکیب که با نام اکتادکانوات سدیم نیز شناخته می شود یک نمک سدیم آلی است که شامل تعداد مساوی یون های سدیم و استئارات است و نقش یک دترجنت را دارد. همچنین به عنوان یک جز اصلی (یک امولسیون کننده) در دئودورانت ها و به عنوان یک سورفاکتانت آنیونی در داروسازی و غیره کاربرد دارد.

سدیم استئارات دارای سابقه طولانی کاربرد ایمن در مواد آرایشی است و FDA آنرا برای محصولات غذایی بی خطر تلقی می کند. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می شود.

استئارات سدیم چگونه ساخته می شود؟

به طور کلی دو فرآیند برای تولید این ترکیب شیمیایی وجود دارد:

روند مستقیم

در این روش ، استئارات سدیم خالص با واکنش شیمیایی بین اسید استئاریک و هیدروکسید سدیم سنتز می شود. معادله واکنش به شرح زیر است:

C17H35COOH + NaOH = C17H35COONa + H2O

این فرآیند همچنین برای تولید استئارات پتاسیم ( با یک باز دیگر KOH) و سایر نمک های اسیدهای چرب مناسب است.

هیدرولیز تری گلیسیرید

این ماده همچنین می تواند از طریق صابون سازی یا واکنش هیدرولیز بازی بین NaOH با تری گلیسیرید تولید شود. معادله واکنش به شرح زیر است :

C18H35O2)3C3H5 + 3 NaOH → C3H5(OH)3 + 3 C18H35O2Na)

تری گلیسیرید مولکول های گلیسیرین است که به زنجیره های طولانی هیدروکربن – اسید استئاریک – متصل شده است. این فرم رایجی است که اسید استئاریک در منابع طبیعی مانند روغن حیوانی ، چربی و روغن های گیاهی وجود دارد.

ویژگیهای استئارات سدیم

سدیم استئارات پودری سفید یا خامه ای ، پولکی یا نیمه جامد ،  با بوی چربی و احساس چربی هنگام لمس است. در میان تمام استئارات های فلزات قلیایی ، فقط استئارات سدیم و پتاسیم در آب محلول هستند و پس از حل شدن در آب ، یون های سدیم / پتاسیم و استئارات را تولید می کنند در حالی که اسید استئاریک اینگونه نیست.

یونهای استئارات با آب واکنش می دهند و اسیدهای چرب و یونهای هیدروکسیل ایجاد می کنند ، بنابراین محلول آبی  آنها قلیایی است و یک امولسیفایر روغن در آب (O / W) با مقدار HLB  در حدود ۱۶ تشکیل می دهد. با این حال ، استئارات سدیم و پتاسیم فقط در آب با دمای حدود ۷۰ درجه سانتی گراد محلول هستند. دو استئارات فلزی دیگر ، استئارات کلسیم و استئارات منیزیم عملا در آب حل نمی شوند.

کاربردهای استئارات سدیم

این ترکیب می تواند به عنوان چسب ، امولسیون کننده و ماده آنتی کیک در غذاها استفاده شود. این ماده شیمیایی در اروپا در ” گروه I ” قرار دارد  جایی که زمینه های کاربردی آن  گسترده است و استفاده های مجاز آن محدودیتی ندارد. این ترکیب ممکن است در غذاهای زیر وجود داشته باشد:

• به عنوان شیرین کننده در قرص ها
• در گیاهان خشک ، ادویه جات و ترشی جات
• در میوه ها (به عنوان عامل لعاب)
• در مواد مغذی (به عنوان یک حامل)

سدیم استئارات به دلیل خاصیت روانکاری و توانایی جلوگیری از جدا شدن امولسیون ها ، می تواند به عنوان تثبیت کننده و غلیظ کننده در محصولات زیر استفاده شود:

دئودورانت ها و خوشبو کننده های هوا: توانایی ژل شدن آن می تواند به تشکیل یک ساختار با مواد دیگر مانند پروپیلن گلیکول ، گلیسیرین و پروپاندیول کمک کند تا شکل جامد به خود بگیرند.

محصولات آرایشی و بهداشتی: محصولات مراقبت از پوست ، محصولات شستشوی بدن ، خمیر دندان و غیره.

آیا مصرف استئارات سدیم بی خطر است؟

مصرف این ترکیب تقریباً هیچ عارضه ای به دنبال ندارد و ایمنی آن توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) و سازمان ایمنی مواد غذایی اروپا (EFSA) ، کمیته مشترک مواد افزودنی غذایی (FAO / WHO (JECFA و همچنین سایر موارد تأیید شده است.

نمکهای سدیم اسیدهای چرب را می توان با خیال راحت در مواد غذایی و در تولید مواد خوراکی برای استفاده به عنوان امولسیفایر ،  ماده آنتی کیک و همچنین در تولید آدامس استفاده کرد.  این ترکیب با درجه خوراکی ممکن است به عنوان ماده آنتی کیک در خوراک دام استفاده شود.